Yayınlanan haber, okurda soru işareti yaratmak yerine gerekli cevapları veriyorsa, haberci işini genelde iyi yaptığından emin olabilir. Çünkü öyle hallerde okurlar, ombudsman'a başvurmaz.
SABAH'ın 27 Eylül tarihli sayısında, 4'üncü sayfadaki haber, iki okurumuzun soru ve eleştirisine yol açtı.
Dünyanın En Yaşlı Kadını Öldü başlıklı kısa haber şöyleydi:
"Manisa'nın Salihli ilçesinde oturan Türkistan kökenli Türk vatandaşı 121 yaşındaki 'dünyanın en yaşlı kadını' Gaışhıkaan Sıhıkaan, evinde hayata veda etti. Türkiye'ye göç etmesinden 58 yıl sonra 2011 yılında vatandaşlık kaydı yapılarak nüfus cüzdanı verilen Gaışhıkaan Sıhıkaan, bir süre önce mide kanaması rahatsızlığı nedeniyle Salihli Devlet Hastanesi'nde tedavi altına alınmış, 3 gün sonra hastaneden taburcu edilmesinin ardından evinde istirahate çekilmişti."
Rıza Aykul sordu: "Arada sırada böyle 'en yaşlı" haberlerine rastlıyorum. Ama bunu hangi kaynak söylemiş, genellikle bulamıyorum. Şimdi bu hanımın 121 yaşında olduğunu kim iddia ediyor? Haberinizde bu yok..."
Dr. Kamil Ateşoğulları aradı ve haberle ilgili şunları söyledi:
"Bu iddialara her zaman ihtiyatlı yaklaşmalısınız. Bu yaşa gelmiş bir insanın, yaşının gerçekten o olduğunu anlamak ve inandırıcı bulmak için belgelenmiş olması, bu belgelerin güvenilir olması gerekir. Bu da yetmiyor; uluslararası anlamda teyit için ya Gerontology Research Group'tan onay almak (GRG), ayrıca Guinness Rekorlar Kitabı'na da bakmak gerekir."
Bu kaynaklara dayalı kriterler bakıldığında, yaşayan en yaşlı kadın, ABD'de oturan Besse Cooper (115). Onu, 113 yaşında bir başka Amerikalı, Delma Kollar izliyor.
Bu kayıtların hiçbirinde Sıhıkaan'ın adına rastlanmıyor.
"En"leri habere koyarken, kontrol etmeliyiz. Eğer durum acil ise, kaynağını vermeliyiz (hangi kuruma göre?). Kaynak bulamıyorsak, bu tür haberlerdeki "en" yerine "olduğu iddia edilen" gibi bir ihtiyat ifadesi eklemeliyiz. Çünkü işimiz, okuru yanıltmamak.
29 Eylül tarihli SABAH'ta 'Tornavida' Ekibindeki Askerlere Sancılı Gözaltı başlığıyla verilen haber, BBP'nin merhum eski genel başkanı Muhsin Yazıcıoğlu'nun ölümüne yol açan helikopter düşmesiyle ilgili olarak açılmış soruşturmanın ayrıntılarını aktarıyor, "kara kutu"nun sökülmesiyle ilgili soru işaretlerini gündeme taşıyordu.
Buna göre, 9'u asker 12 kişi gözaltına alınmıştı.
Haberde öne çıkan, bazı okurların dikkatini çeken bir ifade daha vardı.
Spotta "askerlerin gözaltına alınmasının sancıya dönüştüğü", haberin giriş paragrafında ise "gözaltına alma işlemlerinin krize dönüştüğü" yazılmıştı.
Salih isimli bir okurumuz, "Nasıl bir kriz olmuş, baktım ama haberde bir türlü bulamadım" diye sitem etti. İki okurdan daha benzer yakınmalar geldi.
Haber, Malatya Özel Yetkili Başsavcılığı'nın talebi üzerinde beş ilde, sivil ve askeri kurumlarda aramaları ve gözaltıları anlatıyor. Ama, düz bir dille, ve bol ayrıntı vererek. Ama, okurların da işaret ettiği gibi, bir "sancı" veya "krize" ilişkin ifadeler yok. Sadece, sondan bir önceki cümlede, "askerlerinn gözaltına alınması gün boyu çeşitli engellere takıldı" deniyor. Peki, nasıl engeller? Ne oldu? Bu temel sorulara cevap vermeden, haber sona eriyor.
Kısacası, başlık, spot ve haber girişindeki ifadelerin, ana haberde karşılığını bulamayan okurlar haklı. Başlık ve spotlarda haberden kopuk olmayan ifadeler kullanmamak, daha da önemlisi muhabirle irtibata geçerek "engeller", "sorun" boyutuna açıklık getirecek şekilde yeniden yazılmasını istemek gerekiyor.
