Anneleri avcılar tarafından öldürülen hayvanlar için ders zili çaldı. Öksüz yavrular, Borneo'daki okulda ağaca tırmanmayı, yuva yapmayı, saklanmayı ve yiyecek bulmayı öğreniyor.
Noel, Gunung, Tribune, Onyo, Marie, Rocky ve Rickina... Öğrenmeleri gereken çok ders var. Mezun olmadan önce iki ayrı diploma alacaklar. Öğretmenlerin de işi zor. Öğretecekleri her bilgi minik öğrencileri için hayati önem taşıyor.
Dersimiz hayatta kalmak
Endonezya'nın Borneo Adası'ndaki bu okulun öğrencileri anne babaları öldürülen hayvanlar. 2009'da kurulan okulda son zamanlarda orangutan öğrenciler çoğunlukta. Uluslararası Hayvan Kurtarma isimli merkezde, 70'den fazla orangutan öğrenci var. Faaliyetleri hakkında konuştuğum okulun kurucularından İspanyol veteriner Karmele Llano-Sanchez, niye orangutanlara öncelik verdiklerini "Endonezya'daki orangutan sayısı çok kritik bir seviyeye geriledi. Hayatta kalan orangutanlar ciddi tehditlerle karşı karşıya. Yağmur ormanlarının palmiye yağı nedeniyle sistematik şekilde yok edilmesinden dolayı hayvanlar ölüyor.
Bu durumdan en çok etkilenenler orangutanlar" şeklinde açıklıyor. Okul hakkında daha detaylı görüşme fırsatı bulduğum koordinatör Lisa Burtenshaw ise "Ormanları katledenler, yetişkin orangutanları da katlediyor. Öksüz kalan yavrularını da büyük paralar karşılığında yurtdışına satıyorlar. Orangutanların evde beslenmesi aslında yasak. Ama bu yasadışı ticaret korkunç boyutlara ulaştı" diyor. Profesyonellerin yanısıra gönüllülerin desteği ve internet üzerinden toplanan bağışlarla ayakta kalan okulda, öksüz orangutanlara nasıl hayatta kalacakları öğretiliyor. Orangutanların bütün bilgileri ailelerinden öğrendiklerine dikkat çeken Lisa Burtenshaw, "Öksüz hayvan tamamen savunmasız kalıyor. Biz de okulda doğada hayatta kalmak için ne yapmaları gerektiğini öğretiyoruz. Yavrular her gün bakıcıları ile ormana götürülüyor. Burada ağaca tırmanmayı, yuva yapmayı, saklanmayı ve yiyecek bulmayı öğreniyorlar" diyor.
Annelerini unutamıyorlar
Okulda, sevimli orangutanlara iki ayrı program uygulanıyor. Baby School (Yavru Okulu) isimli programda yavru orangutanlar, ormanın ne olduğunu ve ağaçlara nasıl tırmanacaklarını öğreniyor. Buradan mezun olan yavru, Forest School (Orman Okulu) adını taşıyan programa geçiyor. Bu aşamada öğrencilere nasıl yiyecek bulacakları, yuvalarını nerede ve nasıl yapmaları gerektiği, geceleri nasıl güvenli bir şekilde uyuyacakları öğretiliyor. Yakın zamanda iki dişi yavruyu doğaya bıraktıklarını belirten Burtenshaw, "Orangutanların rehabilitasyon süreçlerini tamamlamaları uzun yıllar sürüyor. Bu noktada en önemli kriter, doğada aileleri ile ne kadar vakit geçirmiş oldukları. Yani annelerinden neler öğrendikleri önemli. Onlar için ormanda en güvenli alanı bulup, ait oldukları yere gönderiyoruz ve sürekli takip ediyoruz. Sekiz yıl içinde tamamen doğaya ayak uyduruyorlar.
Yavrular için en zoru annelerinin öldürülme anını hafızalarından atmak. Uzun süre annelerinin katledişini hatırlayıp, korkuya kapılıyorlar" diyor. 70 kişinin görev yaptığı ve şimdiye kadar Türkiye'den kimsenin gönüllü olmadığı okula öksüz yavrular, büyük bir işbirliği içinde getiriliyor. Yavruların merkeze özellikle resmi yetkililer aracılığıyla ulaştığını anlatan Lisa, "Bazı yavruları öldürülmüş annelerin yanında, bazılarını da kaçak orman işçilerinin arabalarındaki kafeslerde buluyoruz. Örneğin Rocky'yi bulduğumuzda kafesin içinde açlıktan ölmek üzereydi" diyor.
Yasadışı hayvan ticareti 90 milyar dolar
Raporlara göre yılda 90 milyar dolar hacmine ulaşan yasadışı hayvan ticareti, dünya kaçakçılık sıralamasında; uyuşturucu, sahte ürün ve insan kaçakçılığından sonra geliyor. Alınan tüm önlemlere rağmen doğada yaşayan hayvan türlerinin yüzde 40'a yakınının nesli tükenme tehdidi altında. Belki de hayvan rehabilitasyon merkezlerinden çok insan rehabilitasyon merkezlerine ihtiyacımız var. İnsanlar hayvanlardan daha sıkı kontrol edildikleri takdirde Noel, Gunung, Tribune, Onyo, Marie, Rocky ve Rickina gibi öksüzlerin sayısının her geçen gün azalacağını söylemek yanlış olmaz.
selcuk.eren@sabah.com.tr
@selcukeren5101