Öteden beri çeşitli mahfillerde aynı görüşü savunuyorum: Türk medyasının yandaşlıktan ya da muhaliflikten daha büyük bir sorunu var. Bu sorunu kabaca 'profesyonel olmamak', 'mesleki yetersizlik' ve 'kalitesizlik' olarak tanımlayabiliriz. Ana hatları itibariyle standartları oluşmamış bir medya bizimkisi. Geçtiğimiz ay Lacivert dergisinde yapılan tartışmada betimlendiği gibi bir 'çöp ev'i andırıyor.
Bir örnek vermek gerekirse... Uluslararası konferanslara ve fuarlara katıldığımızda sıkça tartışılan konulardan birinin 'iş akışı' olduğunu görürüz. Teknolojinin ve buna bağlı olarak gazetecilik mantalitesinin de değişmesiyle medya sektöründe görevler ve roller yeniden tanımlanır. Zaman kaybıyla nasıl mücadele edileceği, haberin okura en kısa ve doğru yoldan nasıl ulaştırılacağı tartışılır. Maliyetleri azaltıp çıktıları çoğaltma imkanları araştırılır.
Maalesef Türk matbuatının önemlice bir kısmı hem bu tartışmaların uzağında hem de son derece hantal bir yapıya sahip. Medyamız 'kara düzen' adını verdiğimiz bir çalışma biçimine ve iş bölümüne teslim olmuş durumda. 'Herkesin her işi yapmasına' da 'herkesin işten kaçmasına'da müsaade eden bir ortamdayız. Tam bir keyfilik hüküm sürüyor.
Ağırlığın taşınamaz hale gelmesi nedeniyle medya şirketleri mütemadiyen küçülüyor; sık sık çok sayıda meslektaşımızı işsiz bırakan tenkisat haberleri alıyoruz. Fakat bu hamlelerin de neticede bir rasyonelleşmeye yol açtığını söylemek henüz mümkün değil. Çünkü durumu kurtarmanın yolu personeli azaltmaktan değil sistemi değiştirmekten geçiyor. Bunu yapmak ise hem cesaret hem de bilgelik gerektiriyor.
Sabah gazetesinin hakkını yemeyelim. Birkaç yıl önce uluslararası bir firmadan danışmanlık hizmeti alarak organizasyon şemasını güncelledi. Teori ile pratik arasında bazı uyumsuzluklar yaşansa da önemli bir ilk adımdı bu. Elbette yeterli değil. Daha köklü değişikliklerin yapılması gerekir.

***

MESLEKİ YETERLİLİK

Mesleki yeterlilik Avrupa Birliği mevzuatının da önemsediği bir meseledir. AB'ye üye ülkelerin Ulusal Meslek Standartları belirlemesi ve bu standartların Avrupa Yeterlilik Çerçevesi'ne uygun olması zorunludur.
Meslek standardı adını verdiğimiz normlar manzumesi bir mesleğin başarı ile icra edilebilmesi için gerekli olan asgari bilgi, beceri, tavır ve tutumların neler olduğunu belirtir. Bu standartların iş analizi yapması; hak, görev ve sorumlulukları tanımlaması; ayrımcı olmaması; hayat boyu öğrenme ve kendini gerçekleştirme gibi ilkelere dayanması; sağlık, güvenlik, çevre gibi harici unsurları içermesi, açık ve anlaşılır şekilde yazılması, uygulanabilir nitelikte olması gerekir.
Standartlar eğitim ile istihdam arasında doğru bir ilişki kurmayı amaçlamalı, beşeri kapasiteyi geliştirip nitelikli iş gücüne erişimi kolaylaştırmalıdır. Mesleki yeterliliklerin değerlendirilmesinde geçerlilik, bağımsızlık, güvenilirlik ve şeffaflık esas olmalıdır. Standartlar kalite güvencesi sağlamalı, medyamızı uluslararası anlamda kıyaslanabilir ve rekabet edebilir hale getirmelidir.

***

MYK ve BYEGM

Aslında durum o kadar da acıklı değil. Türkiye'de Mesleki Yeterlilik Kurumu (MYK) adlı bir kurum var biliyorsunuz. Bir de gazetecilerin yakından tanıdığı Basın Yayın ve Enformasyon Genel Müdürlüğü (BYEGM) var.
BYEGM ve MYK Gazetecilik Ulusal Meslek Standartları'nın oluşturulması konusundaki çalışmalara başlamışlar. Gazetecilikle ilgili 10 alt meslek tespit edilmiş: Foto Muhabiri (Seviye 5), Foto Muhabiri (Seviye 6), Muhabir (Seviye 5), Uzman Muhabir (Seviye 6), İstihbarat Şefi, Sayfa Editörü, Haber Editörü, Görsel Yönetmen, Sayfa Sekreteri, Düzeltmen.
Düzenlenen çalışma ve çalıştaylar neticesinde ilk dört grup için meslek standartları belirlenmiş ve 20.08.2015 tarihli Resmi Gazete'de yayımlanmış. Diğerleri için çalışmalar sürüyor. BYEGM herkesi bu sürece katılmaya çağırıyor. Bu nasıl olacak derseniz, internet sitelerinde herkese açık bir duyuru yayımlayacaklar ve katkıda bulunmak isteyenler sitedeki görüş formlarını doldurup mail atacak.
Yayımlanan standartlar tartışmaya açık bazı yaklaşımlara sahip olmakla birlikte doyurucu nitelikte. Mesleki bölümlemeden, uzmanlaşmaya pek çok yetersiz nokta bulunabilir ama böyle bir çalışmanın varlığı, yokluğundan iyidir.
Umarım dostlar alışverişte görsün kabilinden yapılmaz ve kağıt üstünde kalmaz.