Güneydoğu Anadolu Projesi (GAP) ile suya kavuşan özellikle Harran Ovası'nda, bilinçsiz ve aşırı sulama yüzünden toprağın tuzlandığı, sahip olduğu minerallerin akıp gitmesiyle çoraklaştığını zaman zaman bölgeye yaptığım ziyaretlerde bizzat gördüm.
Bu konuda TEMA üstüne düşeni yapmaya çalışmış ve bir çok projeyi de bölgede hayata geçirmişti.
Coca-Cola Türkiye Kafkasya ve Orta Asya Bölümü Başkanı ve Coca-Cola Hayata Artı Vakfı Başkanı Galya Frayman Molinas'tan, Şanlıurfa'da katkıda bulundukları "Gece Sulama Projesi'ni yerinde görme daveti gelince, aklıma tarım yapılamaz hale gelen topraklar ve ne yapacağını bilemeyen toprak sahipleri geldi.
Urfa'ya yarım saat uzaklıktaki Kaynaklı Köyü'ne geldik. Projenin ortaklarından Doğa Koruma Merkezi Genel Müdürü Uğur Zeydanlı, Adıyaman Üniversitesi'nden Doç.
Dr. Erhan Akça'nın da aralarında olduğu kalabalık ekibi, Kaynaklı'nın, işbitiriciliği ve köy halkını bir araya getirip, projeye inanmalarında oynadığı önemli rol ile muhtar Samet Turan ve köy halkı karşıladı.
Çamlıdere ve Kaynaklı köyündeki pamuk tarımı yapan köylülerin nasıl bilinçlendiğini, projenin nasıl başarıya ulaştığını gözlerimizle görmüş olduk. Hayata Artı Vakfı, Doğa Koruma Merkezi, Harran ve Adıyaman üniversiteleri, Cullap Sulama Birliği'nin yürüttüğü projede amaç, gündüz 45 derecelere ulaşan sıcaklıkların sebep olduğu buharlaşmaya bağlı su kaybını en aza indirmek ki bu sebepten suyun yüzde 60'ı kaybediliyormuş.
Dünyadaki tatlı suyun yüzde 74'ünün tarımda kullanıldığı ve Türkiye'nin sulu tarımda dünyada ilk 10 ülke arasında yer aldığı düşünülecek olursa, projede atılacak doğru adımlar çok önemli su tasarrufu anlamına geliyor.
Ayrıca verim de kat be kat artıyor.
Harran Ovası'nda 2014'te 50 çiftçinin pamuk ektiği 5 bin dekarlık arazide gece sulaması yapılmış. Sonuçlar müthiş. Bu sayede 1 milyar litre su tasarrufu sağlanmış.
Gündüz 14 saat süren sulama, gece 10 saate inmiş. Bir sezonda 13 sulama yapılırken, bu gece sulamasıyla 8'e inmiş.
Çiftçiler, yüzde 15'lik artışla dekarda 80 kilo ürün toplayarak 100 lira ek kazanç sağlamış.
Muhtar Samet Turan, 'Köylümüz görmediğine inanmaz. Şimdi herkes gördü. Anladı" diyor.
Projede bu yıl 5 bin dekarlık alanın 2 bin 500'ünde yağmurlama sulamaya geçilmesi sağlanarak, su tasarrufu da 2.5 milyar litreye çıkartılacak.
Akademisyen Akça, "Eskiden Japonlardan öğrenmeye çalışırdık. Şimdi onlar geliyor ve biz nasıl başardığımızı anlatıyoruz" diyor. Projeyi halkın sahiplendiğini biz de gördük.
Coca-Cola gibi şirketlerin, üniversite ve halkla birlikte bu tarz büyük etki yapan projelere kalıcı bir şekilde yer alması çok güzel.