Dünyanın ve Türkiye'nin birinci gündem maddesi koronavirüs (Covid-19) salgınının hayatımızı nasıl etkileyeceğini tahmin etmeye çalışıyoruz. Dünyanın bir virüs için küresel köy haline gelmesini sağlayan, insanın hareket kabiliyeti oldu. Bir anda Çin'in en tanınmış şehirlerinden biri olan Wuhan'dan uçağa binen bir insanla virüsün ulaşması 10 saatten az sürüyor. Wuhan'dan koronavirüs taşıyıcısı bir insanın İstanbul'a gelme olasılığını düşünün. Hastalığın 4 ile 14 gün arasında belirtileri ortaya çıktığı için kimsenin ruhu bile duymadan her yere kolayca yayıldı. Peki, bu hastalıkla nasıl mücadele edeceğiz?
Ne kadar evde kalabilirsek o kadar güvende olacağız. Bunun için evdekilerle oyun oynamaya başladık. Zorunlu olarak dışarı çıkan veya eve gelen siparişi alan, eğer hijyen konusunda gerekli öncelikleri yerine getirmezse ceza puanı alıyor. Zayıf noktaları bulup üzerine sohbet ediyoruz. En az ceza puanı alan bu koronavirüs oyununda kazanıyor. Yani sağlık çalışanlarına en büyük destek evde kalmaksa eğer evde kalarak oynanan oyunlarla çocuklara da nasıl katkı yaparız? Bunu oyuna dönüştürmek mümkün mü?
DÖRT YIL ÖNCE GELEN UYARI
İşte tam bunları düşünüp kendime göre oyunu tasarlarken bir arkadaşımdan bir WhatsApp mesajı geldi. YouTube'da Bill Gates'in TEDx'te yaptığı konuşmasını tekrar hatırladım. Bill Gates çocukken evlerinde bulunan atom bombasından korunmak için hazırlanan özel varili sahneye taşıyarak konuşmasına başlıyor. Bill Gates dört yıl önce yaptığı konuşmada daha önce yaşadığımız olayların aslında ciddi bir uyarı olduğunu ortaya koyuyor. Üstelik 2000'li yılların başından itibaren bu çok dikkat çeken virüs meselesiyle ilgili nitelikli oyun olmadığından şikayet ediyor. Gates, Hollywood film senaryolarını ise yetersiz buluyor. Kısacası bu konuda toplumsal bilinç uyandırmaya katkı sağlamaya dikkat çekiyor. O yüzden belki her yaştan insana anlatılabilecek oyunlara ihtiyacımız var.
KORONA'YA KARŞI 48 SAAT
Oyunlar kadar hastalığı teşhis edecek test ünitelerine de ihtiyaç var. Bu konuda akıllı yazılım robotları devreye giriyor. Sorduğunuz sorulara göre verdiğiniz yanıtlarla bilgi edinmenizi sağlıyor. Üstelik ne zaman sağlık kuruluşuna gitmemiz gerektiğini söylüyor. 3 boyutlu baskı cihazlarıyla solunum cihazı parçaları üretecek yeteneklere ihtiyaç olabilir. İtalya'daki örneği paylaşarak, teknoparkları sorumluluk almaya davet etmiştim. İTÜ Arı Teknokent Genel Müdürü Dr. Deniz Tunçalp, Boğaziçi Üniversitesi'nden Prof. Oğuzhan Aygören ve Habitat Derneği ile ilk anda harekete geçmek için konuştuk. Habitat'ın daha önce yaptığı online hackaton deneyimi, Oğuzhan Aygören'in coronathonturkiye. com hazırlığını bir araya getirmeye karar verdik. Çünkü girişimcilerin, bilim insanlarının, kurumların ve sivil örgütlerin gücünü bir araya getirecek ortak akla ihtiyaç var.
HİÇBİR ŞEY ESKİSİ GİBİ OLMAYACAK
Koronavirüs öncesi ve sonrası diye değişecek alışkanlıklar. Eskisi gibi selamlaşamayacağız, eskisi gibi hastalandığımızda maskesiz dolaşmayacağız. Yani hiçbir şey eskisi gibi olmayacak. Peki, şimdi bu yaşadığımız olay, terör olaylarında olduğu gibi uçağa binerken sadece güvenlik değil, sağlık kontrolünden geçme zorunluluğunu da getirecek mi? En az bir hafta önce sağlık kontrolünden geçme zorunluluğu olur mu? Virüs hastalıklarının tanısını anlık olarak ölçen testler ortaya çıkabilir. Oysa sağlık sistemi konusunda bütün dünya aynı şişme bota binmiş topluluk gibiydik. Nereden delik açıldığını bilmeden bize bir şey olmaz demeye devam ediyorduk.
SEN SOR ROBOT YANITLASIN
Türk mühendisler tarafından hazırlanan koronavirüs yazılım robotu en basit sorulara yanıt bulmamızı sağlıyor. Amazon UK için hayata geçirdiği alışveriş yazılım robotunun diyalog bazlı yapay zeka teknolojisi deneyimini kullanan CBOT, Türkiye'nin koronavirüse karşı yapay zeka teknolojisiyle bilgilendirmesine destek olacak. CBOT'un kendi altyapısını kullanarak kısa sürede geliştirdiği Koronavirüs Bilgi Asistanı ile vatandaşlar doğru bilgiye en hızlı şekilde ulaşacak. Şimdilik en kritik 20 ana başlıkta gelebilecek yüzlerce farklı soruya cevap verebilen bu dijital asistan öncelikli olarak Sağlık Bakanlığı ile diğer bakanlıkların resmi sitelerindeki ve Twitter hesaplarındaki açıklamaları baz alıyor ve oradaki güncellemeleri takip ediyor.
SÜREKLİ ÖĞRENİYOR
Sağlık Bakanlığı algoritmalarına göre hastalık riskini hesaplayabilen asistan Türkiye'nin koronavirüs ile mücadelesini güçlendirmeyi ve bilinçlendirmeyi hedefliyor.
Yapay zeka kapsamında makine öğrenmesi teknolojisiyle desteklenen bot/Korona Virüsü Bilgi Asistanı ayrıca gündemdeki hızlı değişimle birlikte farklı konular ortaya çıktıkça resmi kanallardan yapılan açıklamalar çerçevesinde yeni sorulara hızla adapte olabiliyor. Koronavirüs Bilgi Asistanı'na www.koronabot. com sayfasından erişim sağlanabiliyor. Vatandaşlar siteye girdikten sonra isterlerse sayfadaki arama alanından isterlerse de sağ alt köşedeki bot sembolünü kullanarak merak ettikleri soruları yazabiliyorlar. Bu soruları algılayan yapay zeka, ilgili sorulara en doğru yanıtı gerçek zamanlı olarak verebiliyor.
Asistan ayrıca Sağlık Bakanlığı algoritmalarına göre hastalık riskini hesaplayabiliyor.
ÇOCUKLAR İÇİN İNTERNETTE EĞİTİM ZİLİ
Okullarda eğitime ara verildikten sonra ne zaman dönüleceği şimdilik belli değil. O yüzden internet kullanımı evlerde katlanarak artıyor. Türkiye'nin fiber altyapısının yüzde 80'inde imzası bulunan Türk Telekom, eğitim içeriği için özel bir açıklama yaptı. Türk Telekom Teknoloji Genel Müdür Yardımcısı Yusuf Kıraç, yaptığı açıklamada şöyle konuştu: "Operasyonlarımızı bu çerçevede sürdürüyoruz. Türk Telekom'un fiber internet abonelerinin yaklaşık yüzde 90'ı limitsiz tarifelerden hizmet alıyor. Milli Eğitim Bakanlığı ile yaptığımız protokol çerçevesinde Eğitim Bilişim Ağı (EBA) kullanımına sunduğumuz 3 GB ücretsiz interneti, uzaktan eğitim döneminde 5 GB daha artırarak toplamda 8 GB'a çıkardık. Türkiye'de söz konusu sistemi kullanacak 18 milyon öğrenci bulunuyor ve 40 binin üzerindeki okula erişim altyapısı sağlıyoruz. Bu süreçte sağladığımız bu destekle öğrencilerimiz Eğitim Bilişim Ağı'ndan faydalanırken eğitime odaklansınlar istiyoruz."