Patlıcan; kimine göre sebze, kimine göre meyve olarak adlandırılır.
Ancak esas ait olduğu Hindistan alt kıtasında çok yönlülük ve fonksiyonel tıbbi etkileri göz önünde bulundurularak sebzelerin kralı denmiş. Peki patlıcan sağlığa gerçekten yararlı mı? Bu mor veya siyah parlak renkteki sebze, Türk mutfağının olmazsa olmaz sebzesi olup birçok yemekte kullanılır. Patlıcan sadece yemekleri lezzetlendirmez, sağlık açısından da çokça faydaları vardır. Patlıcan, besin değeri açısından da oldukça zengindir; C vitamini, K vitamini, B6 vitamini, tiamin, niasin, magnezyum, fosfor, folik asit ve potasyum içerir. Ayrıca neredeyse hiç doymuş yağ içermez.
PATLICANIN TARIHÇESI
Patlıcan, bilimsel adıyla solanum melongena, tropik iklimlerde küçük bir ağaç şeklinde büyüyen, ılık iklimlerde tek yıllık olan bir kültür bitkisidir.
İlk olarak M.Ö 5'inci yüzyılda Hindistan'da yetiştirilmeye başlanmıştır. Patlıcan, Orta Çağ'dan önce Afrika'ya ve daha sonra 14'üncü yüzyılda uzun zamandır ilişkilendirildiği İtalya'ya tanıtıldı. Daha sonra Avrupa ve Ortadoğu'ya yayıldı ve yüzyıllar sonra Avrupalı kaşifler tarafından batı yarı küreye getirildi. Bugün:
İtalya, Türkiye, Mısır, Çin ve Japonya, önde gelen patlıcan yetiştiricileridir.
PATLICAN ÇEŞITLERI
Pek çok çeşidi bulunan patlıcan, oldukça lezzetli bir sebzedir. Türkiye'de en çok yetiştirilen patlıcan türleri; kemer patlıcan ve halkapınar patlıcanıdır. Salatalar için en ideali ise bostan patlıcanıdır.
Son yıllarda popüler olan normal patlıcanın Japonya'da yetişen bir türü olan Japon patlıcanı da sağlığa oldukça faydalıdır. Asya'da yetişen patlıcan türleriyle benzerlik gösteren bu patlıcanın en önemli özelliği, kabuğunun ince olması ve tatlı bir aromaya sahip olmasıdır.
Ayrıca Japon patlıcanının 200 gramında yalnızca 20 kalori vardır. Sodyum oranı açısından da oldukça düşüktür.
İşte patlıcanın sağlığımıza faydaları...
Lif yönünden zengindir
Lif (posa); yalnızca meyvelerde, sebzelerde ve tahıllarda bulunur. Yeterli miktarda alınan sıvı ile besinlerin kolayca sindirilmesinde yardımcıdır ve bağırsaklarımızın daha mutlu olmasını sağlar.
Lif açısından oldukça zengin bir besin olan patlıcan, az miktarda yağ veya kolesterol içerdiğinden, kilo vermeye çalışan veya obezite sorunu yaşayan insanlar için çok sağlıklı bir seçenek olacaktır.
Ayrıca patlıcan, bize acıktığımızı söyleyen grelin adlı hormonun salınımını engeller. Yani patlıcan iştahı azaltarak, aşırı yemek yeme isteğini büyük ölçüde engeller, böylece kilo vermeye yardımcı olur.
Antioksidan kaynağıdır
Patlıcan, çok sayıda antioksidan da içerir. Antioksidanlar, bedeni serbest radikaller olarak bilinen zararlı maddelerin neden olduğu hasarlardan korumaya yardımcı olan maddelerdir. Çalışmalar; antioksidanların, kalp hastalığı ve kanser gibi birçok kronik hastalığın önlenmesine yardımcı olabileceğini göstermiştir.
Patlıcan, özellikle canlı renklerinden sorumlu olan antioksidan özelliklere sahip bir tür pigment olan antosiyaninler açısından zengindir.
Özellikle, nasunin olarak adlandırılan patlıcandaki bir antosiyanin, sağlığa oldukça faydalıdır.
Kan şekerinizi kontrol altında tutmanızı sağlar
Bunun en önemli nedeni, patlıcanların lif yönünden zengin bir besin olmasıdır.
Lif, vücuttaki sindirim ve emilim hızını yavaşlatarak kan şekerini düşürebilir.
Daha yavaş emilim, kan şekeri düzeylerini sabit tutar. Diğer araştırmalar, patlıcan gibi gıdalarda bulunan polifenollerin, kan şekerinin düşmesine yardımcı olabilecek şekerin emilimini ve insülin sekresyonunu azaltabileceğini göstermektedir.
Kansere karşı korur
Patlıcandaki polifenollerin, anti-kanser etkilerine sahip olduğu gösterilmiştir.
Antosiyaninler ve klorojenik asit hücreleri, serbest radikallerin neden olduğu hasara karşı vücudu korur. Tümör büyümesini ve kanser hücrelerinin yayılmasını önler. Ayrıca patlıcan, beyaz kan hücrelerinin üretimini uyardığından, bağışıklık sisteminin olmazsa olmaz bir parçası olan C vitamini yönünden de güçlü bir kaynaktır.
Düşük kalorili, diyet dostu bir besindir
Patlıcanı diyetinize kolayca ekleyebilirsiniz.
Fırında, ızgarada pişirebilir veya soteleyebilir, zeytinyağı ve baharatla kolayca tatlandırılabilirsiniz. Karbonhidrat ve kalori alımınızı azaltan patlıcan, yemeğinizin lif ve besin içeriğini artıracaktır.
Folik asit kaynağıdır
Folik asit, özellikle kadınların hamile kalmadan önce başlaması gerektiği önerilen ve yine özellikle rahim ve akciğer kanserine dönüşecek hücreleri düzelten süper bir B vitamini üyesidir. Vücutta depolanma sorunu olmadığından düzenli olarak alınabilir. Patlıcan, folat açısından zengin bir besindir. Folik asit; doğmamış bebekte doğum kusurları riskini önlemeye yardımcı olur, ayrıca nöral tüp defekti ve diğer doğum kusurlarının gelişme riskini azaltır.
Kalp sağlığınız için beslenme listenize ekleyin
Bazı çalışmalar; patlıcanın, içerdiği antioksidan sayesinde kalp hastalığı riskini azaltmaya yardımcı olabileceğini göstermektedir. Bir çalışmada, yüksek kolesterolü olan tavşanlara, iki hafta boyunca günde 10 ml. patlıcan suyu verildi. Çalışmanın sonunda, LDL kolesterol ve trigliserit düzeylerinin daha düşük olduğu bulundu. Diğer çalışmalar da, patlıcanın kalbi koruyucu bir etkisi olabileceğini göstermiştir. Patlıcanın, kolesterol düzeyini büyük ölçüde dengelediği bilinmektedir. Ayrıca kan basıncı seviyesini de sağlıklı bir seviyede tutar.
İçerdiği potasyum sayesinde bu duruma neden olur.
Beyin sağlığını korur
Hayvan çalışmalarından elde edilen bulgular: patlıcan kabuğundaki antosiyanin olan nasuninin, beyin hücresi zarlarını serbest radikal hasarından koruyan güçlü bir antioksidan olduğunu göstermektedir.
Ayrıca araştırmalar, antosiyaninlerin, nöroinflamasyonun önlenmesine ve beyne kan akışını kolaylaştırmaya yardımcı olduğunu göstermiştir.
Bu durum, hafıza geliştirmeye ve yaşla ilgili ruhsal bozuklukları önlemeye yardımcı olabilir.
Patlıcan, beyinde meydana gelen hasarlı hücrelerin onarımına ve hücrelerin korunmasına da yardımcı olur.
Kemik sağlığınız için patlıcan tüketin
Patlıcan, kemik sağlığına, kemik degradasyonu ve osteoporoz riskinin yüksek olduğu insanlara oldukça faydalıdır. Patlıcandaki fenolik bileşikler ve düşük osteoporoz bulguları, daha güçlü kemikler ve artan kemik mineral yoğunluğu ile bağlantılıdır.
Ayrıca patlıcanda kemik sağlığı için çok önemli olan demir ve kalsiyum da ciddi oranda bulunmaktadır. Patlıcandaki potasyum, kalsiyum alımını artırır.
Böylece bu besin, kemik sağlığı için oldukça faydalı bir besin haline gelir.
CILT VE SAÇ SAĞLIĞINIZ IÇIN DE ÇOK FAYDALIDIR
Patlıcan, sağlığa faydalarının yanı sıra cilt ve saç sağlığı için de oldukça önemli bir besin kaynağıdır. Cilt sağlığını, içerdiği bol miktardaki diyet lifleri ve farklı vitaminler sayesinde korur. Patlıcan, cildi serbest radikaller ve ölü hücrelerden temizleyerek, cildin temiz kalmasını sağlar.
