Yanımıza almadığımızda eksikliğini en çok hissedeceğimiz şeylerin başında cep telefonumuz geliyor. İletişim toplumunun sembolü haline gelen cep telefonları ve kullandıkları teknolojiler hızla gelişiyor. Cep telefonları ile iletişim kurmamızı sağlayan teknolojinin standartları 80'li yılların başında şekillenmeye başladı.
GSM'in doğuşu
Global System for Mobile Communications veya kısaca GSM dediğimiz Türkçeye ise mobil iletişim için küresel sistem olarak çevirebileceğimiz teknoloji için ilk adım 1982 yılında atıldı. Avrupa Birliği devlet başkanları GSM projesini onayladı ve 900 Mhz frekansının mobil iletişim için kullanılması kararını aldılar. Almanya, Fransa, İngiltere ve İtalya, araştırma ve geliştirme çalışmaları için işbirliği anlaşması imzaladı. ABD ve Japonya bu gelişmeleri uzaktan takip ederken diğer taraftan kendi mobil teknolojilerini geliştirmek için çalışmalarını sürdürüyorlardı.
1988 yılında AB tarafından GSM altyapısının özellikleri detaylı olarak belirlendi ve operatörler için ihale şartnamesi oluşturuldu. Aynı yıl 10 GSM operatörü ile anlaşma imzalandı. 1990 yılında İngiltere'nin önerisi ile 1800 Mhz frekansının da GSM şebekelerine adapte edilmesine karar verildi.
Artık mobil iletişim için standartlar belirlenmiş ve buna uygun cep telefonlarını ile baz istasyonlarının geliştirilmesi gerekiyordu.
GSM ile ilk 'alo' Finlandiya'da
20 sene önce, 1 temmuz 1991 tarihinde Finlandiya başbakanı Harri Holkeri Nokia tarafından sağlanan ekipmanlarla ilk GSM görüşmesini yerel GSM operatörü Radiolinja üzerinden gerçekleştirdi.
1 temmuz 1991 tarihindeki ilk GSM görüşmesine kadar mobil iletişim konusunda birçok çalışma yürütülüyordu. Motorola'nın cep telefonu bölümünün başında yer alan Martin Cooper'ın 3 Nisan 1973 tarihinde 1 kilo 133 gram ağırlığındaki telefon ile yaptığı görüşme ilk cep telefonu görüşmesi olarak kayıtlara geçtiğinde GSM gibi mobil iletişim konusunda bir standart henüz yoktu.
AB, ABD ve Uzakdoğu rekabeti
1989 yılında AB ülkeleri tarafından belirlenen GSM standartları uluslararası hücresel telefon standardı olarak kabul edildi. ABD, Japonya ve Güney Kore ilk başlarda bu standartları kabul etmek istemedi. Avrupa Birliği, ABD ve Uzakdoğu ülkeleri arasında teknolojik bir çekişme haline dönüşen GSM konusunda ABD geri adım atmak zorunda kaldı. 1995 yılında Kuzey Amerika'nın ilk hücresel telefon şebekesi ABD Başkan yardımcısı Al Gore ile GSM 1900 frekansı üzerinden yapılan görüşme ile başladı. 800 ve 900 Mhz GSM bantlarına ABD tarafından 1900 bandı eklenmiş oldu. AB'nin GSM standartlarına en sert muhalif olan ülkeler ise Japonya ve Güney Kore oldu. Japonya ve Güney Kore GSM standartlarını kabul etmedi ve kendi standartlarını belirleyip kendi mobil şebekesini kurdu. Bugün Japonya ve Güney Kore'ye gittiğinizde GSM telefonlarını kullanmakta yaşanılan sorunların sebebi zamanında yaşanılan teknolojik rekabetten başka bir şey değil.
İlkler Nokia'dan
İlk GSM görüşmesini Finlandiya başbakanı Harri Holkeri Nokia tarafından sağlanan telefonla 1 temmuz 1991 tarihinde gerçekleştirdi.1992 yılında ilk seri üretim GSM telefonu olan Nokia 1011 piyasaya sürüldü. Aynı yıl ilk mobil kısa mesaj (SMS) Nokia tarafından gönderildi. Bugün zorlu bir süreçten geçen Finlandiyalı Nokia'nın GSM teknolojisine katkıları oldukça fazla.
İlk roaming
GSM hattımız ile dünyanın her yerinden iletişim kurabilmemize olanak sağlayan uluslar arası dolaşım diğer bir ifadeyle roaming anlaşması ilk olarak 1992 yılında Finlandiyalı Telecom Finland ile İngiliz Vodafone arasında imzalandı.
Türkiye'de ilk 'alo'
Türkiye'de GSM şebekesi üzerinden ilk telefon görüşmesi 23 Şubat 1994'te dönemin başbakanı Tansu Çiller'in Cumhurbaşkanı Süleyman Demirel'i araması ile gerçekleşti. Türkiye'de ilk GSM operatörü ise aynı yılın Mart ayında hizmete başlayan Turkcell oldu. Turkcell'i iki ay sonra hizmete başlayan Telsim takip etti. O yıllarda telefon görüşmesi yapmak dışında bir servis sunmayan ve sadece büyük şehir merkezlerini kapsama alanına alan GSM operatörleri üzerinden telefon görüşmesi yapabilmek için fiyatları 1000-2000 dolar aralığında olan telefonlardan almak gerekiyordu. Bugün fiyatları her geçen gün ucuzlarken yetenekleri hızla gelişen akıllı telefonlar ile tüm dijital hayatımızı idame ettirebiliyoruz. 2G ile başlayan sayısal veri akışı geniş bant veri transferine izin veren 3G ile devam ederken, GSM teknolojisi gelişim sürecini sürdürüyor. Türkiye'de aktif sim kart sayısı 60 milyonu geçerken dünyada GSM şebekelerinden 'alo' diyenlerin sayısı 2 milyarı çoktan aştı. GSM projesi de Avrupa Birliği'nin ABD ve Japonya'ya karşı kazanılmış teknolojik bir zaferi olarak tarihteki yerini aldı.
