Stres ve anksiyete (kaygı bozukluğu) ile ilgili rüyalar oldukça yaygındır. Çünkü beyin yaşanılan duygusal olayları alır ve onları rüya olarak yeniden işler. Yani sıkıntılı dönemlerde sıkça kâbus görülmesi şaşırtıcı sayılmaz. Herkes rüya görür. Bazen hatırlarsınız bazen hatırlamazsınız. Yüksekten düşersiniz, birilerinden ya da bir şeylerden kaçarsınız. Hatta bazen aksiyon filmlerini aratmayan maceralarda bulursunuz kendinizi.
Pek de eğlenceli olmayan bu tür rüyalar adrenalin salınımını tetikler, kalp çarpıntısıyla terlemiş bir şekilde uyanabilirsiniz. Çoğu zaman tekrar uyumak pek de kolay olmaz. Zaman zaman bu tür rüyalar görmek normal karşılanabilir. Ancak sık sık tekrarlanıyorsa muhtemelen büyük stres altındasınız ve bu durum rüyalarınıza yansıyor.
KOVİD KABUSU ARTIRDI
İçinde bulunduğumuz sıkıntılı Kovid-19 dönemini ele alırsak, araştırmalar hapsetme, çaresizlik, savaş, ayrılık, başarısızlık, hastalık, ölüm ve kıyamet hakkında kâbus görülme olasılığının daha yüksek olduğunu gösteriyor. Rüya içeriklerinin benzerliği ve birçok kişi tarafından benzer rüyaların görülmesi toplumsal olaylarla bağlantılıdır.
Pandemi, doğal afetler, savaş veya şiddet eylemleri gibi toplumları etkileyen durumlarda herkes aynı görüntüleri görür. Bunlar içgüdüsel olarak korkuyu tetikler ve bu korkular da rüyalarda ortaya çıkar.
Araştırmalara göre stres kaynaklı kâbuslar daha çok kadınların rüyalarını ele geçiriyor. 20 binden fazla yetişkini içeren bir çalışmada çoğunlukla kadınların ve genel anksiyete bozukluğu olan kişilerin oldukça fazla oranda kötü rüya görme eğiliminde oldukları görüldü.
Normal olarak uyku sırasında birçok rüya görülebilir ve nadir olarak bu rüyalar hatırlanır. Kâbusların hatırlanma oranı ise daha yüksektir. Bunun nedeni de rüyanın hatırlanabilmesi için hemen uyanmanız gerekir ve kâbuslar size tam da bunu yaptırır. Rüyada maruz kaldığınız stres ve kaygı durumu uyanmanıza neden olur.
Başınızdan kötü bir olay geçtiyse kâbuslar bir belirti olabilir. Bu rüyalar tipik olarak sizi uyandırır, iyi hatırlanır, gündüz sıkıntıya neden olur ve gece uykularınızı düzensizleştirir. Hatta motor aktivitelerin tamamen işlevsiz olması gereken REM uykusu sırasında yumruk tekme savurabilir, konuşup çığlık atabilirsiniz. Tüm bunların sıklıkla tekrarlanması belirli nörolojik problemlerin ortaya çıkma riskini artırır.
STRESLİ RÜYADA SAVAŞ YA DA KAÇ TAKTİĞİ
Sık sık stresli rüyalar yani kâbuslar görüyorsanız bu durum uyku kalitenizi de bozar. Zamanla uykusuz kalmaya başlayabilirsiniz ki bu durum genel sağlığınızı da etkileyebilir. Zihinsel işlevlerinizde, ruh halinizde, kilonuzda ve kan basıncınızda olumsuzluklar ortaya çıkabilir. Üstelik kâbuslar sadece gece rahatsız olmanıza neden olmaz, ertesi güne stresi devam edebilir. Gördüğünüz kâbus karşısında vücut savaş ya da kaç taktiği uygular. Salınan adrenalin ve hormonlar uyandığınızda hâlâ vücudunuzda dolaşıyor olur. Bu nedenledir ki rüyanızda eşinizin sizi aldattığını görüp sinirli uyanabilir ve gün boyu eşinize sinirli olabilirsiniz. Ya da rüyanızda size bir kötülük yapıldıysa ertesi gün insanlara yaklaşmak ürkütücü gelebilir.
OLUMLU TARAFI DA VAR
Her ne kadar bu tarz rüyalar olumsuz olsa da bakılabilecek olumlu bir açısı da var. Rüyalarınızdaki duygular sizi gerçek hayattaki durumlara hazırlamaya yardımcı olabilir. Yapılan bir araştırma, rüyalarda korku yaşamanın tehditlere karşı daha uyumlu tepkilerle ilişkili olabileceğini buldu. Araştırmacılar, rüyalarında daha yüksek seviyede korku yaşadığını bildiren katılımcıların, uyanıkken korku uyandıran durumlara karşı daha düşük seviyede tepki verdiğini gördü. Yani belki de beyniniz geceleri size pratik yaptırarak korkuyla daha iyi başa çıkmanızı sağlamaya çalışıyor.
KÂBUSTAN KURTULMANIN FORMÜLÜ
Kâbuslardan kurtulmak için günlük yaşamdaki stres kaynaklarınızı ortaya çıkarıp çözüm bulmaya çalışmalısınız. Bu uzun vadeli ama kalıcı sonucu olabilecek bir yöntem.
Kısa vadede yapabileceğiniz şeyse uyku öncesi yoga, meditasyon veya nefes egzersizleri ile vücudunuzu rahatlatmak.
Yatmadan önce şiddet veya korku içerikli haber, film gibi stres tetikleyici unsurlardan uzak durmanızda fayda var.
Tek başınıza üstesinden gelemiyorsanız bir terapistten veya uyku bozukluğu uzmanından yardım alın.
KÂBUSLAR YAŞADIKLARINIZA BAĞLI
Rüyalar ve günlük yaşantınız arasında bir ilişki var. Gördüğünüz rüyalar ve yaşadığınız durumları düşünürseniz büyük ihtimalle bağlantıyı ortaya çıkarabilirsiniz. Stresli rüyalar önemsiz gördüğünüz veya yeterince dikkat etmediğiniz şeylerden veya durumlardan kaynaklanabilir.
Bastırdığınız bir stres durumu söz konusu mu, bunu düşünün.
Rüyanızda sık sık boğulduğunuzu ya da sesinizin çıkmadığını, çığlık atamadığınızı mı görüyorsunuz? İç güdülerinize kulak vermediğiniz bir süreçte olabilirsiniz.