Aile Bakanı Fatma Şahin, imam nikâhı ile evli nüfusta 11 yaşında görülen Ağrılı kızın 8 aylık hamile olduğunun anlaşılması ile ortaya çıkan skandalla ilgili aramıştı beni ve özetle demişti ki.. "Olayı öğrenir öğrenmez hemen hem Ağrı, hem de Bolu Valiliklerini aradım.
Olayı onlardan soruşturdum. Bir defa kızın gerçek yaşı 11 değil, 17.. Babası nüfusunu geç çıkarmış. Kız bu olaylar olmadan önce mahkemeye baş vurup, yaşının düzeltilmesini istemiş zaten.
Bolu'dan gelen delikanlı ile nüfus yaşı küçük olduğu için resmi nikâh yapamamışlar ama imam nikâhının ardından kalabalık bir düğün yapılmış. Düğüne tüm çevre katılmış."
Bakan "Yani ortada medeni nikâh yok ama, toplumsal kabul var" dedi..
İşte işin püf noktası burada..
Toplumsal kabul ne demektir?..
Neyi kanıtlar?. Ne işe yarar?.. Özellikle Doğu'da..
Sayın Bakan, Doğu'daki töre cinayetlerini geçtik, genç kız intiharlarını de incelettiriyor mu acaba?.
Bunca genç kız, neden kendi elleri ile hayatlarına son veriyorlar?.
Zülfi Livaneli bu derin sorun üzerine harika bir roman yazdı. Romandan harika bir film çektiler.. Mutluluk!..
Tecavüze uğrayan kız kirlenmiştir.
Töre, tecavüz edenden önce edileni cezalandırır.
Ceza ölüm.. Kıza kendini asacağı ipi, ya da içeceği zehiri içi kan ağlayarak annesi getirir. Çünkü bir kadın olarak töreyi en iyi o bilmektedir. Kız eğer kendini asmazsa, aile meclisi toplanacak ve birisinin kızı öldürmesine karar verecektir.
Böylece başta baba, aile meclisi üyeleri azmettirmek, katil de cinayetten yargılanacak ve ağır cezalara mahkûm olacaklardır.
Hem namusu, hem aileyi kurtarmanın yolu, ölümden kaçmasına imkân olmayan kızın intiharıdır. Çevre, yani toplum bu çözümü asırlardır kabul eder.. Çünkü töre emri her şeyin üstündedir ve o toplum töreye uymak zorundadır.
Yani Sevgili Bakanım,
Toplumsal kabul, olayı meşrulaştırmaz, yasallaştırmaz.. Kabul edilir hale getirmez. Töreye boyun eğmek, bu töre gereği kızların okullardan alınıp, mal gibi alınıp satılmalarına, berdel karşılığı hiç bilmedikleri, görmedikleri adamların koynuna nikâhsız sokulmalarına boyun eğmek demektir.
Toplumsal kabulü ve kızın tüm bu yaşananlar sırasında sesini çıkaramamasını, "Kızın ve toplumun rızası" kabul etmek, doğuyu, gelenekleri ve töreyi, yani asıl mücadele edilmesi gereken toplumsal yarayı hiç bilmemek anlamına gelir.
Gazetelerde okuyoruz. Afganistan'da tecavüze uğrayan bir kadın, tecavüzcüsü belli olduğu halde idama mahkûm edildi.
Dünya onu kurtarmaya çalışıyor. Şu ana kadar elde edilen "İdamı erteletmek.."
Töre mücadelesi, yasayla, tehditle olmaz.. Binlerce yıldan beri gelen bir "Kabulleniş"i öyle pat diye değiştirmek mümkün değildir. Çok sabırlı, çok inançlı bir toplumsal mücadele, yoğun bir eğitim kampanyası gerekir.. Bunu yapma durumundaki siyasal otorite "Ama kızın rızası ve toplumsal kabul var" diye işe başlarsa sonucu tahmin etmek hiç de zor olmaz..
Sayın Bakan,
Danıştıklarınız, yani o valiler sizi hiç ama hiç yanıltmasın. Rızadan başka hakkı olmayan genç kızların seslerinin çıkmaması ve törenin uygulanmasını isteyen toplumun, düğün bayram kabulü, işlenen cinayeti meşrulaştırmaz!..
Böyle gelenin, böyle gitmesini sağlar..
Valinin de başı derde girmez..