Üstad Radi Dikici, Bizans tarihinin en ibretlik bölümlerinden birini nakle başlamıştı geçen hafta..
İktidar hırsının körüklediği yolun sonunun ihanete varışını.. Bu hafta ikinci ve son bölüm..
***
Doğruca babasının odasına giden İmparator İaonnes Komnenus onun yüzünde gördüğü mutluluk ifadesini hayatı boyunca unutmayacaktır. Kollarını açıp koşarak babasını kucaklar. Birkaç dakika geçmemiştir ki, onu kucaklayan kolların gevşediğini fark eder. Son iki gün içinde sağlıklı görünebilmek için sarf ettiği güç onu bitirmiştir. Yavaşça yatağına uzatırken, Roma'nın bu muhteşem imparatorunun son nefesini verdiğini anlamıştır.
Ölüm haberi ana kıza ulaşınca gördüklerini Anna ileride şöyle yazacaktır.
"Annem, babamın ölüm haberini alınca kendine hakim olamadı.
Bir taraftan göz yaşları seller gibi akarken, diğer taraftan kendini yerden yere atıyordu. İlk iş olarak tüm imparatorlukta meşhur olan o güzelim saçlarını kesti. Ancak bütün bunları kocasının ölümü nedeniyle kederinden mi, yoksa nefret ettiği oğlunun imparator olmasından mı yaptığını pek kestiremedim."
Bir taraftan cenaze hazırlıkları sürdürülürken, diğer taraftan Mangana Sarayı'nda başka bir toplantı yapılır. "Babanı hiç affetmeyeceğim Anna. Başımıza bu aptalı imparator yaptı. En kısa zamanda ondan kurtulmalıyız." "Ama nasıl anne?"
Damadına ve Anna'ya yaklaşmaları için işaret eder. "Yerin kulağı vardır şimdi bana iyi yaklaşın, dediklerime kulaklarınızı dört açın. Cenaze günü..."
25 Ağustos Perşembe günü sıcak bir hava vardır. Büyük Saray'dan alınan I.Alexius Komnenus'un cenazesinin arkasında başta imparator olmak üzere, tüm imparatorluk ailesi hazırdır.
Senatörler ve komutanlar merasim kıyafetlerini giymişlerdir. En arkada ise binlerce Konstantinople'lu sevgili imparatorlarına son görevlerini yaparlar.
Yeni yapılan Christ Philanthros Manastırı'ndaki cenaze törenini patrik yönetir. İlan edilen iki haftalık yas gereği o akşam, üçüncü ve dokuzuncu akşam patriğin başkanlığında dua okunacaktır.
Tören başladığında ana oğul nezaketen birbirlerini selamladılar. Ama imparatoriçe biliyordur ki, tören sırasında bir kargaşa çıkacak ve suikastçılardan biri çok keskin bir zehirli bıçakla imparatora dokunacaktır.
Öldürücü darbe etkisini en geç bir hafta içinde gösterecektir. Onun için içi rahattır. Ama bilmediği bir şey vardı. Axuch aldığı bir ihbar mektubu sonunda bütün suikastçıları o gece toplayıp hapsetmiş ve sabaha karşı tümü öldürülüp denize atılmıştır.
İrene ve Anna çok kısa bir zaman sonra başarısızlıklarını öğrenirler.
Daha dikkatli bir planlama yapma gereği doğmuştur. Başında Anna'nın kocası ve imparator yapmayı planladığı Nikeforus Byrennius'un bulunduğu bir ekip imparatoru izlemeye başlar.
Fırsat üç ay sonra çıkar. O akşam imparator, yakın birkaç arkadaşı ile Altın Kapı'ya çok yakın Philapation Sarayı'nda olacak ve eğleneceklerdir.
İstihbarata göre etrafta en çok 10 kadar muhafız olacaktır.
Hazırlanan plana göre Nikeforus Bryennius seçkin bir grup askerle sarayın yakınında buluşacak, imparator tam saraydan ayrılırken ona saldırıp katledecek ve denize atacaktır.
Suikastçılar gün ışımaya yüz tutana kadar Nikeforus Bryennius'u beklerler.
Saatler ilerledikçe gelen giden olmayınca tehlikeyi sezdikleri için gecenin içinde yok olurlar. Haklıdırlar, çünkü buluşma saatinde Nikeforus Bryennius imparatorun yanındadır. Daha önceki suikastı haber veren de odur. Çünkü o Bizans'ın asil bir ailesinden gelmektedir ve bu türlü davranışlar onun meşruiyet anlayışına aykırıdır.
İmparatora o akşam için kurulan bütün tuzağı anlatır.
İmparator, kolundan tutarak ayağa kaldırır, teşekkür eder ve affettiğini söyler.
Gerçekten sonraki 20 yıl boyunca Nikeforus Bryennius imparatorun sadık bir komutanı olur.
İmparator bu duruma bir son vermek mecburiyetindedir.
Önce annesinin ve kız kardeşinin bütün mallarına el koyar. Sonra her ikisini de saçlarını tıraş ettirerek Kecharitomene Manastırı'na kapatır.
Bu, Bizans tarihinin en önemli olaylarından biridir. 34 yıl orada yaşayacak olan Anna Komnena, Alexiad adını verdiği ve babasının saltanat süresince yaşadığı bütün olayları anlatan geniş kapsamlı bir kitap yazar.
Bu eser Bizans'la ilgili önemli tarihi kaynaklarından biridir. Özellikle 1.
Haçlı Seferi konusunda çok değerli bilgiler ihtiva eder.
II.Iaonnes Komnenus, annesinin tahminlerinin aksine Bizans tarihinin en başarılı imparatorlarından olur.
Okurlarımızın daha önce bu köşede
"İmparator olacak çocuk..." başlığı ile okudukları I. Manuel Komnenus da onun oğludur.
(Bu iki bölüm yazarın, Bizans İmparatorluğu Tarihi kitabının 338-362 sayfalarından derlenmiştir.)