Türkiye 1512 sayılı Noterlik Kanunu'nu değiştirme arefesindeyken, Türkiye ile Avrupa Birliği'nin bir karşılaştırmasını yapmak ve özellikle bu kurumun çok güçlü olduğu Fransa'daki noterlik sistemini yakından tanımak için önceki gün yolumuzu Paris'e düşürdük.
Noterlik kurumu bu ülkede öylesine güçlü ki tüm gayrimenkul alım ve satımlarına noterler aracılık ediyor.
Noterlik işlemlerinin hacmi bu ülkede 600 milyar euroya ulaşıyor ve devlete de verilen vergi 22 milyar euroyu buluyor.
Noterlerin bu işlem hacminden gelirleri ise 6.5 milyar euroyu buluyor. Fransa'da noterler yılda 3.5-5 milyon işleme imza atıyor.
Türkiye'de gelirlerinin yüzde 85'ini devlete vergi olarak ödeyen noterlerin 2013'te ödediği toplam vergi 1.6 milyar lirayı buldu.
Türkiye'de Noterlik Kurumu'nun Avrupa Birliği'ne uyum sürecinde noterlik mevzuatının da AB'deki mevzuatla uyumunun sağlanması için bir dizi çalışma yapılıyor. Kanunda yapılacak değişiklik için Adalet Bakanlığı tarafından Noterlik Kanun Tasarısı Bilim Komisyonu oluşturuldu.
Komisyona da Prof. Dr. Süha Tanrıver başkanlık yapıyor.
Türkiye Noterler Birliği Başkanı Yunus Tutar ve Suha Tanrıver ile Fransa'daki noterlik kurumunun nasıl çalıştığını görmek ve Avrupa Birliği uygulamaları hakkında bilgi edinmek üzere Paris'te Fransa Noterler Birliği Başkanı Jean Pierre Ferret ve Avrupa Birliği Noterler Konseyi Başkanı Jean Terrade ile bir araya geldik. Jean Pierre Ferret, en son yaptırdıkları kamuoyu araştırmasında Fransa halkının yüzde 86'sının noterlere güvendiğinin ortaya çıktığını söylüyor. 'Bizim de arkamızda sorumlu olduğumuz devlet var' diyen Ferret, yaptıkları işlerin yüzde 50'sini gayrimenkul satışlarının oluşturduğunu belirtiyor.
Türkiye'de noterler gayrimenkul alım satımına aracılık etmiyor. Ancak Türkiye Noterler Birliği, gayrimenkul satışlarında kendilerine görev verilmesi için talep de bulunuyor.
Aslında komisyonun üzerinde çalıştığı konular arasında sadece gayrimenkul konusu yok.
Noterlik mesleğine giriş koşullarının da yeniden düzenlenmesi isteniyor. Noter yardımcısı ve hukukçu yardımcısı gibi AB'de olup da Türkiye'de olmayan kadroların açılması, notere gelen vatandaşın işlemini yaparken bizzat noterle muhatap olmasının yolunun açılması isteniyor.
Fransa'daki noterlerden edindiğim izlenim bu ülkede noterlik meslek olarak çok daha yukarılarda, prestijli bir konumda. Ülkede yılda 1 milyon 300 bin gayrimenkul satılıyor ve bu satışlara 9 bin 800 noter aracılık ediyor. Ancak Fransız noterlerden bir gayrimenkul satışında hem alıcının hem de satıcının yerine getirmesi gereken koşulları dinleyince kimsenin dolandırılmasının da mümkün olmadığını görüyoruz.
Öyle ki satış gerçekleşmeden önce, örneğin satışa konu olan bir binaysa boyada kurşun testi dahi yaptırılıyor. Bütün riskler Noter huzurunda sıfırlandıktan sonra satış gerçekleşiyor.
Türkiye Noterler Brliği Başkanı Yunus Tutar, AB'deki olumlu uygulamaların Türkiye'ye gelmesi için AB'nin 35 ülkesini inceleyip bir 'Değişim Projesi' de hazırlamış. Türkiye AB Noterler Birliği'nin gözlemci üyesi konumunda henüz. Tutar, Türk noterlerinin daha etkin yetkiyle donatılması halinde ne fayda elde edileceğini şöyle anlatıyor: "Noterler ticari hayat başta olmak üzere, günlük yaşamdaki tüm hukuki konularda sigorta görevi görebilir. İşlemleri güvence altına alarak birçok konunun yargıya yansımasını önleyebilir. Noterlerin hukuki işlem yapma alanları genişletilirse, yargı sisteminin üzerindeki iş yükü azaltılır ve ihtilaflar doğmadan önlenir."
Türkiye'de bin 771 noter bulunuyor ve hali hazırda 5 bin 600 kişiye doğrudan istihdam sağlanıyor. Tutar, daha önce kaldırılıp 2010'da yeniden devreye alınan ikinci el otomobil satışlarına noterlerin aracılık etmesiyle rakamların bir anda katlandığını söylüyor.
2010 öncesi 1.4 milyon satış yapılmışken, sonrası 4.9 milyon adet ikinci el satışına aracılık edilmiş.
Ez cümle; Türkiye'deki noterler AB mevzuatına uyum için bastırıyor. "Mesleğinin zirvesindekiler noter olmalı. Danışmanlık da yapabilmeliler.
Hukuk bürolarında olduğu gibi noterlik ortaklığı olmalı. Uzmanlaşmanın da önü açılmalı" diyorlar.