Geçtiğimiz günlerde iki "En zenginler" listesi yayınlandı.
Birinde ABD'nin en zenginleri açıklandı, diğerinde ise eski Doğu blokunun süper zenginleri.
İki liste karşılaştırıldığında, ortaya ibretlik dersler çıkıyor.
"Fortune" dergisinin "ABD'nin en zenginleri" listesi 400 isimden oluşuyor. 400'ü de dolar milyarderi. Servetlerinin kaynağı? Çoğunun teknoloji, yani bilgisayar, internet, yazılım, telekom... Bir bölümü (WalMart varisleri gibi) küresel pazarlama gruplarıyla buralara geldi, kimi portföy yatırımcılığıyla. Hepsi bileklerinin hakkıyla kazanılmış servetleri yönetiyorlar. Tek isnisna: Las Vegas'taki "Casino"lar zincirinin sahibi Lawrence Ellison . O servetini gönüllü olarak soyulmayı kabullenmiş kumarcılara borçlu.
Polonya dergisi "Wprost"un açıkladığı Orta ve Doğu Avrupa zenginleri listesinde ise neredeyse tümüyle iktidarların desteğiyle halklarını soymuş, ulusal zenginlikleri yağmalamış olanlar yer alıyor. Hani şu, "Oligark" denilen özelleştirme zenginleri...
100 isimlik listede Rusya'dan 48 dolar milyarderi var. Servetlerinin kaynağı? Eski Başkan Boris Yeltsin dönemindeki "Fırsatlar". O yıllarda (1992-2000), IMF ve Dünya Bankası gibi uluslararası kuruluşların baskısıyla Rusya'da hızlı ve radikal özelleştirme politikaları uygulandı. Devletin yeraltı kaynakları ve dev sanayi grupları bedavaya kapanın elinde kaldı. Çünkü özelleştirilecek kuruluşlar değerinin yüzde 10-15'ini geçmeyen fiyatlarla satışa çıkarılıyor, Kremlin'in seçtiği kişilere devrediliyordu. Üstelik o komik bedel devletin açtığı düşük faizli kredilerle ödeniyordu. Okredilerin bile çoğu geri dönmedi.
O kadarla da bitmedi: IMF ve Dünya Bankası özelleştirme programlarına destek için Rusya'ya 22 milyar dolar verdi. Ve o paralar Moskova'ya ulaştıktan birkaç gün sonra İsviçre ve Rum bankalarındaki özel hesaplara aktarıldı! Göz göre göre. Krediyi açan kurumların yetkililerinin bile omuz silkip geçmeleriyle!
Komşumuzun zenginleri
Sıfırdan milyarderliğe yükselen o bir avuç "Oligark" dünyada petrol ve hammadde fiyatlarının yükselmesi sayesinde şimdi oturdukları yerden servetlerine servet katıyorlar. Yaptıkları tek şey, başlarına birşey gelmemesi için Başkan Vladimir Putin'e şirin görünmeye çalışmak. Hatta milyarderlerin 40'ı "Vatana hizmet" adına Rus parlamentosuna bile girdi. Tabii Putin'i destekleyen partilerden!
Listemize devam edelim. Bulgaristan'ın en zengini 1 milyar dolar servetiyle Vasil Bozhkov görünüyor. Oysa geçen yıl listebaşı 1.5 milyar dolarla polislikten banka patronluğuna yükselen Emil Kyulev'di. Servetini özelleştirmelere borçluydu. Bir de kurup batırdığı bankalara.
26 Ekim 2005 sabahı Sofya'nın göbeğinde bir otomobil otomatik silahlarla tarandı. Yüzlerce kişinin gözü önünde. Araçtakiler öldü. Şoför ve arka koltukta oturan kişi. Bir yıl geçti, en küçük ipucu bulunamadı. Arka koltuktaki kişi Emil Kyulev'di.
Bulgaristan'ın 3 yıl önce en zengini ise 2 milyar dolara yakın malvarlığıyla eski bir güreş şampiyonu olan Ilya Pavlov'du. Servetinin kaynağı: Özelleştirmeler ve kara para aklama.
7 Mart 2003 sabahı Sofya'nın merkezinde bir otomobile kurşun yağdırıldı. Şoför ve arka koltuktaki kişi öldü. 3 yıl geçti, delil yokluğundan dosya rafa kaldırıldı. Arka koltuktaki kişi Ilya Pavlov'du.
"Heyecanlı" listemizde daha Ukrayna'nın, Romanya'nın ve diğer Doğu ülkelerinin zenginleri var ama yerimiz bitti. Neron döneminde yaşamış Romalı yazar Petrone'un sözüyle noktalayalım:
"Paranın sözünün geçtiği bir ülkede yasalar ne yapsın?"
