Sıradan bir vatandaşın "Blog"u ve "You Tube"de yayınlanan bir reklam filmi, bir seçimin sonuçlarını değiştirebilir mi? İsveç'te değiştirdi.
Pazar günü yapılan seçimlerin öncesindeki tüm kamuoyu araştırmaları iktidardaki merkez sağ koalisyonun rahat -ve de ezicibir zafer kazanacağını gösteriyordu. Böylece sağ, 70 yıldır ilk kez iki dönem üst üste iktidar olacaktı. Buna karşılık, yine anketlere göre, 1936-2010 arasında sadece üç kez, yani toplam 9-10 yıl muhalefete düşen Sosyal Demokrat Parti ise yerlerde sürünüyordu.
Ancak... İsveç halkının sandığa gitmesine birkaç gün kala iki "Şey" oldu.
Önce Emilie Holmquist adlı bir genç kız "Blog"unda annesinin hastalığını anlattı: 55 yaşındaki Annica Holmquist, "Akromegali" hastasıydı. Büyüme çağından sonra da vücudun, özellikle de iskeletin çıkıntılı bölümlerinin (Alın, burun, çene, elmacık kemikleri, dil, dudaklar, dirsekler, dizler, el ve ayak parmakları) büyümeye veya uzamaya devam etmesine yol açan bir hormon hastalığı. Kadıncağızın elleri ve ayakları anormal büyümüş, yüzü insanlıktan çıkmıştı. Ve de müthiş ağrılar içinde kıvranıyordu. Onu muayene eden tüm doktorlar aynı sonuca varmışlardı: Kesinlikle çalışamaz.
Ama çalışıyordu Annica Holmquist, çünkü sosyal sigortalar kurumu, doktorların aksine çalışabileceği görüşündeydi ve işten ayrılırsa sağlık sigortasından çıkarmakla tehdit ediyordu.
Emilie Holmquist "Blog"unda işte bunları yazdı ve hem genç kız, hem de hasta annesi bir günde İsveç gündeminin en tepesine oturdular. "Blog" binlerce İsveçli tarafından ziyaret edildi (Not: Sadece seçim günü 36.400 kişi girdi), ayrıca "Facebook"ta da onbinlerce kişinin akınına uğradı.
Sosyal güvenlik sisteminde reform yapan, emekliliği güçleştiren, çalışma yaşını uzatan merkez sağ koalisyondu. Sosyal demokratlar için Annica Holmquist'in dramı bulunmaz fırsat oldu, "Sağı yeniden iktidar yaparsanız, ancak emekliliği mezarda görebilirsiniz" kampanyası başlattılar.
İkinci olaya gelince... Seçime aşırı sağcı İsveçli Demokratlar Partisi de katılıyordu. Daha önceki seçimlerde hep yüzde 4 olan barajın altında kalmış ve parlamentoya girememişti. Aşırı sağcılar seçim kampanyalarında bir propaganda filmi hazırladılar. Şöyle: Biri "Emekliler"e, diğeri de "Göçmenler"e hizmet veren iki gişenin görevlileri önlerindeki paraları sayıyorlardı. Para yığını giderek azalıyordu. Sona doğru koltuk değnekleriyle zar-zor yürüyen bir yaşlı kadın emekliler gişesine yaklaşıyor, hemen sonra önce bir, daha sonra birçok burkalı kadın göçmenler gişesine koşuyordu. Filmde "Göçmenler yüzünden kasada emeklilere para kalmadı" mesajı verilmek isteniyordu.
İsveçli Demokratlar Partisi bu filmi parası karşılığı TV kanallarında yayınlatamayınca, "You Tube"e koydu ve kıyamet koptu. Çünkü merkez sağ iktidar ifade özgürlüğünü çiğnemekle suçlanıyordu.
Sonuç? Önceki günkü seçimde Sosyal Demokratlar ile ortakları Yeşiller ve Sol Parti oyların yüzde 43'ünü alarak 157 sandalye kazandılar. Elbette parlak bir skor değil ama hezimet de sayılmaz. Çünkü İsveçliler'in "Kırmızı-Yeşil Koalisyon" dedikleri Sosyal Demokratlar ve 2 ortağının oyları bir önceki seçime göre yüzde 2.7 düştü.
Aşırı sağcı İsveçli Demokratlar Partisi, yasaklanan filminin de katkısıyla oyunu yüzde 2.8 artışla yüzde 5.7'ye çıkardı, yani barajı aştı ve İsveç tarihinde ilk kez parlamentoya 20 temsilci gönderdi.
İktidardaki 4 partili merkez sağ koalisyona gelince, toplam oylarını sadece yüzde 1.2 artışla yüzde 49.3'e çıkardı ve 172 sandalye kazandı.
Ne var ki, iktidar olabilmek için 349 üyeli parlamentoda en az 175 milletvekilinin desteği gerekiyor. Hem sol, hem de sağ koalisyonlar aşırı sağcılarla ortaklığa gitmeyeceklerine ant içtiler. Geriye iki çözüm kalıyor: Ya sol koalisyonlar Yeşiller ayartılıp merkez sağ ile ittifaka razı edilecek ya da bir süre sonra seçimler yenilenecek.
"Alternatif medya mecraları" denilen sanal âlemin demokrasiye getirdiği yeni, yepyeni boyutları görüyor musunuz?