Evet kabul, uzun süren müzakerelerin ardından dün Lozan'da açıklanan ön anlaşma Washington'da pek çoklarının beklediğinden çok daha iyi koşullara sahip.

10, 15 ve 20 yılla yayılan çeşitli denetimler var ve Uluslararası Atom Enerjisi Kurumu'nun artık süre sınırı olmadan yapacağı ziyaretler ile İran'ın nükleer çalışmaları takip edilebilecek. Fakat dün Obama'nın da konuşmasında söylediği gibi İran halen terörizm finansmanına tam gaz devam eden, Suriye ve Irak'ta yer yer kendi ulusal muhafızlarını göndererek, silah göndererek bizzat müdahil olan ve yüz binlerce insanın ölümünden sorumlu olan bir devlet.

Bu gerçek değişmedi.

Sadece bu da değil, İran'ın bölgedeki hırsı Irak, Suriye, Lübnan, Yemen ve Bahreyn'den öteye, önemli bir Şii nüfusu barındıran Suudi Arabistan'a kadar uzanıyor, İsrail-Filistin davasından Ürdün'ün istikrarına kadar tüm bölgeyi etkileyebilecek bir emperyalist çerçeveyi barındırıyor.

ABD Başkanı Barack Obama ve danışmanları elbette bu resmi görüyor fakat 20 ay sonra görevi bırakacak olan Obama'nın daha büyük öncelikleri var: 1- Maliki'yi destekleyerek ve Irak'tan erkenden çıkarak, Suriye'deki kaosta tepkisiz kalarak ortaya çıkmasına yol açtığı IŞİD'in hakimiyetini bitirmek, 2- Geride bir dış politika mirası bırakmak.

Obama bu iki hedefi için de İran'a muhtaç.

Irak'ta IŞİD'e karşı İran destekli milisler ve İran'ın merkezi hükümete verdiği destek kullanılıyor. Keza aynı durum, Suriye içerisindeki IŞİD hedeflerine Suriye rejimi tarafından yapılan saldırılarda da böyle.

Nükleer anlaşma ise Obama'nın göreve gelmeden önce verdiği hiçbir sözü tutamadığı için en önemli dış politika mirası olarak kalmaya aday. Bu yüzden Obama, İranlıların tüm afra ve tafralarına, Ortadoğu'da, bilhassa Suriye'de, geçilmedik kırmızı çizgi bırakmamış olmalarına rağmen sessiz kalmayı tercih etti. Kısacası, binlerce ölü bedenin üstüne, "nükleer kıyamet" tehdidi öne sürülerek bir anlaşma zemini oluşturuldu.

Tüm bunlar üzerine kulislerde eski bir iddia dolaşıma sokuldu:

Obama, görev süresi bitmeden önce İran'ı ziyaret etmek istiyor.

Düşünsenize, Carter'dan bu yana İran'ı ziyaret edecek ilk başkan olarak tarihe geçmek istiyor. Suriye'de çocuk ölümüne neden olmuş, Irak'ta katil milislerin akıl hocası olmuş İran'la bir araya gelirim gibi bir derdi yok.

Yoksa Obama'nın 10 yıl sonra Ortadoğu'da ne gibi bir yıkıntı bıraktığını düşündüğünü sanmıyorum.

İran'la tarihe geçti ya, gerisi önemli değil.

ragip.soylu@sabah.com.tr

@ragipsoylu