Uçakların (hepsinin birden) yan yana yerde dizili olduğu fotoğraflar, pandeminin en akılda kalan manzaralarıydı. Hatırlayın, gidişatı 'bir daha eski günlere döner miyiz' diye sorgulamıştık. Global ekonomi, o dönemin sonuçlarıyla hala uğraşsa da havacılık sanki o günler hiç yaşanmamış gibi hızla toparlandı. Türkiye'de ise sektörün durumu çok daha parlak.
Global havacılığı domine eden iki oyuncudan biri olan Airbus'ın Türkiye Başkanı Simon Ward ile yaptığım sohbetten sonra bundan bir kez daha emin oldum.
Ward bir yandan elektrikli uçaklardan söz ederek, geleceğin neye benzeyeceğini tarif etti. Bir yandan da Milli Uzay Programı'nı başlatan Türkiye'nin iştah kabartan potansiyeline dikkat çeken Ward'ın anlattıklarından öne çıkan mesajlar özetle şöyle
*Airbus'ın Türkiye'de odaklandığı ve çok hassas bir dengede büyüterek yürütmek istediği üç alan var. Biri hepimizin malumu ticari uçak siparişleri. 2006'dan bu yana Türkiye'de olduğunu söyleyen Ward'a sohbetin hemen başında, "Uçak siparişlerinin müzakereleri bizzat devlet başkanları tarafından yürütülmüyor mu? Yani uçakları başkanlar satıyor, siz ne yapıyorsunuz?" diye sordum. "Keşke bu doğru olsaydı" diyerek söze girdi. Bir müşterinin taleplerini anlamak ve bunları ürüne uyumlu hale getirmek için çok fazla çalışmak zorunda olduklarını söyledi.
*Türkiye'nin Airbus'ın odaklandığı ilk 10 ülke arasında olduğunu söyleyen Ward'a bu kez Türk havacılık sektörünün toparlanmasını sordum: "Türkiye pazarını Ocak ayında bana sorsaydınız, bu yıl Türkiye satış pazarının 30-35 civarında olacağını söylerdim. Ama şimdi bu yılı 100 uçak siparişi ile bitireceğiz."
*Sözü Airbus'ın Türkiye'de odaklandığı bir diğer alan olan parça alımına getirdi. Bir uçakta 30 milyon parça olduğunu bunun yüzde 5'inin Türkiye'de üretildiğini söyleyen Ward, "Şu an Türkiye'de 15 tedarikçimiz var. 2006'da 36 milyon olan Türkiye alımımız bu yıl 500 milyon dolara yaklaştı. Ve bu hızla artıyor. Yanlış hatırlamıyorsam, Türki havacılığının ticari programlardaki gelirinin yüzde 70'i Airbus'tan geliyor" bilgilerini paylaştı.
*Ardından THY'nin de global pazarda güçlenen lider konumuyla birlikte Türkiye'nin Airbus için anlamını ortaya koydu: "Airbus'ın birkaç yıl önce yeniden tasarladığı yapı içinde Türkiye artık daha fazla yer alıyor. Bu yapıya Türkiye'yi gerçekten dahil etmeye, Türkiye'ye biraz daha fazla yatırım yapıp tedarik zincirini oluşturmaya karar verdik. Yani sadece Türk hava sahası değil, yeni tedarikçilerin devreye girmesi ve bazı Avrupalı tedarikçilerin Türkiye'ye gelmesi gibi nedenlerle Türkiye'nin Airbus için cazibesi giderek artıyor."
*Ward'ın söylediklerinden anladığım kadarıyla şirketin odaklandığı üçüncü önemli alan ise Türkiye'nin Milli Uzay Programı. Ward'ın söyledikleri şöyle: "Türkiye'nin iddialı bir uzay programı var. Biz de bu programın bir parçası olmak, bundan para kazanmak istiyoruz. Uzay Ajansı şu anda doğru ortakları ve doğru iş birliklerini değerlendiriyor. Biz de bu konudaki isteğimizi belirttik."
Elektrikli uçaktan, uçak taksiye kadar sektöre ilişkin anlattığı ama bu köşeye sığdıramadığım birçok önemli konu daha vardı. Bugünkü teknolojiyle uçan otomobil geliştirmenin mümkün olduğunu ancak kentlerin altyapısının ve yasal düzenlemelerin buna hazır olmadığına dikkat çeken Ward'dan son bir kulis paylaşayım. Ward, yakın zamanda yaygınlaşması beklenen hava taksi işi ile ilgilenen Türk yatırımcılar olduğundan bahsetti ama şimdilik bir yatırımcı ismi vermedi.