Avrupa Birliği'nin, uluslararası kredi derecelendirme kuruluşlarının ülkeleri keyfi notlamasına karşı nihayet somut adımlar atmaya başladığını belirtmiştik geçen haftaki bir yazımızda. Çünkü AB Komisyonu, "kredi derecelendirme kuruluşlarının, günümüzde finansal piyasaların başlıca oyuncusu olduklarını ve verdikleri notların yatırımcı, borçlu ve hükümetleri doğrudan etkilediğini" söylemişti. Hatta bu kuruluşların, bir bankanın sermaye kaybetmesine ya da bir hükümetin aşırı faizlerle borçlanmasına neden olduklarını ve işleri çıkmaza soktuklarını duyurmuştu. Üstelik AB piyasa komiseri Michel Barnier de, "notçuların açıklamalarının kendilerinin ifade ettiği gibi basit bir kanaat açıklaması olmadığını, hiçbir kurala bağlı olmaksızın verilen bu notların Avrupa vatandaşlarının refahını etkilediğini" söylemişti.
İşte tam bu açıklamalardan bir hafta sonra, Fitch isimli kredi derecelendirme kuruluşu dün durup dururken Türkiye hakkında görüş açıklayarak "Türkiye'nin BB+ olan notunun görünümünü pozitiften durağana çevirdiğini" söyledi. Ayrıca bu açıklamayı da, Merkez Bankası'nın politika faizlerini 5.75'de sabit tutmasının ardından yapması, kafalarda "Acaba Fitch'in faiz artışı beklentisi karşılanmadı mı?"sorusunu gündeme getirdi. Böyle ciddi bir şüphe oluştu çünkü Fitch, Türkiye'yle ilgili not hamlesini, Avrupa Birliği Komisyonu'nun, notçuları, açıkça çıkar çevrelerinden menfaat sağlayarak not vermekle suçladığı bir dönemde gerçekleştirdi.
Gelelim Fitch'in internet sitesinde yer alan açıklamasına... Fitch Türkiye'nin görünümünü değiştirme nedeni olarak iki gerekçe gösteriyor; bir, makro ekonomik oynaklık, iki, enflasyonun hedefi aşması ihtimali.
Eğer bu iki gerekçe Türkiye'nin görünümünü değiştiriyorsa bütün ülkelerin görünümü aynı biçimde değişmeli. Çünkü ABD'den Çin'e kadar bütün ülkelerde makro göstergeler küresel piyasalarda yaşanan kısa vadeli değişkenlerin aldığı değerler nedeniyle oynak ve ülkelerin enflasyon oranları da hedeflerin üzerinde bulunuyor. Mesela ABD'de enflasyon ekim ayında yıl- lık yüzde 3.5 oranında oldu. Oysa hedef yüzde 1.5 olarak belir- lenmişti. Avrupa Birliği'nde de enflasyon hedefi yüzde 1.5 olarak açıklanmıştı, fiili enflasyon yüzde 3 düzeyinde bulunuyor. Çin'de enflasyon yüzde 4 hedeflenmişti halen yüzde 5.5 olarak seyrediyor. Fitch'in Türkiye ekonomisi yorumunda daha başka büyük tutarsızlıklar da var. Çünkü Türkiye'nin sağlam bir maliyeye sahip olduğu, bütçe açığının azaldığı, büyüme hızının reel faizlerin üzerinde olduğu, faiz dışı fazla verildiği, kamunun faiz maliyetinin azaldığı ve bankaların sermaye yeterliliğinin olduğu, "pozitif unsurlar" olarak belirtiliyor.
Fitch'in açıklamasından sonra sabah 1.85 TL olan dolar 1.87'yi geçti. Borsa ise yüzde 1.72 düşüşle 51 bin 91 puandan kapandı.