Salgın önlemleri nedeniyle öğretmenler, dersleri maskeyle anlatmaya devam ediyor. Ancak bu durum özellikle anaokulu ve ilkokula giden çocuklar için öğrenme süreçlerini olumsuz etkileyebiliyor. Çocuklar, öğretmenlerinin ağız hareketlerini göremiyor ve harfleri, sesleri öğrenmelerinde aksaklıklar olduğu için çocukların konuşma ve anlama sorunları yaşamalarına sebep olabiliyor. Bu önemli konuyu İstanbul Üniversitesi'nden, Çocuk Üniversitesi Danışma Kurulu Üyesi Psikolog Yeliz Arda ile eğitimde şeffaf maske kullanımının çocukların öğrenme süreçleri açısından önemini konuştuk.
Çocukların okuma yazma öğrenebilmeleri için fonolojik (sesleri tanıma, ayırma, ortak sözcükleri fark etme becerisi) farkındalık kazanmaları şart. Yani, öğrencinin seslerle sembollerini eşleştirebilmek için önce o sesi çıkarırken ağzını doğru konumlandırmayı öğrenmesi gerekiyor. Çünkü biz nasıl konuşuyorsak, öyle yazıyoruz. Örneğin, "kuş" ve "tuş" kelimesinin farklı seslerden oluştuğunu bilmesi gerekir. Okul öncesi ve ilkokul çocuklarının sözcükleri öğrenebilmesi için, hem duyması hem de ağız hareketleriyle görmesi gerekiyor.
Yeliz Hoca, "Bu durum nöropsikolojinin ayna nöronları ile yakından ilgilidir" diyor. Konuşma ve öğrenme becerimiz daha bebeklikten ebeveynlerinin ağız hareketlerinin aynalaşmasıyla gelişen bir durum. 10/12 yaş üzerindeki bir çocuk duyduğu bir kavramı zihninde imgeleyebilir. Ancak henüz 1'inci sınıfa giden bir çocuk bu durumda zorluk yaşayabilir. Kelimeleri daha çok ağız hareketlerinden anlar ve öğrenir.
Öğretmen, çocuğun hangi sesi doğru, hangi sesi yanlış çıkardığını kontrol etmek durumundadır. Çocuklar, ağız pozisyonlamasını gördükten sonra sesi, sembolü ile eşleştirir. Bu yapılamazsa okuma yazma becerisinde bir ayak eksik kalır. Bence, Yeliz Hoca'nın görüşlerini dikkate almalıyız.
PEKİ, NE YAPABİLİRİZ?
Öncelikle duyma/konuşma engeli olan insanlar için üretilen "şeffaf maske" kullanmak iyi bir çözüm olabilir. Hem öğretmen, hem de öğrenci mutlaka takmalı. Öğretmen sesleri öğretirken öğrencinin sesleri doğru şekilde çıkarabildiğini de kontrol edebilmelidir. Şeffaf maske bulunamadığı durumlarda ise, öğretmenler daha önceden maskesiz olarak çektikleri ses çalışması videoları hazırlayıp derste çocuklara izletebilirler.
Ve tabii ki ailelerin desteği de çok önemli. Evde de seslerin nasıl çıkarıldığına dair anne babaların maskesiz şekilde çocuklarına gösterebilmesi öğrenmeyi pekiştirecektir. Öğretmenlerimiz ve aileler tarafından yapılan çalışmaların, anlama, konuşma ve kavrama konusunda önemli bir destek olduğu unutulmamalı.
