Ailesinde tip 2 diyabet öyküsü olanlar ya da kan şekeri değerleri yüksek olup sınırda diyabetik olanlar muhtemelen prediyabet yani gizli şeker hastalığı terimini duymuştur. İlk dönemlerinde ciddi belirtiler ortaya çıkmadığı için fark etmesi zor ancak tedavisi mümkün olan prediyabet, ilerlediğinde ise tip 2 diyabetle karşılaşılabiliyor. Doktorunuz prediyabet tanısı koyduysa hemen telaşa kapılmayın. Bu sonunda mutlaka tip 2 diyabet hastası olacağınız anlamına gelmiyor. Sadece risk altında olduğunuzu gösteriyor, ki dediğim gibi tedavisi mümkün ve alacağınız önlemlerle diyabet riskinizi düşürebilirsiniz.
GENETİK YATKINLIK OLABİLİR
Ailenizde diyabet öyküsü varsa genetik olarak sizin de yatkınlığınız olabilir. Düzenli olarak doktora da görünmüyorsanız diyabet öncesi belirtileri tanımak tip 2 diyabetle aranıza mesafe koymanıza yardımcı olur. Prediyabet normalden yüksek olan ancak herhangi bir diyabet türü için kriterleri karşılamayan kan şekeri seviyelerini ifade eder. Prediyabet tanısı koyulabilmesi için açlık plazma glikozu, oral glikoz toleransı ve hemoglobin değerlerinden en az birinin normalden yüksek olması gerekir. Kan şekeri seviyesinin yüksek olması yani hiperglisemi bir prediyabet habercisi olabilir ve belirgin bazı semptomları olsa da herkes bu semptomları rahatlıkla tanıyamayabilir. Hatta bu yüzden prediyabet yıllarca tanı koyulmadan kalabilir. Prediyabet ilerlediği taktirde tip 2 diyabetin yanı sıra kalp hastalıkları riskini de artabilir. Bu nedenle zamanında tanı konmalı ve hemen tedaviye başlanmalı.
RİSK FAKTÖRLERİNİ YAKINDAN TAKİP EDİN
MAALESEF prediyabet belirtilerinden bazılarını yaşayıp yaşamadığınızı gösterebilecek klinik olarak tanımlanmış net bir liste yok. Ancak bazı işaretler prediyabet ihtimalini düşünmeniz gerektiğini gösteriyor olabilir. Bunlardan biri kan şekerinizin sık sık yükselmesi. Yani kendinizde hiperglisemi belirtilerini gözlemleyebilirsiniz:
İdrara sık çıkma
Sürekli su içme ihtiyacı
Sürekli açlık hissi
Bulanık görme
Ellerde ve ayaklarda karıncalanma veya uyuşukluk
Hızlı kilo kaybı
Yavaş iyileşen veya sürekli enfeksiyon geliştiren yaralar
SAĞLIKLI BESLEN EGZERSİZ YAP
Sonucun tip 2 diyabete uzanıyor olması prediyabetin önlenmesinin ne kadar önemli olduğunu gösteriyor. Yaşam ve beslenme tarzında yapılacak değişiklikler ve tip 2 diyabet tedavisinde kullanılan bazı ilaçlar prediyabetin tersine çevrilmesine yardımcı olabiliyor. Sağlıklı beslenin, egzersiz yapın ve ideal bir kiloda kalmaya özen gösterin.
OBEZİTE RİSKİ ARTIRIYOR
İNSÜLİN direncini artıran obezite ve ailede var olan tip 2 diyabet, prediyabet riskini artıran öncü faktörlerden. Ayrıca 45 yaş üstü yetişkinler, gebelikte şeker hastalığı yaşayan ve polikistik over sendromu yaşayan kadınlar prediyabet riskine karşı daha dikkatli davranmalı. Yapılan bir çalışmaya göre, prediyabet son birkaç on yılda daha yaygın hale geldi ve 2030 yılına kadar dünya çapında yaklaşık 470 milyon insanı etkileyeceği tahmin ediliyor.
ELEKTRONİK SİGARA KULLANAN DA PREDİYABET HASTASI OLABİLİR
ELEKTRONİK sigaralarla ilgili yapılan yeni bir araştırma bu alışkanlığın kan şekeri seviyelerini yükseltebileceğini ve prediyabete yol açabileceğini gösteriyor. Piyasaya çıktığından beri tipik sigaralarla karşılaştırılıyor ve daha az sağlık riskiyle ilişkili olduğu iddia ediliyordu. Ancak tam tersine elektronik sigara da vücudunuza ciddi zararlar verebilir. Çalışmada 18 yaş üstü 600 binden fazla yetişkinin iki yıllık verileri analiz edildi. Katılımcılardan prediyabet tanısı almış olanların yaklaşık yüzde 10'unun elektronik sigara kullandığı görüldü. Ayrıca elektronik sigara kullananların yüzde 22'sinin kullanmayanlara göre prediyabet geliştirme riskinin daha yüksek olduğu dikkat çekti. Elektronik sigara ve diğer tütün ürünlerinin prediyabet riskini nasıl tetiklediği hâlâ araştırılan bir konu olsa da uzmanlar nikotinin insülin üzerinde zararlı bir etkiye sahip olması teorisi üzerinde duruyor. Ayrıca 2017 yılında yapılan bir incelemenin sonuçları elektronik sigara içmenin metabolik hastalık ve kardiyovasküler hastalık riskini artırabileceğini öne sürdü.
