Uzağa gitmeyelim, Katar'da yarı final oynayan Fas Milli Takımı bunu 40 yıl önce başarmış olsa kadrosundaki futbolcular televizyon başındaki milyarlarca insanın tanımadığı, yeni keşfettiği ve bunun keyfini yaşadıkları yetenekler olacaktı. Bilgiye ve görüntüye bu kadar hızlı ve kolay ulaşabilen bugünün dünyasında Fas 11'ini bile ezbere sayıyor genç nesil, hangi kulüpte oynadıklarını biliyor, kariyerlerini hafızalarında tutuyorlar. 60 yıl dünya tarihi için elbette çok uzun bir zaman dilimi değil ama 60 yıl önce dünya bu kadar küçük değildi. Brezilya'da top yerine greyfurta vuran bir çocuğun İkinci Dünya Savaşı'nın travmalarını silmeye çalışan bir dünyaya 50'lerin sonunda getirdiği yaşam sevinci onu eşsiz kıldı. Futbol İngilizlerin icadı, Avrupalıların oyunuydu ama Güney Amerika'da, plajlarda, sokak aralarında yetişen kadife ayaklar ancak Dünya Kupası'nda sahne aldıklarında, "Bu oyunu biz de oynuyoruz ve hatta kralını oynuyoruz" diyorlardı. Bu oyunun kralı evet taçsız kralı Pele'ydi.
SİHİRLİ DÖRT HARF
Dün en anlamlı manşetlerden birini İspanyol Marca Gazetesi attı. "4 harf daha önce hiç bu kadar büyük olmamıştı" cümlesini tam sayfaya olabilecek en büyük puntoyla yazdıkları Pele kelimesinin içine gizlemişlerdi. Bir ürünün bir markayla anılması, marka adının alternatifi yokmuşçasına ürünün üzerine yapışması çok sektörde var ama futbol için sihirli harf ve marka hep o dört harfli kelime oldu. Pele futboldu, futbol Pele'ydi. Edson Arantes do Nascimento kim deseler çok az insan doğru cevabını bilirdi ama o adamın bir fotoğrafını dünyanın herhangi bir köşesinde gösterdiğinizde izlemiş olsun olmasın, yaşı kaç olursa olsun birinin Pele dememe ihtimali yoktu.
BREZİLYA İÇİN MİLLİ MİRAS
Dört harfli sihirli kelimenin marka değeri ne kadardı bilinmez ama markanın vücut bulduğu insanın bundan belki de dünyanın en zengin insanlarından biri olma fikri her seferinde ya memleket ya da futbolun patronlarının çıkarıyla çakıştı. Pele'nin Santos aşkı sonsuza kadar mıydı? Bayrak adamların en büyüğü müydü? Hayır... Defalarca Avrupa'ya gitmek istemesine, Real Madrid'e gitmek için elinden geleni yapmasına rağmen Pele, Brezilya için bir milli mirastı. 1958 Dünya Kupası'nı kazandıktan, 3. kupayı aldıkları 1970 yılına kadar Pele'nin kariyerini yöneten Joap Havelange'dı. O Havelange 1974'te FIFA başkanlığına gelecek ve koltuktan kalktığı 1998 yılına kadar Pele futbolun pazarlamasında bir numaralı aktör olacaktı. Pele'nin tüm istatistikleri bir kenara, hayat hikâyesini anlayabilmek için Brezilya'nın siyasi tarihini ve Havelange'ın hayatı üzerine kurduğu hükümdarlığı da görebilmek lazım.
HAYATINDAKİ BIÇAK YARASI
Neymar doğru demiş, "Ondan önce 10 numara sadece bir rakamdı" Maradona'dan Ronaldo'ya, Zidane'dan Messi'ye futbol tarihine adını yazdırmış bütün büyük yıldızların sahadaki eşsiz yeteneklerini sergiledikleri özel anların hepsini bir zamanlar Pele'nin yaptığını kanıtlayan bir video dolaşıyordu uzun zamandır sosyal medyada. 1000+ golü Brezilya'da atmış olmanın, futbolun er meydanı kabul edilen Avrupa kıtasında futbol oynamamış olmasının, Maradona gibi bir takımı tek başına imkansız gibi görünen şampiyonlukla tanıştırmamış olmasının, her zaman FIFA'nın ve onun sponsorlarının gülen yüzü, elçisi olmanın bir bıçak yarası olduğu doğrudur hayatında… Pele 82 yaşında bu hayata veda etti. Son söz bir Brezilya gazetesinin manşeti olsun: "Pele öldü, Pele eğer ölebilirse…"
3 DÜNYA KUPASI, 1335 MAÇ, 1301 GOL
ÜÇ Dünya Kupası kazanan, Dünya Kupası'nı 17 yaş 234 gün ile en genç kazanan futbolcu olan Pele resmi ve hazırlık maçlarında 1335 kez sahaya çıktı. 1301 gol attı. 837 resmi maçta attığı gol sayısı 757 olarak arşivlere yazıldı. Brezilya Milli Takım formasını 112 kez giydi, 92 resmi maçta 77 kez fileleri havalandırdı. ABD'ye futbolu sevdiren, öğreten Pele, Cosmos formasıyla 64 maçta sahne aldı ve 37 gol attı. 1958'de Dünya Kupası'nın en iyi genç oyuncusu, 1970'in en iyisi ve 2000 yılında Maradona ile birlikte FIFA'dan yüzyılın en iyi futbolcusu ödülleri aldı. İki kulüp ve milli takım formasıyla toplam 29 kez kupa kaldırdı.
ERDOĞAN: BENİ DERİNDEN ÜZDÜ
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Brezilyalı futbolcu Pele'nin vefatı nedeniyle sosyal medyadan taziye mesajı paylaştı. Mesajda şu ifadeler yer aldı: "Dünya futbolunun en büyük isimlerinden biri olan Pele'nin ölümü beni derinden üzdü. Efsanesi olduğu Brezilya halkının bu büyük acısını yürekten paylaşıyor; ailesine, taraftarlarına ve tüm sporculara başsağlığı diliyoruz."
BREZİLYA'DA 3 GÜN YAS
Pele'nın 82 yaşında hayatını kaybetmesinin ardından Brezilya hükümeti, 3 günlük ulusal yas kararı aldı. Devlet Başkanı Jair Bolsonaro, "Edson Arantes do Nascimento, Pele'nin ölümünden duyulan üzüntünün bir göstergesi olarak ülke genelinde 3 günlük ulusal yas ilan edildi. Pele, futbolu sanata ve eğlenceye dönüştürdü ve Brezilya'nın adını futbol ile dünyaya duyurdu. Ailesine ve sevenlerine sabır diliyorum" ifadelerini kullandı.
CENAZESİ 100 YAŞINDAKİ ANNESİNE GÖTÜRÜLECEK
PELE için tören 3 Ocak'ta, kariyerinin büyük bölümünün geçtiği Santos Stadyumu'nda düzenlenecek. Efsanenin cenazesi daha sonra Kanal 6 bölgesinde yaşayan 100 yaşındaki annesi Celeste Arantes'in evine götürülecek. Ardından Santos'taki Memorial Necropolis Ecumenica Mezarlığı'nda aile bireylerinin katılımıyla son yolculuğuna uğurlanacak.
IŞIKLAR HİÇ SÖNMEDİ!
Brezilya'nın Rio de Janeiro şehrinde yer alan ünlü Maracana Stadı'nın ışıkları, Pele'nin ölümünün ardından sabaha kadar açık bırakıldı. Stadın etrafında toplanan ülke halkı da çeşitli etkinliklerle efsane ismin yasını tuttu. İngiltere'deki tarihi Wembley Stadyumu'nda bulunan kemer, yine Pele'nin anısına Brezilya bayrağının renkleriyle aydınlatıldı...
NE DEDİLER?
Siyahilerin ve fakirlerin sesi
CRISTIANO RONALDO: Tüm Brezilya'ya ve Pele'nin ailesine başsağlığı diliyorum. Ebedi Kral Pele'ye sadece 'hoşça kal' demek, futbol dünyasının şu anda hissettiği acıyı ifade etmeye asla yetmeyecek.
LIONEL MESSİ: Huzur içinde uyu Pele...
NEYMAR: Pele'den önce 10 sadece bir sayıydı. Pele'den önce futbol sadece bir spordu. Futbolu sanata, eğlenceye dönüştürdü. Fakirlere, siyahlara ve çoğunlukla Brezilya'ya görünürlük verdi. O gitti ama büyüsü kaldı. Pele sonsuza kadar!
KYLIAN MBAPPE: Futbolun kralı bizi terk etti ama dünyaya bıraktığı mirası asla unutulmayacak.
MESUT ÖZİL: Bu oyunun en büyük efsanelerinden Pele, huzur içinde uyu. Mirasın her zaman sürecek. 'Cennet' takımında Maradona ve Pele, her zaman yenilmez kalacaklar.
MONTELLA (ADANA DEMİR TEKNİK DİREKTÖRÜ): Bir efsaneyi daha kaybettik. Uzun zamandır mücadele veriyordu ama olmadı. Her zaman kalbimizde yaşayacaktır.