Koronavirüs, diş hekimleri için büyük risk taşımaktadır. Virüs, bireylerin öksürmeleri, hapşırmaları ile ortama saçılan damlacıkların solunması ile bulaşır. Diş hekimleri; hasta ile yakın temas, kan, tükürük ve damlacıklara maruz kalma sebebiyle risk altındadır. İdari kontroller, çalışma alanı hijyeni, kişisel koruyucu ekipmanlar, temas ve havadan alınan virüslerden korunmak adına önlemler alınmalıdır.
Diş hekimliği kliniklerinde önceden randevusu olan hastalara, diş hekimliği uygulamalarının doğurduğu riskler (yakın temas, aerosol saçılımı, kontaminasyon vb.) hasta kliniğe ulaşmadan telefonda açıklanmalı ve acil durumlar dışındaki diş tedavi işlemleri için yeni bir randevu tarihi düzenlenebileceği bilgisi verilmelidir.
Acil ve zorunlu olmayan diş tedavi uygulamalarının yapılması ileri bir tarihe ertelenmelidir.
Acil durum kapsamına giren ve işlem yapılması gereken hastaların yanı sıra bebek, çocuk, ergen hastalar ve refakatçilerinden son dönemdeki seyahat öyküsü sorgulanmalı ve ateş ölçümü yapılmalıdır.
Acil durum kapsamına giren ve tedaviye alınacak hastalardan ve/veya çocuk hastaların ebeveynlerinden öncelikle aydınlatılmış onam formunu okuması ve imzalaması istenmelidir.
Hastadan detaylı bir tıbbi ve dişsel hikaye alınmalıdır. Gerekirse diş doktoru, kendi asistanına, hastalarını bir gün önceden telefonla arattırarak bu virüsün vücutta yarattığı birtakım semptomlar (ateş, kuru öksürük, vücut ağrıları, boğaz ağrısı, baş ağrısı, ishal, mide bulantısı, burun akıntısı gibi) yönünden sorgulatmalıdır. Bu şekilde kendisini ve diğer hastalarını olası enfeksiyondan korumuş olur.
Aeratör, mikromotor ve anlgdruva, ultrasonic scaler ve hava-su spreyi gibi cihazların kullanımı ile oluşan aerosollerden korunmak için maske, bone, tek kullanımlık cerrahi hekim önlüğü, gözlük ve yüz koruyucu siperlik kullanımı gereklidir.
Bu salgın döneminde tedavi işlemleri sırasında N95/FFP2 maskelerinin kullanımı da hekim ve hastanın korunmasının garantilenmesi açısından önem kazanmaktadır.
SIRALAMA NASIL OLMALI?
Giyme Sırası: Önlük-Maske-Gözlük- Yüz koruyucu-Eldiven Çıkarma Sırası: Eldiven-Gözlük- Yüz koruyucu-Önlük-Maske
Gerektiğinde lastik örtü ve yüksek emiş gücüne sahip tükürük emicilerin kullanımı ile diş tedavileri sırasında aerosol saçılması ve kontaminasyonu en aza indirilmelidir.
Her işlem sonrasında ve hasta odadan ayrıldıktan sonra çevre temizliği ve dezenfeksiyonu yapılmalıdır.
Hasta muayenesi ve tedavisi öncesinde ve sonrasında ellerin en az 20 saniye süresince talimatlarda belirtilen şekilde yıkanması gereklidir. Eğer ellerde gözle görülen kir ve/veya vücut sıvıları ile herhangi bir kontaminasyon yoksa, alkol bazlı el dezenfektanlarının kullanımı da yeterli olabilir.
Çapraz enfeksiyonların önlenebilmesi için tedavi odasının dışında gerçekleştirilen ve dışarıdan hizmet alınan laboratuvar uygulamaları için hizmet alan ve hizmet veren tarafları koruyacak özel önlemler önerilmelidir.
Hiçbir diş aletine çıplak elle dokunmamalıyız. Unutmamalıyız ki virüs, cansız yüzeylerde 24 saate kadar kalmakta ve bulaşma riski devam etmektedir.
Maske, önlük ve gözlüğü çıkarırken yüze dokunmamaya çok dikkat edilmelidir.
Tedavi için başvuran hastalardan COVID- 19 şüphesi (ateş, öksürük, solunum sıkıntısı vb.) olduğu düşünülenlerin, hastaya tıbbi maske takılarak en yakın sağlık kurumuna yönlendirilmesi gereklidir.
COVID-19 tanısı alan hastalar içerisinde acil tedaviye ihtiyaç duyanların işlem öncesi değerlendirmeleri hastayı takip eden hekimi ile birlikte yapılmalı ve alınacak tedbirlere birlikte karar verilmelidir.
RANDEVUYA SAATİNDE GELİN
Sosyal izolasyon kurallarının hasta bekleme ve tedavi alanlarında uygulanması için gerekli tedbirler alınmalıdır. (Hastaların randevularına saatinde gelmesi sağlanarak bekleme alanlarında bekletilmemesi, beklemesi gerekli durumlarda en az 1 metre mesafe ile oturtulması, bekleme alanlarındaki dergi, gazete vb kaldırılması)
Hastalar, diş tedavilerini poliklinik ya da hastanelerde yaptırıyorlarsa randevularına tam saatlerinde gitmelidir. Bekleme salonunda oturarak randevu saatini beklemek diğer hastalarla olası kontaminasyon riskini artırabilir. Muayenehanelerde yapılan tedavilerde ise diş doktorları randevu saatlerini bir hastanın randevusu diğer hastasıyla çakışmayacak şekilde ayarlayabilir. Bu şekilde hastaların birbirleriyle olan temaslarını en aza indirmiş olur.
MASKE
Hasta odasına veya bakım alanına girmeden önce bir maske veya yüz maskesi takın.
Bir aerosol üretici prosedürü gerçekleştirirken veya sunarken yüz maskesi yerine daha yüksek seviyede koruma sunan N95 maskeleri kullanılmalıdır.
Tek kullanımlık solunum maskeleri ve yüz maskeleri, hastanın odasından veya bakım alanından çıktıktan ve kapıyı kapattıktan sonra çıkarılmalı ve atılmalıdır.
Maskeyi veya yüz maskesini attıktan sonra el hijyeni uygulayın.
GÖZ KORUMASI
Hasta odasına veya bakım alanına girişte göz korumasını (gözlük veya yüzün önünü ve yanlarını örten tek kullanımlık bir yüz siperi) takın.
Kişisel gözlükler ve kontakt lensler yeterli göz koruması sağlayamazlar.
ÖNLÜK
Hasta odasına veya bölgesine girişte temiz bir izolasyon kıyafeti giyin, kirlenirse elbiseyi değiştirin.
Hasta odasından veya bakım alanından ayrılmadan önce elbiseyi tıbbi atıklara atın.
Tek kullanımlık önlükler kullanımdan sonra atılmalı, kumaş önlükler her kullanımdan sonra yıkanmalıdır.
ELDİVEN
Hasta odasına veya bakım alanına girişte temiz, steril olmayan eldivenler takın.
Yırtılmış veya aşırı kirlenmişse eldivenleri değiştirin.
Hasta odasından veya bakım alanından çıkarken eldivenleri çıkarıp ve atın ve hemen el hijyeni yapın.
Lateks eldivenlerin bariyer etkinliği güçlüdür, alerji durumlarında nitril tercih edilir.
