Bu zor süreçte toplu bir şekilde üstesinden gelmek adına herkes birbirine anlayış göstererek genel temizlik kurallarına uymalıdır. Diş hekimleri, ülkedeki sağlık hizmetlerinin önemli bir parçasıdır ve hastanın genel sağlığına sürekli öncelik vermektedir. Şu an da bilinçli adımlar atmak herkes için en iyisidir. Unutmayın, her şey bir kişiyle başladı. 'Bana bir şey olmaz' diye düşünmeyin. Belki size bir şey olmaz ama virüsü bulaştırdığınız kişinin bağışıklığı düşükse ölümüne sebebiyet verebilirsiniz. Herkes kendinde koronavirüs varmış gibi davranıp başkasına bulaştırmamayı amaçlayarak yaşamalıdır. COVID-19 salgını boyunca ya da Sağlık Bakanlığı'ndan ikinci bir açıklama yapılıncaya kadar, acil işlemlerin en az iki vardiya ve tanımlanmış sabit ekipler tarafından belirlenmiş izole alanlarda gerçekleştirilmesi ve tüm ekiplerin günlük ateş takibi yapılması önerilir. Tedavisi acil olmayan, estetik bakımdan başlamak istediğiniz diş tedavilerini hem kendiniz, hem de toplum sağlığı için erteleyin. Diş tedavinizin aciliyetine siz karar veremiyorsanız, diş hekiminize rahatsız olduğunuz bölgenin fotoğrafını çekip atabilirsiniz.
HİJYEN ÖNEMLİ
Sevim Çakır (Ankara/38): Diş hekimliğinde acil uygulamalar nelerdir? Hangi durumlarda hemen hekime başvurmalıyız?
Hayatı tehdit edici ya da kontrolsüz kanamalar
Ortodontik tedavi görmekte olan hastaların braket ve tellerinin yerinden çıkması ve kırılması
Medikal sorunları için dental konsültasyon istenilen hastalar
Dikiş alınması
Radyoterapi ve kemoterapi alması planlanan ya da almakta olan ve organ nakli planlanan hastaların tedavileri
Hastanın havayolu açıklığını tehdit eden intraoral/ ekstraoral enfeksiyonlar
Geçici restorasyon kaybı/kırıklarının ve hareketli protez kullanımına engel olan vurukların aerosol oluşturmayacak şekilde tedavisi
Pulpal inflamasyondan kaynaklanan şiddetli diş ağrısı
Perikoronitis veya üçüncü molar kaynaklı şiddetli ağrı
Postoperatif olarak gelişen osteitis veya alveolit
Lokalize ağrı ve şişmeye neden olan apse veya bakteriyel enfeksiyon
Ağrı veya yumuşak doku travmasına neden olan diş fraktürü
Travmaya bağlı diş avulsiyon/luksasyonu
Çene ve yüz bölgesi fraktürleri
Oral mukozanın akut ve ağrılı lezyonları/ ülserasyonları
Ceyda Şen (İstanbul/47): COVID-19 salgını sırasında uyulması gereken kurallar nelerdir?
Acil ve zorunlu olmayan dental uygulamalar yapılmayarak ertelenmelidir.
El hijyenine uyulmalıdır.
Acil olan ve işlem yapılacak hastalar ve beraberindeki kişilerden seyahat öyküsü sorgulanmalı ve ateş ölçümü yapılmalıdır.
Rubber dam ve yüksek emiş gücüne sahip tükürük emiciler (gerekirse çift emici), dental tedavilerde aeresol ve sıçramaları en aza indirmeye yardımcı olur.
Ayrıca, su ve hava spreyi kullanımı ve havalı tirübün kullanımı ile oluşan aerosellerden korunmak için tüm yüz maskesi ve gözlük kullanımı gereklidir.
Her işlem sonrasında ve hasta odadan ayrıldıktan sonra çevre temizliği ve dezenfeksiyonu yapılmalıdır.
Dental tetkik için en sık kullanılan radyografilerden ağız içi olanlar tükürük artışına ve öksürüğün tetiklenmesine yol açtığı için, COVID-19 salgını durumunda panoramik radyografi veya BT tercih edilmesi gereken alternatif yöntemlerdir.
Dental prosedürler esnasında çok sayıda damlacık ve partikül üretilebilir. Bu nedenle günlük klinik çalışmalarda standart koruyucu önlemler, COVID-19'un yayılmasını önlemede yetersiz kalabilir.
Dental işlemlerin uygulandığı alanlarda kullanılması gereken KKE listesi: Tek kullanımlık önlük, N95 maske, gözlük/yüz maskesi ve eldiven.
Dental işlem sırasında cilt ve mukozayı korumak için önlük, maske, gözlük, eldiven gibi kişisel koruyucu ekipmanlar kullanılmalıdır. İşlem sırasında partikül oluştuğu için N95/FFP2 maskeler kullanılmalıdır.
İşlemler öncesinde antimikrobiyal gargara (yüzde 1'lik hidrojen peroksit) kullanılması oral kavitedeki virusların sayısının azalmasına olanak sağlar.
Çapraz enfeksiyonların önlenebilmesi için tedavi odasının dışında gerçekleştirilen ve dışarıdan hizmet alınan laboratuvar uygulamaları için hizmet alan ve hizmet veren tarafları koruyacak özel önlemler önerilmelidir.
Tedavi için başvuran hastalardan COVID-19 şüphesi (ateş, öksürük, solunum sıkıntısı vb.) olduğu düşünülenlerin, tıbbi maske takılarak en yakın sağlık kurumuna yönlendirilmelidir.
COVID-19 tanısı alan hastalar içerisinde acil tedaviye ihtiyaç duyanların işlem öncesi değerlendirmeleri hastayı takip eden hekimi ile birlikte yapılmalı ve alınacak tedbirlere birlikte karar verilmelidir.
Sosyal izolasyon kurallarının hasta bekleme ve tedavi alanlarında uygulanması için gerekli tedbirler alınmalıdır. (Hastaların randevularına saatinde gelmesi sağlanarak bekleme alanlarında bekletilmemesi, beklemesi gerekli durumlarda hastaların en az 1 metre mesafe ile oturtulması, bekleme alanlarındaki dergi, gazete vb. kaldırılması)
TÜM YÜZEYLERİ DEZENFEKTE EDİN
Koronavirüs, 24 saat boyunca yüzeylerde hayatta kalabileceğinden, tüm dental ve normal yüzeylerin temizlenmesi ve dezenfekte edilmesi çok önemlidir. Bekleme odası, banyo ve muayene odalarının dezenfekte edilerek temiz kalması sağlanmalıdır. Ne kadar az kişiyle temas kurarsak virüs bulaşma riskini o kadar azaltmış oluruz. Koronavirüs bulaşmış hastalarla 1 metreden yakın mesafede 10 dakikadan fazla konuşarak aynı havayı solumak, virüsün size de bulaşmasına neden olabilir. Tuzlu su gargarası yaparak ağız hijyeninizi sağlayabilirsiniz. Hijyen, hayatımızın her anında sağlık için önemlidir. İyi el hijyeni, diş hekimi ve çalışanlar için en önemli korumalardan biridir. Ellerinizi su ve sabunla en az 20 saniye yıkayın. Toplu taşıma kullanıyorsanız, mümkün olduğunca yüzeylerle temastan kaçının. Öksüren birinin yanından mümkün olduğunca uzaklaşın. Bir maskenin yeniden kullanılması söz konusu dahi olamaz. Çünkü maskeye gelen virüsü elinize ve yüzünüze bulaştırabilirsiniz. Kullanılmış maskeleri tekrar kullanmaktan kaçının.
DİŞ HEKİMLERİ ALETLERE ÇIPLAK ELLE DOKUNMAMALI
DİŞ hekimleri maske, elbise ve eldivenlerle çalışmaya alışkındır. Koronavirüs, havadan bulaşan bir virüs olduğundan, cerrahi maskeler yeterli olmaz. Küçük bir ihmal yüzünden bile virüse yakalanma oranımız çok yüksek. Alınabilecek önlemler aşağıdaki gibidir:
Yüz şeffaf maskelerle, gözler de gözlükle tükürük veya kan sıçramasına karşı korunmalıdır.
Tek kullanımlık cerrahi önlük giyilmelidir.
Hiçbir diş aletine çıplak elle dokunmamalıyız. Unutmamalıyız ki virüs cansız yüzeylerde 24 saate kadar kalmakta ve bulaşma riski devam etmektedir.
Maske, önlük ve gözlüğü çıkarırken yüze dokunmamaya çok dikkat edilmelidir.
Her işlem sonrası mutlaka el ve yüz kapsamlı bir şekilde yıkanmalıdır.
Bilinçli olmayan hastaları bilinçlendirmeliyiz.