Uzm. Bio. Çiğdem Üregen
Uzm. Bio. Çiğdem Üregen
Çok yemiyorum ama hep şiş hissediyorum diyenlere özel yazı!
25.11.2021 | Perşembe

Ekmek, sofralarımızın vazgeçilmez bir parçası…Yemeği beklerken servis edilen zeytin ezmeli mis gibi yağa, sıcacık ve çıtır ekmeğini banarak bile doyabilecek biri olarak yalnız olmadığımı tahmin ediyorum. Ya da "bir kuş sütü eksik" diye düşünülen bir kahvaltıda sıcak taze ekmek yoksa gözü doymayan kaç kişiyiz…

Lezzet tarafında durum böyleyken, sağlık tarafında maalesef madalyonun diğer yüzünü bilmek zorundayız. Zira keyifli ve ekmekli bir öğünün üzerine gün boyu mide ve bağırsak şişkinliği, hatta el ayak ödemi hissetmek, yorgun ve uykulu olmak, dahası tekrar çabucak acıkmak bizim değil glutenin suçu olabilir…

Biz de öyle ya da böyle bu suçun ortağı olduğumuzdan, öğünlerde, özellikle kahvaltıda vazgeçilmezimiz olan Ekmeği seçerken ince eleyip sık dokumalıyız.

Gluten, buğday, arpa ve çavdar gibi tahıllarda bulunan bir tür protein grubudur. Bu tahıllardan üretilen işlenmiş gıdaların büyük kısmında bulunur.

Bağışıklık sistemi bu proteini genellikle tolere eder. Ancak glutene duyarlılığı olanlarda alerjik reaksiyona neden olabilir. Gluten içeren besinler bu kişilerde bağırsakların besinleri emebilme gücünü zayıflatır.

Ayrıca gluten, depresyon, anksiyete ve otoimmün hastalıkların riskini arttırır. Bu nedenle Çölyak hastalığında ya da gluten intoleransı gibi sorunlarda gluten tüketimi bir uzman tarafından kontrol altına alınmalıdır. Bazı uzmanlar duyarlılığı olmayan insanların da gluteni sınırlı tüketmeleri gerektiğini savunmaktadır. Bu, günümüzde halen tartışılan bir, konudur.

Glutenin haşimato tiroiditi, tip 1 diyabet, anemi (kansızlık) , irritabl barsak sendromu, romatoid artrit, osteoporoz ve kısırlık gibi hastalıklara neden olabileceği veya bu hastalıklar varsa durumu ağırlaştıracağı düşünülmektedir.

Besinler dışında bazı kozmetik ürünler, oyun hamurları, diş macunu, ağız gargaraları,bazı ilaç ve takviyelerde çeşitli miktarlarda gluten bulunmaktadır.

Gluten İntoleransını ortaya koyacak kesin bir tanı testi bulunmamakla beraber, kişinin kendini test etmesi mümkündür. Kontrol amaçlı, Gluten içeren öğeleri beslenme listenizden çıkarttığınızda (en az 2 hafta) şikayetlerimizde azalma görülüyor ise gluten intoleransı yani duyarlılığınız bulunuyor olabilir.

Gluten içermeyen temel gıdalar:

  • Et, tavuk ve deniz ürünleri
  • Yumurta
  • Meyve ve sebzeler
  • Bakliyat, fındık, fasulye
  • Kuru meyveler
  • Geleneksel soya gıdaları
  • Süt, tereyağı, peynir, zeytin
  • Krema, ekşi krema, yoğurt
  • Yağlar (zeytin, avokado, Hindistan cevizi, kanola, ayçiçeği)

Gluten içeren gıdalar:

  • Ekmekler, pişmiş ürünler, çorbalar
  • Makarna, hububat
  • Şekerlemeler, unlu mamüller, irmik
  • Malt, malt tadlandırıcı ve malt ürünleri
  • Buğday ve Çavdar
  • Graham unu,buğday unu, arpa ve fosfat unu
  • Patates kızartması, milkshake, işlenmiş etler
  • Monosodyum glutamat, soya sosu, lesitin, modifiye gıda nişastası
  • Gıda boyaları , cipsler
  • İşlenmiş etler, bulyon, bulgur

Liste bu denli uzun olunca ve en çok da unlu mamülleri içerince biz ekmek severleri bir hayal kırıklığına düşürebilir. Bu duruma bir önlem için kendimiz evde ve en güvenli şekilde Mısır veya Hindistan cevizi unundan hem lezzetli hem de glütensiz bir ekmek hazırlayabiliriz.

Veya yeşil mercimekten hem doyurucu hem leziz bir diyet ekmek pişirip evimizi mis kokusuyla sarmalayıp, tok tutan leziz ekmeğimizi güvenle tüketebiliriz.

Bizim evde yapılan mercimek ekmeği tarifini aşağıya eklerken, önemli bir hususa vurgu yapmak istiyorum: Glutensiz diyet, lif, demir, kalsiyum, magnezyum ve B vitamini içeren besinlerin yetersiz alımına yol açabilir. Yapmayı planladığımız her diyette olduğu gibi Glutensiz beslenmeye de başlamadan önce mutlaka doktorunuza danışıp bu diyetin size uygun olup olmadığını, uygunsa da belki dışardan bazı desteklerle harekete geçmeniz gerektiğini unutmayın…

Sağlıklı ve Fit Kalın

Mercimek Ekmeği Tarifi:

  • 1 su bardağı yeşil mercimek
  • 1 su bardağı kırmızı mercimek
  • 4 yumurta
  • Yarım çay kaşığı karbonat
  • 1 çay kaşığı tuz
  • Yarım çay bardağı sıvı yağ
  • Bir poşet kabartma tozu
  • İsteğe göre içine dereotu, üzerine susam serpilebilir.

Not: Mercimekler 1 gece önceden ıslatılmış ve ertesi gün suyu süzülüp blender da un haline getirilmiş olmalı. Tüm malzemeler Karıştırılıp geniş bir tepsiye dökülüp (tepsi büyük olursa ekmek çok kalın olmamış oluyor ve içi de daha iyi pişiyor) 180 derecede yaklaşık 40 dakika pişiriyoruz.

SON DAKİKA SON DAKİKA