2015- 2016 sanat sezonunu iki harika konserle açtım, biri hafta sonunda, öteki hafta başında..
İkisi de, dünyalar şirini Süreyya Salonundaydı..
Bir ara depo olarak kullanılıp leşe dönen bu salonu yaptıran Süreyya İlmen'e bir fatiha gönderdim, pazartesi gecesi ayrılırken.. O leşi aslının aynisi restore ettirerek İstanbul'a yeniden kazandıran, eski Kadıköy Belediye Başkanı Selami Öztürk'e de, şimdi burdan teşekkür yolluyorum..
Cuma gecesi, İstanbul Devlet Opera ve Balesi'nin yeni sezon açılış konseri vardı, dünyanın en ünlü, en popüler, en sevilen senfonisi Beethoven 9 ile..
Dokuzuncu Senfoni, Türkiye'de ilk defa 1942 yılında 18 Nisan saat 15.30'da, şimdi Mamak Belediyesi diye ayak altı kullanılan tarihi Ankara Konservatuvarı salonlarında seslendirilmiş.
"Ankara Konservatuvarı" diye yazarken içim hep cız eder..
Cumhuriyet'in en önemli eserlerinden biridir bu okul ve bu okuldan yetişenler.
Büyük ihanetler sonucu Kültür Bakanlığı'ndan alındı ve Mamak İlçe Belediye binası yapıldı, her odasında, her tuğlasında bir anı olan bu bina..
Zamanın Başbakanı Recep Tayyip Erdoğan Kültür Bakanlığı'na iade edilip müze yapılması için talimat verdiği halde, bu emir nedense uygulanmadı. Erdoğan'ın uygulanmayan iki emrine yanarım.. Öteki de, Tepebaşı'nda şimdi TRT'nin işe yaramaz, komik binası ve kat otoparkı olan alanın birleştirilerek Guggenheim tarafından tasarlanacak bir müze inşa edilmesiydi. Pera Müzesi'ni kuran İnan Kıraç'ın projesi için Erdoğan, zamanın TRT Genel Müdürüne de, kendi partisinden İstanbul Belediye Başkanı Kadir Topbaş'a da talimat vermişti. Dünyaca ünlü yaşlı Mimarın veda eseri, İstanbul'a muhteşem bir güzellik ve özellik daha ekleyecekti.
Ama nedense bu talimat da uygulanmadı..
Neyse, acı şeyleri kenara bırakıp, güzellikleri yazalım..
1942'deki konserde, Dokuzuncu Senfoni'nin o dünyaca ünlü Schiller Şiiri, "Neşeye Çağrı"yı Devlet Konvervatuvarı Korosu eşliğinde Alto Saadet İkesus, Tenor Aydın Gün, soprano Rabia Erler ve Bariton Nurullah Şevket Taşkıran seslendirmişler..
Hem de Türkçe.. O zaman operalar da Türkçe oynanırdı.
Ne güzel..
Sevgili Murat Katoğlu'nun harika bir "Türk Opera ve Balesi" koleksiyonu var. Zaman zaman sergiler açar..
O ilk icranın programını da çoğaltmış, cuma gecesi konuklara dağıttı.
Schiller'in şiirinin o gece seslendirilen Türkçesi de o programda var.. Nurullah Taşkıran ve Cevat Memduh Altar, müziğe de uyarlayarak yapmışlar çeviriyi.. Yanda aynen köşeme aldım.. O sözleri dikkatle okuyun ki, şimdi "Dokuzuncu Senfoni hiç bu kadar zamanında seslendirilmemişti" sözüme yürekten hak verin..
Sezonu açan konuşmayı, İstanbul Opera ve Balesi'nin yeni sanat yönetmeni Kevork Tavityan yaparken de ayni şeyi söyledi zaten.. "..Bu büyük eser, bugün bütün dünyanın ihtiyacı olan temel kavramları hala ve hala haykırmaktadır:
Özgürlük! Eşitlik!. Kardeşlik! Ve ne yazık ki, hala ve hala Barış!. Schiller'in dediği ve Beethoven'in bestelediği gibi diyelim.. 'Kardeş olun ey insanlar, bunu ister Tanrımız!.'
Borislav İvanov'un yönettiği orkestra harikaydı.. Özellikle de, Schiller'in şiirinin söylendiği bölümün girişinde çellist Şafak Erişkin rüya gibi çaldı..
Uzmanlar Çello'nun insan sesine en yakın enstrüman olduğunu söylerler.
Beethoven de, insan sesinin kullanıldığı dördüncü bölümün girişine bu sazı ayni bilinçle koymuş ve geçişi sağlamış olmalı.. Benim için o çello bölümü, gecenin doruk noktasıydı.
Arda Agoşyan'ın korosu olağanüstüydü. Evren Ekşi (Soprano), Özge Belen (Mezzo), Hüseyin Likos (Tenor), Zafer Erdaş (Bas) harikaydılar..
En harikası da.. Salon tıklım tıklım doluydu..
1997'de inşaatı yeni bitmiş, daha yolu bile olmayan, tarlalar içinden geçerek gittiğimiz şehre çok uzaklardan bakan bir spor salonunda Dokuzuncu Senfoni'yi dinlemeye gelmiş, aralarında bulunduğum binlerce insana bakıp "İşte Çağdaş Türkiye" diyen zamanın Cumhurbaşkanı Süleyman Demirel'i andım, o salona, o coşkuya, o bitmez tükenmez alkışlara bakarken..