Türkiye önce 14 Mayıs'ta birinci tur sonra 28 Mayıs'ta ikinci tur olmak üzere 2023 yılında hem ülke tarihi açısından hem de dünya ölçeği bağlamında en önemli seçimini yaşadı. Malum olduğu üzere seçimden Erdoğan, yine zaferle çıktı ve Cumhur İttifakı olarak da Meclis çoğunluğunu elde etti.

Erdoğan'ın girdiği tüm seçimlerde zafer elde etmesi artık Türk siyasi hayatında "adam kazandı" markası haline gelmiş bir gerçeklik. Elbette bu gerçekliğin arkasında neyin yattığı konusunda birçok bilimsel çalışma ve köşe yazısı kaleme alınıyor, alınmaktadır, alınacaktır.

Bütün yazılarda seçim zaferinin arkasında "lider" faktörü merkezi konumda ve bir numaralı faktör olarak değerlendiriliyor. Bu değerlendirmeler haklı olsa da şu temel soru pek az soruluyor: Acaba Erdoğan, etkili bir lider olarak neleri ihmal etmedi de "adam kazandı" şeklinde muhaliflerinin de kabul etmek durumunda kaldığı bir marka haline geldi?

İşte, Erdoğan'ın (1994 belediye seçimlerinden bu yana) ihmal etmediği hatta üzerinde titizlikle durduğu en önemli alanlardan biri ve belki de en önemlisi "sosyal politikalar"dır.

Halkı Adam Yerine Koyan "Adam Kazandı" Payesi Alır
Türkiye 1950'lerle kırdan kente doğru iç göç dalgasına şahit olmaya başladı ve bu dalga 1990'lara kadar yoğun bir şekilde devam etti. Bu dalganın aktörleri olan (ama henüz "vatandaş" olarak kabul edilmeyen) "halk", kır hayatının yoksulluğu sonrasında kent hayatının da yoksulluğunu kentin çöküntü/kenar/çevre yerlerinde gecekondularda yaşamaya başladı. "Halk", yoksulluktan kurtulmak için çalışma hayatına dâhil olmaya çalışsa da en fazla "çalışan yoksul" olabildi. Halkın gecekonduları, kentin merkezindeki konutlar kadar temel hizmetler görmedi, sosyal politikaları ise hemen hemen hiç görmedi. Bu anlamda "halk" bir nevi adam yerine konmadı!

Erdoğan, 1994 seçim kampanyasında kapı kapı dolaşmak suretiyle adam yerine konmayan halkı adam yerine koyduğunu bizzat gösterdi ve seçim sonuçları ile ilk defa "adam kazandı" payesini almış oldu. Belediye başkanlığını kazandıktan sonra da Erdoğan, sosyal politika alanını halka dokunmanın en önemli aracı olarak bildi ve önce "beyaz masa", sonra da sosyal işler, sosyal yardım, sosyal hizmet gibi birimlerle sosyal belediyecilik alanında ufuk açıcı adımlar attı. Bu adımlar, adım adım Erdoğan'ı yerel alandaki "adam kazandı"dan Türkiye'yi "adam kazandı"ya taşıdı.

"3Y ile Mücadele"nin İçinde Sosyal Politikaların Yeri
Erdoğan Türkiye'yi yönetmeye talip olduğunda, Ak Parti hareketinin temel aldığı 3Y (yasaklar, yolsuzluklar ve yoksulluk) ile mücadele anlayışında "yoksulluk" ayağı, sosyal politikaların en önemli ilgi alanı oldu. Buna göre, sosyal politikalar, yoksulları çalışma hayatına dâhil etmek suretiyle yoksulluğu gidermeyi amaçlar, ancak bunun yanında çalışabilecek durumda olmayanlara da sosyal yardımlar yoluyla kendi başlarına ayakta durmalarını temin eder.

Bu çerçeveden bakıldığında Erdoğan, ülke dışından kaynaklanan ve ülke içinde yaşanan tüm zorluklara rağmen aktif ve pasif istihdam politikaları yoluyla istihdam oranlarını % 50'lere yakın tutmayı başardı. Çalışma hayatı dışında kalanlara yönelik için de sosyal yardımlar 3-4 kalemden 53 farklı kalem olacak şekilde çok geniş bir kitleye dokunur oldu. Böylece bir yandan sosyal politikalardaki esas amaç olan, yoksulların çalışma hayatında kendi gelirini kazanması hedefi ihmal edilmedi, ancak yaşanabilen bazı zorluklara karşı yoksullara yönelik sosyal yardım alanı da yıldan yıla sayıca artırıldı ve içerik olarak da geliştirildi. Böylece toplumun muhtaç durumda olan kesimleri "adam yerine" kondu.

Nihayetinde Erdoğan, uyguladığı sosyal politikalarla engellisinden yaşlısına, afetzedesinden çocuğuna/gencine, annesinden/kadınından babasına/erkeğine, şehit yakınından gazisine, Roman vatandaşından (daha evvel dışlanmış) etnik kesimlerine yani toplumun en kılcal damarlarına kadar (kır-kent fark etmeksizin) ulaştı; onlara devletin adalet ve merhamet kolları ile "dokundu".

Uzun lafın kısası; "halk", uyguladığı sosyal politikalarla kendisini adam yerine koyanı (muhaliflerinin de onaylamak zorunda kaldığı) bir marka olan "adam kazandı" itirafı ile bir kez daha en yüksek makama koydu.