Bakteri deyince çoğunlukla vücudumuza zarar veren, hastalık yapan mikroorganizmalar akla gelse de; Bağırsağın normal florasını oluşturan bakteriler vücudumuzun metabolik dengesini sabit tutmakta ve çeşitli biyolojik görevlerde bulunarak sağlıklı kalmamıza yardımcı olmaktadırlar .

Bilim insanları günümüzde halen bağırsak mikrobiyotası üzerinde çalışmalarına devam etmekle birlikte Yediğimiz yiyeceklerin, bağırsağınızdaki iyi ve kötü bağırsak bakterilerinin dengesinde önemli bir rol oynadığı konusunda hemfikirlerdir.

Örnek vermek gerekirse, yüksek şekerli ve kalitesiz yağlarla yapilan yemekleri yeme alışkanlıkları, bağırsak bakterilerini olumsuz şekilde etkiler ve zararlı türlerin artmasına izin verir. Bu dengeyi yani iyi - kötü bağırsak bakterilerinin oranını belirlemekte "prebiyotik içeren besinler" son derece önemli yer tutar.

Günümüzde beslenme ile ilgili okuduğumuz hemen her makalede karşımıza çıkan ve çoğunlukla da karıştırılan "prebiyotik " ve "probiyotik" terimlerini basitçe ve akılda kalıcı bir biçimde açıklamak gerekirse;

Probiyotik: Bağırsakta bulunan yararlı bakteriler.

Prebiyotik: Bağırsaktaki yararlı bakterileri besleyen lifler.

İşin kafa karıştırıcı kısmı ise bazı gıdalar için "probiyotik içeren" bazıları için de "prebiyotik içeren" kelimelerinin kullanılmasıdır.

Bazı destekler, doğrudan bağırsak florasındaki bakterileri içerir. Özellikle çeşitli rahatsızlıklar nedeniyle antibiyotik kullanımı, bağırsak normal florasını bozduğunda dışarıdan direkt probiyotik yani "yararlı bakteri " içeren preparatlar alınarak takviye sağlanabilir.

Bağırsak mikrobiyata çarkının düzenli dönebilmesi için, bu bakterilerin iyi beslenmesi de gerektiğinden, günlük besin öğelerimizde prebiyotik içeren ürünlerin olmasına özen göstermemiz gerekir.

Prebiyotikler, bazı sebze, meyve ve baklagillerde bolca bulunan lif türleridir. Bu lifler insan vücudu tarafından sindirilemez, ancak iyi bağırsak bakterileri (probiyotikler), prebiyotik içeren bu ürünleri sindirebilirler.

Yapılan araştırmalara göre iyi bağırsak bakterilerinin (probiyotik) prebiyotik lif ile yaptığı şeylerden biri, besinle alınan lifi, "butirat" adı verilen kısa zincirli yağ asidine çevirmesidir.

Butirat ise incelenmiş ve kalın bağırsakta anti-inflamatuar etkileri olduğu gösterilmiştir. Yani bağırsak sağlığı için yararı yadsınamaz bir iyileştirici özelliğe sahip olduğu görülmüştür.

Butiratın ayrıca, gen ekspresyonunu etkileyebildiği ve kanserli hücrelerin büyümesini engellediği gösterilmiştir. Butirat bu sayede sağlıklı hücrelerin büyümeleri ve bölünmeleri için ihtiyacı olan yakıtı sağlamaya yardımcı olabilir.

Sonuç olarak prebiyotikler, insanların sindiremediği lif türleridir, ancak bağırsak bakterileri onları sindirir. Bu tür lifler, sindirim ve bağışıklık sistemini destekleyen bakterilere besin maddeleri sağlar.

Peki, pahalı prebiyotik takviyeler satın almadan bağırsak floramızın ihtiyacı olan prebiyotikleri hangi gıdalardan temin edebiliriz?

• Bakliyatlar, fasulye ve bezelye

• Yulaf

• Muz

• Çilek

• Kudüs enginarları (normal enginarlar ile aynı şey değildir)

• Kuşkonmaz

• Karahindiba Yeşillikleri

• Sarımsak

• Pırasa

• Soğan

Ayrıca direkt olarak probiyotikleri içeren yiyecekler de elbette mevcuttur. Yoğurt bunların başında gelen bir besindir. Ancak sadece canlı kültürleri olan kaliteli, sade bir yoğurt, vücuduna yararlı bakteriler eklemek isteyen kişiler için ideal bir gıda sayılabilir.

Fermente gıdalar, gıdada doğal olarak oluşan şeker veya lif üzerinde gelişen yararlı bakterileri içerdikleri için, başka bir mükemmel seçenektir.

Probiyotik Kaynağı Fermente Gıdalar:

• Lahana Turşusu

• Kimchi (Kore yemeği)

• Komboçya çayı

• Kefir

• Bazı turşu türleri

Burada dikkat edilmesi gereken ise, fermente gıdanın probiyotik içeriğinden faydalanabilmek için pastörize edilmemiş olması gerekmektedir.

Çünkü pastörizasyon, gıdanın içerisindeki yararlı bakterileri de öldürmektedir.

Ayrıca bazı gıdalar vardır ki hem doğal probiyotik hem de prebiyotik olup " ikili biyotik " adını alır. Yani hem yararlı bakteriyi hem de onun besini lifi içerir. Buna en güzel örnek de uygun koşullarda hazırlanmış Lahana Turşusudur.

Probiyotik takviyeler, pek popüler olup canlı yararlı bakteriler içeren haplar, kapsüller veya sıvılar olarak kolayca piyasada temin edilebilse de, hepsinin iyi ve faydalı olduğunu söylemek zor. Bazı probiyotik takviyeler etkili olup amaca hizmet ederken bazıları mide asidi bariyerine takılıp bağırsağa dahi ulaşamazlar.

Ayrıca bazı kişilerin, takviyelerin içeriğindeki maddelere hassasiyeti ya da probiyotik almasının sakıncalı olduğu durumlar olabilir.

Bu nedenlerle, sağlığımız ile ilgili her konuda olduğu gibi probiyotik takviyesi almak istediğimizde de, çevreden duyduğumuz tavsiyelerle hareket etmek yerine bir uzmana danışmakta fayda vardır.