Malum; seçimlere artık bir yıldan az bir süre kaldı ve partiler çalışmalarına hız verdi. Ben de bugün sizlere biraz da 2018'deki seçim sonuçlarına göre bir analiz ortaya koymaya çalışacağım. Siyaset bilimci ve sosyolog Mutlu Çınar'ın yaptığı değerlendirmede çıkan sonuçlar, muhalefetin iddialarının pek de karşılığı olmadığını gösteriyor. Son seçimlerde alınan oyların siyasal veri olarak kabul edildiği gerçeğinden hareketle, önümüzdeki yıl yapılacak seçimlerde Cumhur İttifakı adayının ve ittifak ortağı iki partinin seçimleri çok rahat alacağı söylenebilir.
İşte son seçimlerde alınan sonuçlar ve 2023 seçimlerine yansıması: Partilerin çıkaracakları milletvekili sayısı ile aldıkları oy arasındaki denge ya da dengesizliği, seçmenin ülke geneline dağılımı belirliyor. Türkiye'de seçmenlerin yüzde 77.52'si büyükşehirlerde yaşarken, yüzde 22.48'i büyükşehir olmayan 51 ilde yaşıyor. 600 milletvekilinin yüzde 72'si (432 milletvekili) büyükşehirlerden seçilirken, yüzde 28'i (168 milletvekili) diğer 51 ilden seçiliyor. Büyükşehir olmayan 51 il, TBMM'de temsil adına seçmen sayısına oranla yüzde 5.52 oranında aşkın temsil (artık oylardan edinilen vekillik) hakkına sahip. Bu da seçmen sayısına oranla 33 milletvekili fazla çıkarmak demek.
İl Genel Meclisi oyları, siyasi partilerin genel seçim potansiyelini ölçme adına önemli bir göstergedir. Bugünkü Meclis aritmetiğini belirleyen 24 Haziran seçimlerinden sonra gerçekleşen ilk seçim olan 31 Mart seçim sonuçları üzerinden bir değerlendirme yaptığımızda şu sonuçlar çıkıyor:
30 Büyükşehirde AK Parti yüzde 42.7, CHP yüzde 33.9. Türkiye geneli belediye meclis oylarında AK Parti yüzde 42.56, CHP yüzde 29.36, MHP yüzde 8.46, İP yüzde 6.31. Büyükşehir olmayan 51 il genel meclisi sonuçlarına göre ise; AK Parti yüzde 41.6, MHP yüzde 18.8, CHP yüzde 17.5, İP yüzde 8.1, HDP yüzde 7.9.
MHP 2023 İÇİN ÇOK RAHAT
Buradan siyasal anlamda çıkarılacak sonuç şudur; AK Parti büyükşehir olan 30 il belediye seçimlerinde aldığı yüzde 42.56'lık destek ve diğer 51 ilde aldığı yüzde 41.6'lık oran göz önüne alındığında aradaki fark yüzde 1 bile değil (yüzde 0.94) ve buradan AK Parti'nin tam bir kitle ve Türkiye partisi olduğu sonucu çıkar. CHP'nin ise, 30 büyükşehirde aldığı 33.9'luk orana rağmen diğer 51 ilde yüzde 17.5'te kalması ve aradaki farkın yüzde 16.4 olmasıyla Türkiye genelinde homojen bir destek bulmadığı görülüyor. İP de CHP gibi büyükşehir olmayan illerde aradığı desteği görmüyor. MHP ise, büyükşehir olmayan 51 ilde yüzde 18.8'lik oy oranıyla 2. Parti konumunda. Ayrıca yapılan anketlerde ilk kez oy kullanacak gençler arasındaki desteğinin yüzde 20'lerin çok üzerinde olduğunun görülmesi, MHP'nin 2023 seçimlerine en rahat girecek partilerin başında olduğunu gösteriyor.
Siyasette her zaman iki kere iki dört etmez. Ama siyasal veriler üzerinden gerçekçi yorum yapmak mümkün. İl Genel Meclislerinde partilerin aldıkları oy oranları, genel seçimde alınacak oylara bir ayna niteliğinde olduğuna göre; Cumhur İttifakı adına 2023 seçimlerine dair malum kesim tarafından oluşturulmaya çalışılan algının hiç de gerçekçi olmadığı da ortaya çıkıyor.