Cilt kanserleri üç grupta incelenebilir. Cilde renk veren melanosit hücrelerinden kaynaklanan malign melanom, bazal hücrelerden kaynaklanan bazal hücreli kanser ve cildin dış tabakasından kaynaklanan skuamöz hücreli kanser cilt kanseri çeşitleridir.
Bazal hücreli kanser cilt kanserleri içinde en sık görülenidir. Derinin en üst tabakasındaki epidermis hücrelerinden kaynaklanır, çok yavaş büyüme gösterir ve nadiren yayılır. Açık tenli kişilerde daha sıktır, zaman içinde çap ve şekli değişikliğe uğrar. Metastaz yapma olasılığı yok denecek kadar azdır.
Skuamöz hücreli kanser epidermiste bulunan yassı hücrelerden kaynaklanır. Bazal hücreli kanserde olduğu gibi yoğun güneş ışınları oluşmasında en önemli sebeptir. Baş, boyun, eller ve kulaklar sık görüldüğü bölgelerdir. Tedavide gecikilirse yayılma gösterir, lenflere ve vücuda yayılır.
Malign melanom cildin üst ve orta tabakasında yer alan pigment üretiminden sorumlu melanosit hücrelerinden kaynaklanır. Diğer cilt kanserlerine göre daha az görülür, prognozu diğer cilt kanserlerine göre çok daha kötüdür. Tedavi edildikten sonra hastaların belirli periyodlarla mutlaka takip edilmeleri gerekir.
Cilt kanserlerinin belirtileri nelerdir?
Bazal hücreli kanserler genellikle güneş gören bölgelerde sert, grup halinde dizili yaralar şeklinde kendini belli eder. Bazen yaralarda kepeklenme, soyulma ve açılmalar görülebilir. Yaralar çok yavaş büyüme gösterir, zaman içinde büyüklükleri artar, renklerinde değişiklik olur.
Skuamöz hücreli kanser yüz, boyun, kulak, dudak, eller gibi açık alanlarda kabarıklarla kendini belli eder. Kısa sürede lezyonlar büyür, şekilleri değişir, açık yara haline döner.
Malign melanom ya mevcut olan bir bende değişiklik yada yeni oluşan pigmente bir lezyon şeklinde belirir. Mevcut benin şekil, renk, simetrisinde değişiklikler görülmeye başlar. Kanama görülebilir.Bazen malign melanom pigment içermeyebilir. Bu çeşit renksiz melanom vakalarında tanı konulmasında zorluklar olabilir, renksiz melanom görülme sıklığı diğer çeşitlere göre daha azdır.
Cilt kanserleri için risk faktörleri nelerdir?
Cilt kanserleri için en önemli risk faktörü güneş ışınlarıdır. UV ışınlarına uzun süre ve yoğun maruz kalmak cilt kanserleri için önemli bir risk faktörüdür. Mesleği gereği uzun süre güneşte kalanlarda ve çok sık solaryuma giren kişilerde cilt kanserleri çok daha sık görülür.
Cilt tipi cilt kanseri riski açısından bir diğer sebeptir. Açık tenli, renkli göz yapısında sahip kişilerde güneşe karşı cildin savunması yeteri kadar olmadığı için cilt kanserleri daha sıktır.
Yaş ilerledikçe güneşe maruz kalınan süre arttığından cilt kanseri riski de artar. Bu yüzden yaşlı kişilerde görülme sıklığı daha fazladır ancak genç yaşlarda da rastlanılır. Cinsiyet ile cilt kanseri arasında olan ilişkiye bakıldığında erkeklerde bazal ve skuamöz hücreli kanserin kadınlara göre daha sık görüldüğü tespit edilmiştir.
Ailesinde cilt kanseri olan kişilerin cilt kanserine yakalanma ihtimali, aile hikayesi olmayanlara göre daha yüksektir. Geçmişte cilt kanseri geçiren, bağışıklık sistemini baskılayıcı ilaç tedavisi alan, radyoterapi gören kişiler yine risk grubu içindedir. Arsenik, katran gibi kimyasallara uzun süre maruz kalınması da kişilerin cilt kanseri riskini arttırır.
Cilt kanserlerinden korunmanın yolları nelerdir?
Cilt kanserlerinden korunmanın en önemli yolu güneşten korunmaktır. Güneşe çıkmadan en az 20 dakika önce güneş koruyucular tüm açıkta olan bölgelere sürülmeli, sonrasında dışarı çıkılmalıdır. Güneşin dik geldiği 11:00-16:00 arasında kesinlikle güneşlenilmemelidir. Güneşin zararlı etkileri ilk 18 yaş arasında en fazla olduğundan güneş koruyucu kullanımına erken yaşlarda başlanılmalıdır. Uzun süre dışarıda kalınacaksa güneş koruyucuyu yenilemek ihmal edilmemelidir. Bronzlaşmak için solaryum kesinlikle tercih edilmemelidir. Kişiler düzenli vücutlarını kontrol etmelidir. Mevcut olan benlerinde, doğum lekelerinde değişiklik farkettikleri anda gecikmeden dermatoloji hekimlerine başvurmalıdırlar.
Cilt kanserlerinin tanısı nasıl konulur?
Cilt kanserlerinde tanıda en önemli kısım dermatoloji hekiminin muayenesidir. Dermatologlar cilt kanserinden şüphelendiklerinde risk olan bölgeden deri biopsisi alınıp, patolojik incelemeye gönderilir. Patoloji sonucuna göre tedavi planı yapılır. Cilt kanseri tanısında ve tedavi sonrası takibinde ayrıca dermatoskopi cihazı önemlidir. Dermatoskopi riskli olan bölgenin tespitine yardımcı olur, şüpheli alanı belirler.
Cilt kanserleri nasıl tedavi edilir?
Bazal ve skuamöz hücreli kanserlerde en etkili tedavi yöntemi cerrahidir. Cerrahi sonrası tümörün nüks etmemesi için sağlam doku ile biraz geniş çıkartılması önemlidir. Skuamöz hücreli tümörlerde ,tümörün yaygınlık durumuna göre radyoterapi ya da kemoterapi uygulanır.
Malign melanom tedavisi diğer iki kanser çeşidine göre farklılık gösterir. Cerrahi sonrası kemoterapi veya immunoterapi tümörün evresi ve sistemik yayılım göstermesine göre değişir.
Cilt kanserine iyi gelen besinler var mıdır?
Antioksidanlar cilt kanserlerine karşı savunmada önemli etkiye sahipir. Sebze ve meyveler yoğun antioksidan içeriğe sahip olduğundan cilt kanserinden korunmada faydalıdır. A vitamini güneşi filtreleme özelliğine sahiptir bu yüzden cilt kanseri hikayesi olan kişilere tavsiye edilir. Yeşil çay antioksidan bakımından zengindir. İçeriğinde kateşin maddesi yer alır. Kateşinlerin aynı zamanda DNA hasarına karşı koruyucu özelliği de bulunur. Resveratol bir diğer güçlü antioksidan içeren maddedir ve cilt kanseri hikayesi olan kişilere tavsiye edilir.
Nikotinamid ya da diğer ismiyle B3 vitaminin melanom dışı cilt kanserlerini önlemede etkili olduğu bilimsel çalışmalarla gösterilmiştir. Belirli periyotlarla düzenli alındığında cilt kanseri oluşumunu engellediği gösterilmiştir. Nikotinamid yer fıstığında, esmer pirinçte, balıkta, tavuk etinde ve karaciğerde yoğun miktarda bulunur.
