Her bakanlık önemlidir; ülkemizi dış tehlikelerden koruduğu için Milli Savunma Bakanlığı ve buna destekler sunduğu için Teknoloji ve Sanayi Bakanlığı önemlidir, ülkemizin şimdisi ve geleceği olan gençlerimiz için Milli Eğitim Bakanlığı ile Gençlik ve Spor Bakanlığı önemlidir, devletimizin diğer ülkelerle ilişkisi açısından Dış İşleri Bakanlığı ile Ticaret Bakanlığı önemlidir, ülke içindeki asayişi, düzeni ve hakkı tesis etme adına İçişleri Bakanlığı ile Adalet Bakanlığı önemlidir, bir nefes bile kıymetli olduğu için Sağlık Bakanlığı önemlidir, nefesimizin devamı adına Tarım ve Orman Bakanlığı önemlidir, tarihi birikimimiz ve günümüze yansımaları açısından Kültür ve Turizm Bakanlığı önemlidir, yer altı ve yer üstü kaynaklarımızın devreye sokulması bakımından Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı ile Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı önemlidir ve tüm bunlarda istihdam bağlamında Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı ve mali yönden takviye için de Hazine ve Maliye Bakanlığı önemlidir.
Her Bakanlık Önemli Olsa da Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı Daha Önemlidir
Ama hepsinden daha önemli olanı ise Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı'dır (ASHB), çünkü ASHB, toplumun her ferdini ve kesimini şu veya bu şekilde ilgilendiriyor ya da doğrudan veya dolaylı olarak öyle veya böyle tüm fertlere ve kesimlere dokunuyor. Hatta denilebilir ki ASHB, "sağlam aile, sağlam toplum, sağlam insan kaynağı" zincirine göre diğer bakanlıkların da bir nevi (sağlam insan) kaynağı sayılabileceği için ayrıca daha önemlidir.
Bu öneminin farkında bir bakanlık olarak ASHB, bünyesinde çocuk hizmetlerinden engelli ve yaşlı hizmetlerine, şehit yakınları ve gazilerden kadınlara, Roman vatandaşlardan toplumdaki risk halindeki tüm fert ve gruplara 52 kalem sosyal yardım ve çeşitli bakım hizmetleri sunuyor. Bu haliyle ASHB, fertleri de ihmal etmeden aile merkezli sosyal yardımlar ve hizmetler ile güçlü toplumsal yapının inşasında çok önemli bir konumda bulunuyor.
Malum olduğu üzere, 14-28 Mayıs 2023 seçimleri sonrasında yeni hükümet de göreve başladı ve Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanı olarak Mahinur Özdemir Göktaş Hanım, bakanlık vazifesine atandı; ASHB'yi daha ileri seviyelere götürme görevi kendisine tevdi edildi.
ASHB İçin Her Konu Önemlidir, Ama Bazıları Daha Önemli Hale Gelmiştir
ASHB bünyesinde kendisini bekleyen onlarca hizmeti devam ettirme ve yenilerini ekleme imkânına sahip olmakla birlikte, "öncelikle" üç meselenin/grubun Bakan Hanım için daha kritik ya da belirleyici olacağı görülüyor: Afetzedeler, ii) aileye yönelik tehditlerle mücadele ve iii) göçmenler.
Afetzedeler söz konusu olduğunda, ilk akla gelen ASHB'nin sorumluluk alanı dışında olan konut ihtiyacı olsa da (en azından) konutların tamamlanmasına kadar ASHB önemli işlevlere sahiptir. Örneğin, 6 Şubat Depremleri sonrasında hayatta kalanların ruhlarına, akıllarına ve bedenlerine dönük olumsuz (aslında travmatik) durumlara karşı ASHB'nin afet ve acil durumlardaki psikososyal destekleri ile sosyal yardım hizmetleri kritik hale gelmiştir. Bir yandan ayni ve nakdi destek diğer yandan da psikolojik/manevi rehabilitasyon süreçleri, depremi yaşayan milyonlar için "kendine gelme" anlamına geliyor. Bu nedenle, bu husustaki titiz çalışmalarına ASHB'nin daha da eğilmesi gerekiyor.
ASHB için ikinci önemli konu, aileye yönelik tehditler ile mücadeledir. Burası geniş bir zemin ve bu nedenle mücadelenin de belli bir "stratejik plan" dâhilinde ve "işbirlikleri" yoluyla olması ihmal edilmemelidir. Bu geniş zeminde hemen her yaş grubu için risk barındıran "madde bağımlılığı" da bulunuyor, ailenin bütünlüğünü ortadan kaldıran ve sonuçları itibariyle bölünmüş toplumsal yapıya sürükleyen ve dolayısıyla sağlam toplumsal yapının da inşasına engel olan "boşanmalar" da bulunuyor ve kısmen aile sevgisinden mahrumiyetin de etkisinin olduğu "sapkın yönelimler" de bulunuyor. Bu nedenle, "Bağımlılıkla Mücadele Yüksek Kurulu"nun da daha aktif hale geleceği bir çerçevede ASHB'nin etkinliği çok faydalı olacaktır. Bu nedenle, "evlilik öncesi eğitim programı" ile "aile eğitim programı" gibi ASHB'nin markalarının daha da güçlenmesi, genişlemesi ve etkin hale gelmesi gerekiyor. Bu nedenle, sapkın yönelimlerin ortaya çıkmaması için aile içi dayanışmanın, huzurun ve sevginin yayılması hedefinde ASHB'nin daha net ve hızlı tavır ile daha çok inisiyatif alması gerekiyor.
ASHB için çok daha önemli hale gelen üçüncü konu/grup, göçmenlerdir. Uluslararası göçmen sorunu, dünyanın önemli bir sosyal politika kalemi ve Türkiye de bu kalemden büyük ölçüde nasiplenmiş ülkelerden biri olarak görünüyor. Göçmen konusu, birçok bakanlığın ilgi alanına girmekle birlikte ASHB'nin sürece dahli "asimilasyon-segregasyon-entegrasyon" üçlemesi bağlamındadır. Göçmenlerin asimilasyonu, yani kendi kimliklerinin ve benliklerinin yok edilmesi insanlık dışı olduğu için doğal olarak gündemde olamaz. Ancak eğer göçmenler sosyal dışlanma ve ayrımcılık ile karşı karşıya kalıp, yerel unsurlardan ayrıştırılmış (gettolaştırılmış-segregasyon) yerlere sürüklenirlerse, ki Türkiye'de öyle bir durum olduğu söylenemez, ASHB'nin devreye girmesi ve süreci kaynaşmaya ve dayanışmaya yani entegrasyona döndürmeye yönelik adımlar atması daha önemli hale gelecektir. Esasında ASHB'nin göçmenlerin topluma uyumu konusunda birçok hizmeti bulunuyor ama göçmen sayısı düşünüldüğünde bu tarz hizmetlerin (ilgili diğer bakanlıklarla işbirliği içerisinde) artması ve nitelik açısından güçlendirilmesi lazım.
Sonuç olarak; diğer tüm bakanlıkların bir nevi kaynağı ve temeli konumundaki Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı, sağlam toplumsal yapının inşası ve gelişimi için kritik öneme sahip. Bu önemine binaen, bünyesindeki birçok hizmet içinde afetzedelere yönelik psikososyal destekler ve sosyal yardımlar yanında aileye yönelik tehditlerle mücadele ve göçmenlerin topluma uyumu konusu ehem görünüyor. Bu nedenle ASHB demek, sağlam toplumsal yapının teminatı demektir; sağlam toplumsal yapı için daha sağlam ASHB!