Sigaranın sağlığımız üzerindeki olumsuz etkileri herkes tarafından bilinen bir gerçek. Sigaranın içerisinde bulunan birçok zararlı kimyasal madde nefes ile beraber akciğerlere çekildiğinde, akciğerlerin her türlü zararla karşılaşacağından birçok rahatsızlığın oluşabildiği görülmektedir. Tüm bu olumsuzluklara rağmen sigara içmeyi vazgeçilmez bir alışkanlık haline getirenler, duyduklarını dinlememeyi tercih ederler. Sigarayı bırakmak için, sigaranın en önemli zararlarını bir kez daha hatırlatmakta fayda olduğunu düşünüyorum… Sigaranın neden olduğu hastalıkların başında akciğer kanseri, kardiyovasküler hastalık ve kronik obstrüktif akciğer hastalığı yani KOAH gösterilmektedir. Sigara içmek aynı zamanda birçok kanser türüne, bronşit ve amfizem gibi rahatsızlıklara, kemik erimesine, gebelikte sorunlar yaşanmasına, diş eti hastalıklarına, beyinde felç riskine, cilt bozukluklarına, mide ülserine davetiye çıkarmaktadır ve bu liste daha da uzayabilir. Ayrıca sigara içenlerde akciğer kanseri 15, gırtlak kanseri 16, ağız kanserleri 10 kat artış gösteriyor. Siz de artık sigarayı bırakmalısınız!
Sigara nefes darlığına sebep olur
Sigara, solunum yolu problemlerinin en önemli sebeplerinden biri. Katran, hidrokarbonlar, arsenik, sülfür ve irritanlar; hava yolunun en önemli parçalarından olan mukozaya zarar verir. Salgı kanalları, vazifelerini gerektiği gibi yapamamaya başlarlar ve kuruluk gelişir. Bu da balgam oluşumuna sebep olur. Balgam bir süre sonra birikmeye başlar. Enfeksiyon ve benzer sebeplerle bronşit ve uzun vadede amfizem gelişir. Bu gibi solunum yolu hastalıklarının ilerlemesi ciddi nefes darlığına ve neticede KOAH'a sebep olur. Yapılan araştırmalar, sigaranın KOAH gelişme ihtimalini 15 kat artırdığını gösteriyor. Sigaranın bilinen bir diğer tehlikesi ise damar tıkanıklığı sebebiyle gelişen felce sebep olması. Sigaranın içerdiği damar yapısını bozan zehirli maddeler, kanda pıhtılaşmaya neden oluyor. Zaten pıhtı, felcin ana nedenidir.
KOAH nedir?
Kronik obstrüktif akciğer hastalığı (KOAH), bronş adı verilen hava keseciklerinin tıkanması sonucunda akciğerlere alınan temiz havanın yeterince emilememesi ve dokulara yeterli miktarda oksijenin ulaşmaması sonucunda; nefes darlığı, solunum güçlüğü ve öksürük gibi şikayetleri beraberinde getiren ilerleyici ve kronik bir rahatsızlıktır.
Astım ve KOAH arasındaki farklar
Uzmanlar, özellikle KOAH ve astımın semptomlarının benzer özellikler taşıdığına dikkat çekerek bu iki hastalığın birbirine karıştırılmaması yönünde uyarılarda bulunuyorlar. Astım her yaşta görülebilirken, KOAH daha çok 40 yaş üzeri bireylerde ve uzun süre sigara içenlerde görülür. Astım rahatsızlığında uygun bir tedavi ile hasta tamamen iyileşebilirken, KOAH'ta hastanın durumu tam anlamıyla düzelmeyebilir. Astımda hastalığı tetikleyici faktörler arasında ise koku, polen, kedi-köpek alerjileri vb. yer alırken, KOAH'ta tetikleyici faktörler arasında mesleki maruziyet, sigara ve hava kirliliği yer alıyor.
Sigara içmek KOAH'ın başlıca nedenidir!
Bir hastaya KOAH teşhisi ancak fiziksel muayeneye, test sonuçlarına ve ortaya çıkan semptomlara göre konur. Astım, kronik bronşit ve amfizemi kapsayan KOAH semptomları arasında yorgunluk, nefes darlığı, özellikle sabahları ortaya çıkan kronik öksürük ve balgam çıkarma, hırıltılı solunum, göğüs sıkışması, öksürük esnasında aşırı balgam tükürme, ayak veya bacaklarda şişme ve hatta dudak ve tırnaklarda mavi ton görülebilir. Sigara içmek dışında, zararlı gazların solunması, kimyasallara ve toza maruz kalma ve hava kirliliği hastalığın nedenleri arasında yer alır. Kronik obstrüktif akciğer hastalığı (KOAH) daha çok bir erkek hastalığı olarak bilinse de, Harvard Kadın Sağlığı İzleme Örgütü'nün 2014 yılındaki çalışmalarına göre, kadınlarda bu kronik akciğer rahatsızlığı daha fazla görülüyor. Öyle ki, erkeklerden daha fazla kadınlarda KOAH'tan ölüm oranı yaklaşık yarısından fazlasını oluşturuyor. Sigara içmek KOAH'ın başlıca nedenidir ve KOAH hem kronik bronşiti, hem de amfizemi içeren bir akciğer rahatsızlığı olup hastalar genel olarak nefes almada zorluk ve kronik öksürük çekerler.
SİZ DE KOAH'TAN KORUNUN!
KOAH tedavisinin iki ana amacı vardır. Birincisi hastalığın bulgularını düzeltmek ya da azaltmak, ikincisi ise hastalığın ilerlemesini yavaşlatmaktır. Günümüzde KOAH'ı ortadan kaldıracak, tamamen düzeltecek bir tedavi seçeneği yoktur. Ancak sigaradan uzak durmak bu hastalığı çok büyük ölçüde önler.
EVİ HAVALANDIRIN
Çok iyi bilinmektedir ki hastalıklar en çok ellerinizden bulaşır. Bu nedenle, ellerinizin temizliğine gereken önemi verin ve ellerinizi sık sık yıkamayı unutmayın. Evinizde ise ortamın yeterince havalandırıldığından emin olun. Düzenli olarak pencerelerinizi açarak evinizin havasını temiz tutmaya çalışın ve kesinlikle evde sigara içilmesine müsaade etmeyin. Özellikle evde kir ve toz toplamaya oldukça müsait olan halı ve perde gibi eşyalarınızdan kurtulun.
HASTADAN UZAK DURUN
Alt ve üst solunum yolları hastalıklarında mikroplar öksürük ve hapşırma ile kolayca etrafa yayılır ve bulaşıcıdır. Nefes alıp verdiğinizde de bu virüsler ya da mikroplar kolayca hastalığın size geçmesine neden olabilir. Bu da durumunuzu daha da ağırlaştırabilir. Bu nedenle soğuk algınlığı ya da grip gibi rahatsızlıklarda tedbiri elden bırakmayın ve mutlaka bir doktora başvurun. Çünkü sağlıklı bireylerde hafif atlatılabilen bu hastalıklar KOAH hastalarında mevcut durumun daha da kötüleşmesine sebebiyet verebilir. Zaman zaman hastalar için hastaneye yatış gerekebilir. Hatta daha da vahim olanı, hastalığı ağır olanlarda ölüme bile neden olabilir.
DENGELİ BESLENİN
Tıka basa yemek yerine az ve sık öğünler tercih edin. Gaz yapan yiyecek ve içeceklerden; nefes darlığı şikayetini artırabileceğinden mümkün olduğunca uzak durun. Ayrıca bol sıvı tüketimi de, hastaların dikkat etmesi gereken hususlar arasında yer alır.
EGZERSİZ YAPIN
Düzenli yapılan egzersizler, semptomları hafifletmede yardımcı olabilir. Solunum kaslarınızı ve kalbinizi güçlendirebilir, depresyonla mücadele etmenize, kilo vermenize ve hatta vücudunuzun oksijeni daha iyi kullanmasına yardımcı olabilir. Egzersiz yaparken de kendinizi çok fazla zorlamayın. Haftanın üç günü 30 dakika yürüyüş bile sizin için yeterli olacaktır.
DOKTORA GİDİN
Sık sık yapılan kontroller bu hastalar için önemlidir, bu şekilde doktorunuz hastalığınızın seyrini ve verilen ilaçların etkilerini izleyebilir ve gerekiyorsa size yeni tedavi seçenekleri sunabilir. Bu hastalığın kesin bir tedavisi yoktur ancak uygulanacak doğru tedavi programı ile hastalığın semptomlarını kontrol etmeye ve hastalığın ilerlemesini geciktirmeye yardımcı olabilir.