Enerjide dışarıya aşırı bağımlı olmak ciddi bir zaaf. Bu bağımlılık, sadece ekonomik anlamda değil, güvenlik gerekçelerinden dolayı da tehlikeli. Rusya-Ukrayna geriliminin tetiklediği son enerji krizi bu tehlikeyi bir kez daha gözler önüne serdi. Bu jeopolitik gerilim enerji fiyatlarını uçurdu. Enerji piyasasına yön veren ülkelerden gelen hamleler, fiyatların yüksek seyretmeye devam edeceğini söylüyor. ABD ve Birleşik Krallık bu hafta Rusya'ya enerji sektörünü içine alan yeni yaptırımlar uyguladı. ABD, Rusya'dan gaz ve petrol ithalatını yasaklarken, İngiltere ise ithalatı kademeli olarak durduracağını açıkladı. ABD toplam petrol ithalatının yüzde 7'sini, Birleşik Krallık ise yüzde 11'ini Rusya'dan gerçekleştiriyor. Birleşik Krallık doğalgaz ithalatının yüzde 5'ini Rusya'dan yaparken, ABD ise Rusya'dan gaz ithal etmiyor. Rakamlardan da anlaşılacağı üzere, bu iki ülkenin Rus enerjisinden vazgeçmesi AB'ye kıyasla daha kolay. Petrol fiyatlarının artması tabi ki Amerikalı ve İngilizlerin de satın alma gücünü olumsuz etkiliyor. ABD'de benzinin galon fiyatı bu ay yüzde 19.3 oranında arttı. Başkan Biden 1970'lerde petrol fiyatlarındaki sert artışla birlikte gelen stagflasyonun Amerikan ekonomisi üzerindeki sarsıcı etkilerini o yıllarda siyasete atılmış bir figür olarak gayet net hatırlıyor. Bu acı tecrübe kasımdaki ara seçimler yaklaşırken Biden'ı endişelendiriyor. Çift haneli enflasyonla seçime girmek Biden ve Demokratlar için zorlayıcı olur.
FARKLI ALTERNATİFLER
ABD bir taraftan Rusya'ya yaptırımlar uygularken, bir taraftan da petrol fiyatlarını düşürmenin yollarını arıyor. Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) petrol arzını artırabileceğini belirterek Washington'a destek çıktı. Küresel petrol üretimindeki ağırlığı yüzde 4.5 olan BAE'nin tek başına petrol fiyatlarındaki artış trendini tersine çevirmesi mümkün değil. Suudi Arabistan'ın da petrol arzını artırması lazım. ABD'nin ise kaya petrolünde vites yükseltmesi gerekiyor. Enerji krizinin en çok sarstığı aktörlerin başında AB var. AB, toplam doğalgaz ithalatının yüzde 45'ini Rusya'dan gerçekleştiriyor. Avrupa Komisyonu, Rusya'ya olan bağımlılığını azaltmak için bir yol haritası açıkladı. AB önümüzdeki bir yıl içerisinde Rus doğalgazı kullanımını üçte iki oranında azaltmayı hedefliyor. Bu, 100 milyar m3 doğalgaza karşılık geliyor. Bu açığın nereden karşılanabileceğine dair planı grafikte görebilirsiniz. Listenin başında LNG var. AB'nin enerji tasarrufundan da beklentisi büyük. Tüketicilerin termostatlarını 1 derece kısmaları halinde yaklaşık 10 milyar m3 doğalgaz tasarrufu sağlanması bekleniyor. Diğer tasarruf tedbirleriyle birlikte bu rakam 14 milyara çıkabilir.
YERLİ, MİLLİ VE YENİLENEBİLİR ENERJİ ÇOK ÖNEMLİ
ENERJI krizi akıllara acaba ülkeler net sıfır emisyon hedeflerini biraz ertelerler mi sorusunu getirdi. Kömür kullanımı artabilir. Ama ülkeler kömürü daha çevre dostu biçimde çıkartmayı ve işlemeyi sağlayacak teknolojiler geliştireceklerdir. Nükleer santralleri daha güvenlikli ve pratik kılan teknolojiler halihazırda geliştirildiği için nükleere olan ilginin de canlanması kuvvetle muhtemel. Günün sonunda ülkelerin karbon salınımı hedeflerinde büyük revizyonlara gideceklerini ve yenilenebilir enerji kaynaklarını ihmal edeceklerini düşünmüyorum. Geçiş sürecine dair yol haritasında ufak çaplı değişiklikler olabilir; ancak yenilenebilir enerji trendini kaybetmeyecektir. Hatta bu süreç yenilenebilir enerjiye geçişi hızlanabilir. Yenilenebilir enerji teknolojilerini yerli ve milli kaynaklarla geliştirebilen ülkeler her türlü kazanacaklar. Morgan Stanley'nin projeksiyonlarına göre, bu enerji krizinin ardından Çin'in gerçekleştirdiği güneş paneli ihracatı yüzde 15 artabilir. Burada anlatmaya çalıştığım meseleler Türkiye açısından da önemli mesajlar içeriyor. Enerjideki dışarıya olan bağımlılığımızı azaltan projeler gerçekten çok önemli. Doğalgaz arama faaliyetleri, yenilenebilir enerjinin payının artması, içeride güneş paneli üretimine başlamış olmamız ve diğerleri. Neden çok önemli? Enerji güvenliğini sağlamak için. Enflasyon ve cari açığı düşürmek için. Ve tabi ki daha yeşil bir ekonomiye kavuşmak için.
