Soykırım planlayıcısı SS yarbayı Adolf Eichman yargılanması sırasında birden coşkuyla ayağa kalkıp...
Yahudilere gerçekte acıdığını fakat hayatı boyunca Kant'ın görev ahlakına bağlı kaldığı için duygularını işine karıştırmadığını anlatmıştı.
Eichman'ın bu sözleri daha sonra çok tartışıldı.
Kant'ın felsefesinin insanlık dışı pratikleri ve emirleri içermeyeceğine inananlar hep çoğunlukta oldu.
Peki ya Naziler Kant'ın "görev ahlakı"nı değil de "Batılı ve beyaz olmayanların varlığını anlamsız" bulan ırkçılığının üzerinde dursalardı?..
18. yüzyıl "aydınlanma aklı ve ahlakı"nın bu büyük filozofunun ırkçı bakışı okul kitaplarına sokulsaydı mesela?..
Bugün Batı felsefesine çok daha farklı bir gözle bakardık, değil mi?
Bakmalıyız da...
***
Biliyorum böyle yazılara çoğunluk şöyle bir bakıp geçer.
Ama köşeler hep hızlı ve kolay tüketilir güncel meselelere ayrılacak değil ya!
Geçen hafta Batı zihninin "öz"ündeki derin ırkçılık konusunda bir kapı açma sözü vermiştim.
Şimdi o sözümü yerine getiriyorum.
Batı karanlık yönlerini gözlerden saklamayı ve felsefesini "evrenselleştirmeyi" başarmıştır.
Oysa ırkçılıkla Batı düşüncesi kardeş gibidir. Hatta dünyanın geri kalanına da ırkçılığı Batı'nın öğrettiğini söylemek yanlış olmaz.
20. yüzyıl gaddarlığı ve soykırımın ateş çemberinden geçmiş modern düşünürleri bir yana bırakırsak...
Pek büyük filozofların satır aralarında çok derin bir ırkçılıkla karşılaşırız.
Bazılarında bu çok açıktır.
Evrensel düşüncenin temel dayanağı sayılanlardan Hegel'e bakın!
Ne göreceksiniz! Siyahların "hiç aklına başvurmadan gaddarlaşabilen" ve "köleliğe doğuştan razı, tümüyle çocuksu yaratıklar" olduğuna inanan bir adam...
Ya da "Akıl Çağı"nın sözcüsü John Locke...
"İnsan beyazdır; insanın özünü içeren şey beyazı da içerir" diyordu Locke.
***
Meraklısına, bir başlangıç olarak Robert Bernasconi'nin "Irk Kavramını Kim İcat Etti" başlıklı kitabını öneririm.
Artık bütün makaleleri internet ortamına aktarılan Defter dergisi zamanında Bernasconi'yle çok iyi ve kapsamlı bir söyleşi yapmıştı, o da okunmalı.
Peki neden böyledir? Batı düşüncesi neden ırkçıdır?
O da ayrı konu. Konuşuruz.