Bu yazımızda en çok sorulan sorulardan biri olan 20 yaş dişlerinden bahsedeceğiz.

YİRMİ YAŞ DİŞLERİ HANGİ DİŞLERDİR NE ZAMAN ÇIKARLAR?

20 yaş dişleri adından anlaşılacağı gibi genellikle 18 -20 yaş arasında çıkan en arkadaki dişlerimizdir. Bunlara 3. Büyük azı dişleri diyoruz. Halk arasında ise ''akıl dişleri'' tabiri kullanılır. Her 20'lik diş 18-20 yaş arasında çıkmaz bu durumun çok fazla istisnası bulunur. Bu dişlerin diğer dişlere göre çok geç çıkmasının nedeni, çenelerin gelişimiyle ilgilidir. Bir çocuğun çenesinde yirmi yaş dişinin çıkabilmesi için yeterli yer bulunmaz. Çocuklar
büyüdükçe çeneleri de büyür ve yirmi yaş dişlerinin çıkabilmesi için alan oluşur. Bu alanın çoğunlukla yetersiz kalmasıyla da bu dişler, açılı çıkabilir ya da tamamen gömülü kalabilir.

20 yaş dişleri genellikle 4 tanedir. Bu 4 dişin konumu sağ alt arka, sağ üst arka, sol alt arka ve sol üst arkadır. Bu 4 dişin aynı anda çıkma ihtimali son derece düşüktür. 20 yaş dişleri, ağırlıklı olarak farklı dönemlerde büyür ve bu yüzden de ağız yapısının farklı evrelerine denk gelir. Bu sebeple aynı kişinin bir 20 yaş dişini sorunsuz çıkarması, bir 20 yaş dişinde sancı ve ağrı yaşaması, diğer iki dişini hiç fark etmemesi gibi durumlara sıklıkla rastlanır. Genetik olarak zayıf ve küçük yapılı dişlere sahip olan kişilerde 20 yaş dişlerinin bazıları ya da tümü herhangi bir sağlık sorunu oluşturmadan kemik içinde gömülü hâlde kalabilir.

Bu durum, kişide dört tane 20 yaş dişleri bulunmadığı anlamına gelmez. Bazı insanlarda ise 20 yaş dişleri hiç yoktur, bazılarında sadece üst ya da sadece alt çenede bulunur, bazılarında tüm 20 yaş dişi çıkar bazılarında bir kısmı ya da hepsi gömük kalır. 20 yaş dişlerinin çıkması üzerinde etkili olan çeşitli faktörler vardır, bunlardan en önemlisi kişinin genetik mirasıdır. 20 yaş dişlerinin nasıl ve ne zaman çıkacağı konusunda genetik miras çok önemlidir. Kişilerde çene darlığı varsa veya mevcut dişlerinde çapraşıklık durumu varsa 20 yaş dişleri doğru pozisyonda çıkmayabilir ve gömülü kalabilir.

Dişin gömülü kalması; ağız içindeki diğer dişlerle aynı boyuta ulaşsa da diş etinin içinde saklanması ve ağız ortamına açılmaması anlamına gelir. Gömülü dişlerin bir bölümü, ilerleyen yıllarda ağız içindeki dişlerin eksilmesiyle yüzeye çıkma fırsatı yakalayabilir. Bu yüzden 70 yaşında dahi 20'lik diş çıkaran kişilere rastlanabilir. Gömülü kalan 20 yaş dişleri, diş eti dokusuna zarar vermedikleri ve diğer dişlerin köklerini zorlamadıkları sürece herhangi bir ağrı ya da sancıya yol açmayabilir. Diş köklerine dayanan 20 yaş dişlerinin ise cerrahi operasyonla alınması gerekebilir.

YİRMİ YAŞ DİŞLERİ KAÇ GÜNDE ÇIKAR?

20 yaş dişlerinin çıkıma sürecini tamamlanması kişilere göre farklılıklar gösterebilir. Kişinin ağız ve diş yapısının durumu, dişin çıkması için yeterli yerin olması dişlerin ne zaman ve ne kadar sürede çıkacağını belirleyen temel faktördür. Ağız içinde için yeterli boşluk varsa ve diş düz bir şekilde büyüyorsa, yirmi yaş dişleri 15 -30 gün içinde tamamen çıkabilir.

Yirmi yaş dişleri büyümesi için yeterli bir alan yoksa ve dar bir boşluk varsa, yirmi yaş dişleri 10-20 gün boyunca büyüyebilir ve sonrasında diğer dişlerin köklerine dayanabilir. Köklere dayanması sebebiyle ağız içinde ağrı oluşturan yirmi yaş dişlerinin yüzeye çıkması durabilir. Bu süreçte ağız içinde enfeksiyon, kanama, sancı, apse gibi sağlık sorunları da gözlemlenebilir.

Yirmi yaş dişlerinin gövdesinin sığabileceği herhangi bir boşluk yoksa, yirmi yaş dişleri dişetinin üstünden çıkmaya çalışsada çıkamayabilir. Yönünü arayan diş eğik olabilir ve ciddi komplikasyonlara neden olabilir. Ayrıca, yirmi yaş dişlerinin başka bir dişin hemen altından büyümeye çalışması durumunda ise diş yüzeye hiç ulaşamayabilir ve diğer dişin kökünde çürümeye yol açabilir.

HER ÇIKAN YİRMİ YAŞ DİŞİ ÇEKİLMELİ Mİ?

Yirmi yaş dişleri zaman zaman ağrıya, diğer dişlerde hasara ve diş eti problemlerine neden olabilir. Ağzın arka bölgesi temizlenmesi zor bir alan olduğu için, bu bölgede bulunan yirmi yaş dişlerinin diğer dişlere kıyasla çürümesi ve diş eti hastalıklarına neden olması daha kolaydır. Böyle durumlarda hastalar ağrı, koku veya enfeksiyon hissi tecrübe edebilir.

Bazı durumlarda ise belirgin veya ani sorunlara neden olmayabilir. Yirmi yaş dişleri eğer gömülüyse ve bir sağlık problemine neden olmuyorsa, genellikle çekilmesi gerekmez. Herhangi bir probleme neden olmayan yirmi yaş dişlerinin çekilmesi ile ilgili herhangi bir kesin bilimsel kanıt yoktur. Ayrıca bu dişlerin çekilmesi komplikasyon riski de taşıyabilir. Bununla birlikte sağlık problemine neden olduğu durumlarda ise bu dişlerin çekilmesi gerekir.

YİRMİ YAŞ DİŞLERİNİN AĞRISINI NASIL GEÇİRİRİZ?

Yirmi yaş dişleri genellikle açılı olarak çıkar ve önündeki dişlere çok yakın pozisyonda konumlanabilir. Bu dişlerin bazıları tamamen çıkabilir, bir kısmı ise gömülü kalabilir. Kısmen çıkmış yirmi yaş dişleri, yiyecek ve bakterilerin sıkışması için iyi bir rezervuar görevi görür. Tüm bu olasılıklar da yirmi yaş dişlerinde ağrıya neden olabilir. Birçok insan, yirmili yaşlarının başında yirmi yaş dişlerinin çıkmasına bağlı sorunları deneyimlemiştir.

Ağrı kesici almak, aralıklı olarak buz uygulaması, tuzlu suyla gargara bu dişlerdeki ağrıyı geçici olarak rahatlatma hususunda işe yarabilir. Ancak kalıcı tedavi için mutlaka bir diş hekimine başvurmak gereklidir. 20 yaş dişleri sorunsuz bir şekilde çıktıysa düzenli bakım işlemlerinin uygulanması son derece önemlidir. Sağlıklı bir yapıya sahip olan 20 yaş dişleri, ağız yapısını güçlendirir, çiğneme etkinliğini arttırır, bu yüzden de temizlik ve bakım işlemlerinin özenle gerçekleştirilmesi gerekir. Diş macunu ve ağzın her noktasına erişebilen diş fırçası seçenekleri tercih edilerek en geride bulunan 20 yaş dişlerine kolayca ulaşabilir ve diş bakımınızı tamamlayabilirsiniz.

DİŞ ENFEKSİYONLARI, SEBEPLERİ VE KORUNMA YOLLARI

Ağız ortamı birçok bakteriyle doludur ve diş abselerinin kaynağı da bu bakterilerdir. Kötü ağız hijyeni, şekerden zengin gıdalarla beslenme ve ağız kuruluğu da diğer olası risk faktörleri olarak değerlendirilmektedir. Diş abseleri bazen ağrılı olabilir, ancak hiç bir semptom vermeden kemik içinde büyümeye de devam edebilir. Bakteriler, dişin siniri aracılığıyla diş köklerine ulaşır ve buralarda enfeksiyonlara neden olabilir. Diş kökündeki periapikal diş abseleri, genellikle tedavi edilmemiş diş çürüklerine bağlı oluşur.

Bu abseler farklı nedenlerle, dişlerin farklı bölgelerinde de oluşabilmektedir. Diş köklerinin yirmi yaş dişleri 2 ucunda gelişebileceği gibi, diş etlerinde de oluşabilir ve periodontal abse olarak adlandırılır. Diş abseleri kendiliğinden iyileşmez ya da sadece antibiyotikle tedavi edilemezler. Böyle bir tabloyla karşılaşıldığında vakit kaybetmeden bir diş hekimine gidilmesi gerekir.

Diş abselerinin vücudun diğer bölümlerine yayılması mümkündür. Doğru zamanda kök- kanal tedavisiyle müdahale edilen diş abseleri iyileşebilir ve böylelikle dişlerin çekime gitmesi engellenmiş olur. Ancak tedavi için geç kalınan durumlarda, absenin büyümesi veya daha inatçı hale gelmesiyle dişlerin çekime gidebileceği de unutulmamalıdır. Diş abselerinden korunmak için günde en az iki defa dişler fırçalanmalı, diş ipiyle dişlerin ara yüzleri temizlenmeli, beslenmede şeker tüketimi sınırlandırılmalı ve diş hekimi kontrolleri ihmal edilmemelidir.