Yaz aylarının en can sıkıcı yanlarından biri sivrisineklerin ortaya çıkması zannedersem. Deyim yerindeyse insanlık her yaz hem bireysel hem de toplumsal olarak sivrisineklere karşı savaş açıyor. Şehirlerde ilaçlamalar yapılıyor, üreyebilecekleri alanlar elverişsiz hale getirilmeye çalışılıyor, camlara sineklik takılıyor, evlere sinek kovucu ilaçlar alınıyor. Tüm bu önlemlere rağmen sivrisinekler hâlâ güneşin batmasını dört gözle bekleyip, açık havanın tadını çıkardığımız o en güzel anda ya da uykumuzun en tatlı yerinde 'Sürpriiiz' diyor.
İLAÇLARDAN KAÇMAYI ÖĞRENEBİLİYORLAR
İlaçlamaların yetersiz olduğunu ya da ev tipi ilaçların işe yaramadığını düşünmüş olabilirsiniz. Ancak şimdi size sivrisineklerin düşündüğümüzden daha akıllı olduğunu anlatacağım. 'Hadi canım, küçücük böcek ne kadar akıllı olabilir ki?' dediğinizi duyar gibiyim. Ama maalesef bu doğru. Sivrisineklerin etkili bir böcek ilacıyla yok edilebileceğini varsaymak kolay, öyle de olması gerekiyor. Ancak yapılan bir çalışma aslında bu küçük böceklerin ilaçlamadan kaçmakta ne kadar usta olduğunu ortaya çıkardı.
Çalışmaya göre, dişi sivrisinekler onları öldürmek için kullanılan bir ilaca maruz kalıp ölmedilerse, bir sonraki sefer aynı türden ilaçtan kaçmayı öğreniyor. Araştırmacıların özellikle hastalık yaymasıyla ünlü sivrisinek türleriyle yaptıkları çalışmada, sivrisinekler ölümcül olmayan dozlarda zehirli etken maddelere maruz bırakıldı. Daha sonra aynı maddeyle karşılaştıklarında nasıl tepki verdikleri gözlendi. Şaşırtıcı şekilde daha önce ilaca maruz kalmış sivrisinekler büyük oranda ilaçtan kaçındı. Sivrisineklerin öğrenme yeteneklerini hafife almış gibi görüyoruz. İlaçlamalar yetersiz ya da etkisiz değil de sivrisineklerin akıllı olması işimizi zorlaştırıyor olabilir.
KORUNMAK İÇİN ONLARI TANIMALISINIZ
Eğer sivrisinekler ilaçlardan kaçmayı öğreniyorsa biz nasıl korunacağız peki? Elbette tek yol ilaçla ölmelerini beklemek değil. En başta evinize girmelerini önlemek için sinek teli kullanabilirsiniz. Açık alanda cilt ve kıyafet üzerine uygulanan koruyucuları tercih edebilirsiniz. Evinizin etrafında durgun su birikintileri varsa ki bu tür yerler genellikle sivrisineklerin üreme alanıdır, bu bölgeleri yok edebilirsiniz. Ayrıca yine evinizin etrafında barınabilecekleri uzun yabani otları temizleyebilirsiniz.
SİVRİSİNEKLER SİZİ KOKUNUZDAN TANIYOR
Sivrisinekleri etkileyen diğer faktörler arasında karbondioksit başta geliyor. Nefes verdiğinizde ortaya çıkan karbondioksit sivrisineklerin sizi bulması için bir harita görevi görüyor. Sivrisinekler tarafından çok tercih ediliyorsanız vücut kokunuzun sivrisineklere daha hoş geldiğini bilmelisiniz. Tabii ki kullandığınız parfüm ya da deodorantlarla bir ilgisi yok. Araştırmacılar, ciltte bulunan ve bazı insanları sivrisinekler için daha çekici kılan amonyak ve laktik asit gibi birkaç bileşik buldu. Ayrıca her cilt yapısında bazı bakteriler bulunur ve bu bakteriler de vücut kokunuzu etkileyebilir. Vücut ısısı, renkli kıyafetler, alkol kullanımı ve gebelik de yine sizi sivrisineklerin hedefi haline getirecek bazı faktörlerden.
KIRMIZIYI SEVERLER MAVİYE YAKLAŞMAZLAR
Sivrisineklerden korunmak için onları biraz daha iyi tanımanız gerekiyor. Mesela nelerden hoşlandıklarını, nelerden kaçındıklarını... Sivrisinekler, yiyeceklerini yani sizi ararken nefesinizi ve karbondioksiti takip eder. Bununla birlikte araştırmacılar, sivrisineklerin belirli renklere de ilgi gösterdiğini buldu. Teste tabi tutulan sivrisinekler yiyecek gibi görünen renkler karşısında ortamda karbondioksit olmadığında renkleri görmezden geldi. Ancak ortama karbondioksit verildiğinde kırmızı, turuncu ve siyah renkler sivrisineklerin uçtuğu noktalar oldu. Yeşil, mavi ve mor renklerin olduğu noktalar sivrisinekler tarafından tercih edilmedi
KAN GRUBUNUZ DAMAK TADINA UYUYOR OLABİLİR
Sivrisıneklerin sizi çekici bulmasını sağlayan bir diğer faktör de kan grubunuz. Aynı ortamda etrafınızdakilere nazaran daha fazla ısırılıyorsanız bu durum kan grubunuzla ilgili. Kan gruplarındaki fark, kırmızı kan hücrelerinin yüzeyindeki farklı spesifik proteinlerden (antijenlerden) gelir. A grubunda kırmızı kan hücrelerinin yüzeyinde A antijeni, B grubunda B antijeni, AB grubunda hem A hem de B antijeni ve 0 grubunda ne A ne de B antijeni bulunur.
SİVRİSİNEKLER 0 KAN GRUBUNU SEVİYOR
Araştırmalar sivrisineklerin diğer kan gruplarına göre 0 kan grubu kişilere daha fazla ilgi duyduğunu gösteriyor. Elbette sivrisinekleri çeken başka faktörler de var ancak 0 grubu kan grubu damak zevklerine daha uygun görünüyor.