Halk arasında tokatlanmış yanak sendromu olarak bilinen ve çocuklarda sıklıkla görülen beşinci hastalık, Parvovirus B19'un sebep olduğu bir virüs hastalığıdır. 5 ile 15 yaş aralığındaki okul çocuklarında sıklıkla görülen beşinci hastalığın, kız çocuklarında görülme sıklığı erkek çocuklara oranla daha fazladır. Yanaklarda kızarıklık olarak kendini gösteren, döküntülü ve iyi seyirli olan hastalık, özellikle kış aylarının başında daha sık görülür. Ateş, halsizlik ve döküntü ile kendini gösterir. Döküntüler oldukça yoğun ortaya çıkabilir. Alerjik döküntülerle ya da diğer döküntülü hastalıklarla karıştırılabilir. Bunun için şu belirtilere dikkat edilmelidir:
Hastaların yanaklarında tokat izine benzer bir kızarıklık görüntüsü ortaya çıktığı için yaygın olarak tokatlanmış yanak sendromu olarak bilinir. Yanak bölgesinde başlayan döküntü, özellikle yetişkinlerde kol, bacak ve gövdeye doğru ilerler. Bu bölgelerde de pembemsi, kaşıntılı kabarıklar şeklinde kendini gösterir. Zaman zaman belirtilerin artığı ve azaldığı hastalıkta, 38.5 derecenin altında ateş de görülebilir.
Hastalığın neden olduğu kızarıklık kalıcı bir iz bırakmaz. 2-3 gün içerisinde döküntüler solar ve kaybolur. Kaşıntı genellikle olmaz. Döküntüler baş bölgesinden başlar, aşağıya doğru yayılım gösterir. 2-3 gün içerisinde, en fazla da 7 günde bu döküntüler solup kaybolur. Ailelerin bu süreçte en azından 1-2 gün çocuğu okula göndermemesi gerekir. Çocuğun dinlenmesi ve bulaştırıcılık riskinin azaltılması açısından bu konu önemlidir.
Uzun süre güneşe maruz kalmak, yorucu aktivitelerde bulunmak, sıcak ortam ve banyo kızarıklıkların artmasına sebep olur.
Bütün çocuklarda görülebilen beşinci hastalığın bağışıklığın zayıf ya da güçlü olması ile birebir ilişkisi bulunmamaktadır. Özellikle okul çocuklarında daha yoğun görülür. Süt çocuklarına nazaran kreş yaşından sonra görülme sıklığı artmaktadır. Her viral döküntülü bir hastalık başka bir hastalığın kapısını aralar. Bağışıklığı biraz daha düşürebilir. Bulaşma riski yüksek olan beşinci hastalık, döküntüler ortaya çıkmadan önce de bulaşabilir. Hastalık, tükürük ve damlacık yoluyla yayılır, nefesle de taşınır. Döküntü ortaya çıkmadan da çocuklar birbirine bu hastalığı aktarabilmektedir.
Hastalık sonrası kalıcı bağışıklık sağlandığı için hastalığın tekrar etmesi söz konusu olmaz. Bulaşıcı olması sebebiyle hastalığa yakalanmış çocukların evde istirahat etmesi, toplum sağlığı açısından önemlidir. Beşinci hastalık yetişkinlere de bulaşabilir. Ancak yetişkinlerde eklemlerde ağrı ve şişlik gibi belirtiler gösterir. Solunum ve damlacık yoluyla yani, hapşırık, öksürük, burun akıntısı ve tükürük yolu ile bulaşan beşinci hastalık, henüz döküntüler ortaya çıkmadan da çocuklar arasında kolayca taşınabilir.
BEŞİNCİ HASTALIĞIN TEDAVİSİ BELİRTİLERE GÖRE PLANLANMAKTADIR
Beşinci hastalığın tedavisi belirtilere göre planlanmaktadır. Döküntüler eğer hastayı rahatsız edecek seviyeye geldiyse alerji ilaçları ile döküntülerin daha hızlı solması sağlanabilir. 1–2 gün istirahat edilmesi önemlidir. Zamanında tedavi edilmezse çocukta üst solunum yolu enfeksiyonları, orta kulak iltihabı, grip ve diğer ateşli hastalıklarla ilgili riskler artmaktadır
Çocuklarda ateş konusunda dikkatli olunmalıdır. Bir hastalığın çoğu zaman ön habercisi ateş olur. Viral hastalıklarda özelikle beşinci hastalıkta döküntüyle birlikte ateş görülür ancak birkaç gün içerisinde hem döküntü hem ateş ortadan kalkar. Fakat daha sonra yeni bir ateş daha görülüyorsa altta yatan farklı bir neden var mı diye düşünülüp başka hastalıklar açısından da değerlendirme yapılması gerekebilir. Mümkün olduğunca genel halinden emin olunan, 48 saat kadar ateşi normal olan ve döküntüleri artık olmayan çocuklar okula gidebilir.
