TEMA Vakfı'nın istikrarlı bir şekilde pek çok farklı sektörde faaliyet gösteren şirketlerle ortak projeler yapıp, birçok bölgede köylülerin bilinçlendirilmesi, tarımda verimliliğin artırılması ve toprağın erozyondan korunması için verdiği mücadeleye şapka çıkarıyorum.
Hangi şirketin tepe yöneticisiyle konuşursam konuşayım konu mutlaka bir kez TEMA'ya geliyor ve şahane projeler sonunda yaşanan pozitif değişimleri dinliyorum. Fıstığınız Bol Olsun Projesi işte bunlardan biri.
2011 yılından bu yana Nestle ile birlikte TEMA, fıstığın gen merkezi olmasına rağmen Türkiye'nin Antep fıstığı üretiminde, dünya sıralamasında İran ve ABD'nin ardından üçüncü sırada bulunması gerçeğini değiştirmeye çalışıyor. İran ve ABD'de de ağaç başına yıllık 16-18 kg olan fıstık verimi, Türkiye'de 3 kg dolayında. O nedenle 210 bin kişinin geçimini sağladığı Antep fıstığında yapılacak her türlü iyileştirme hem Türkiye hem de bölge ekonomisine büyük katkı yapacak. Peki bugüne kadar ne mi oldu?
Nestle Çikolata Genel Müdürü Oben Akyol'dan öğreniyorum ki projenin ilk 3 yılında 336 dekar alana sahip 23 bahçede teorik ve uygulamalı eğitimler, hastalıklarla ve zararlılarla mücadele, erozyonu önleme, yeni bahçelerin tesisi gibi çalışmalar gerçekleşmiş. Bahçelerde toprak verimliliğinin sürdürülmesi için aşılı fidan üretimi teşvik edilip, yaygınlaştırılmış. Çalışmaların ilk uygulama sonuçları geçen yıl tamamlanmış. Ağaç başına verimlilik yüzde 49 gibi büyük bir oranda artarken, çıtlama oranında yüzde 24'lük artış sağlanmış. Proje kapsamı dışında kalan komşu bahçelere göre verim artışı dekar başına ortalama yüzde 123 artarken, hastalık ve zararlı etkilerinde ise yüzde 80 azalma görülmüş. Proje devam ediyor. İkinci dönemi 2018 yılında tamamlanacak olan projeye yapılan yatırım ise toplam da 3.2 milyon lirayı bulacak. Türkiye ekonomisine olan katkısını da varın siz düşünün.
Ar-Ge'ye 1.7 milyar $
Oben Akyol ile buluşunca Nestle'nin hikâyesinin içinde de hızlı bir yolculuk yaptım. Dünyanın ilk sütlü çikolatasını 1875 yılında 8 yıllık denemenin sonunda bulan Nestle'nin, araştırma-geliştirme faaliyetlerine her yıl 1.7 milyar doların üzerinde bir bütçe ayırdığını Oben Akyol'dan öğreniyorum. Nestle, Türkiye'de de araştırma geliştirme faaliyetlerine önem veriyor. Mesela Antep fıstığının çikolata da kullanılması bu araştırmalar sonrası oluyor. Türkiye'de çıkarılan Damak markası, Wallmart ve Kroger gibi dünyanın önemli hiper market zincirlerine giriyor.
Tüm dünyada 500'e yakın fabrikası ve 339 bin de çalışanı bulunan Nestle, Türkiye'ye 1870 yılında ilk hazır bebek mamasıyla girmiş ve ofisini de 1909 yılında Karaköy'de açmış. Akyol, Türkiye'de ilk çikolata fabrikasını 1927 yılında Feriköy'de kuran şirketin 350 kişiye doğrudan, 5 binin üzerinde kişiye de dolaylı istihdam sağladığını anlatıyor. Türkiye'deki üretim üssünden başta Ortadoğu ve Kuzey Afrika olmak üzere 33 ülkeye ihracat gerçekleşiyor. Nestle'nin desteğiyle çıkan Çikolata'nın Tarihi kitabına bakarken, 2. Abdülhamid döneminde Osmanlı sarayının resmi çikolata tedarikçisi unvanını Nestle'nin aldığı gibi pek çok ilginç hikâyeyle karşılaşmak mümkün bu arada.