Ülkemizin başta ulusal güvenlik olmak üzere ilgi ve etki alanlarında yaşanan gelişmeler Türk savunma sanayiini günümüzde yüksek kamuoyu ilgisine sahip bir konumu taşıdı. TEKNOFEST gibi herkesin katılımını açık etkinliklere gösterilen ilgi tam olarak bunu gösteriyor. Tabii, sadece sektör profesyonellerinin daha yakından takip edilebildiği etkinlikler mevcut. Bu noktada SAHA EXPO ve IDEF iki önemli etkinlik konumunda. Bunlardan IDEF, Türk Silahlı Kuvvetlerini Güçlendirme Vakfı (TSKGV) yönetim ve sorumluluğunda gerçekleştiriliyor. On altıncısı düzenlenen Uluslararası Savunma Sanayii Fuarı IDEF yine İstanbul TÜYAP'ta gerçekleştirildi. Türk savunma sanayiimizin geliştirdiği yerli ve milli sistemlerle, konseptlerle tabiri caizse gövde gösterisi yaptığı IDEF'23 oldukça hareketli geçti.
Büyükçekmece koyunda ise TCG ANADOLU amfibi hücum Gemisi ile TCG İSTANBUL fırkateyni boy gösterdi. Türk Donanmasının en modern platformları yerli ve yabancı heyetlerin ziyaretine açılırken Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın ifade ettiği üzere özellikle TCG ANADOLU gemimize yoğun bir ilgi vardı.
Türk Savunma Sanayii Daima Güncel
Fuarda ilk defa sergilenen birçok yeni yerli ve milli çözümümüz vardı. Bunlar arasında yeni nesil hava savunma çözümleri ile insansız platformlar geniş yelpazede ziyaretçilerin ilgisine sunuldu. ROKETSAN'ın geliştirdiği 'BURÇ' hava savunma sistemi ile ASELSAN'ın GÖKSUR ve GÖKDEMİR hava savunma sistemleri dikkat çekti. Ayrıca Meteksan'ın artan İHA tehditlerine yönelik geliştirdiği yeni nesil teknolojileri barındıran FELIX İHA savunma sistemi görmeye değerdi. Ukrayna-Rusya Savaşı'nı yakından takip eden sektör profesyonelleri bu yeni sistemlerin sahadaki rolleri ve etkileri üzerine proje mühendisleriyle konuşuyor ve sistemleri dikkatle inceliyorlardı.
Türk savunma sanayii insansız sistemlerdeki çözümleri ise her salonda en az birkaç stantta yer alıyordu. İnsansız hava araçlarındaki başarısı ile bilinen sektör kara ve deniz sistemlerinde de öncü olma iddiasını fuarda sergilediği ürünlerle tekrar gösterdi. Ares Tersanesi ve Meteksan'ın birlikte geliştirdiği ULAQ insansız deniz aracına yine Körfez ülkelerinden yoğun ilgi vardı. FNSS sergi alanında ise Gölge Süvari ismi verilen insansız kara aracının yeni modelinin etrafında sürekli meraklı bir kalabalık vardı. Bunlara ek olarak STM'nin KARGU İHA'sı, Robit'in Azab İHA'sı ile Dasal'ın Albatros İHA'ları sergi alanlarında göz dolduruyordu. Tabii sadece hava savunma ya da insansız sistemler yoktu. Makine ve Kimya Endüstrisi A.Ş. dünyada çok az sayıda ülkenin üzerine çalıştığı bir çözümü, havadan atılabilir deniz dip mayını sistemi UÇA'yı tanıttı. Hava araçlarından atılıp onlarca kilometre öteye taarruzi amaçlı hassas mayın döşemede kullanılacak bu sistem yerli ve yabancı ziyaretçilerce yakından incelendi. Taarruzi mayın çözümü de yeni nesil hava savunma sistemleri gibi yine Ukrayna-Rusya Savaşı'nın güncel gereksinimlerine yansıması olarak yorumlandı.
Türk ve dost ülke güvenlik güçlerinin kabiliyetlerini geliştirmek için bu fuarda da önemli imzalar atıldı. Türk Hava Kuvvetleri'nin F-16 savaş uçaklarının yerli ve milli olarak modernizasyonuna yönelik yeni bir sürece daha başlanırken uzun zamandır beklenen yerli hava-hava füzesi GÖKTUĞ Projesinde tedarik için sözleşme imzalandı. MKE'ni yerli deniz topunun tedariki anlaşmalar imzalandı. Fuarda Azerbaycan ile Türkiye arasında imzalanan 'Milli Muharip Uçak' geliştirme iş birliği anlaşması ise oldukça dikkat çeken bir diğer husustu. Bu noktada gelişen savunma sanayii ülkemizin uluslararası sistemdeki savunma ve güvenlik eksenindeki konumunu da güçlendiriyor. Fuarda Tacikistan ile imzalanan askeri mali iş birliği anlaşması ile nakdi yardım uygulama protokolü bunun somut örneğidir. Ayrıca ASFAT'ın Kazakistan ile imzaladığı anlaşma oldukça yüksek ihracat potansiyeline, milyar dolarlık bir hacme sahip. Anlaşma kapsamında ASFAT'ın birikimi ve tecrübesi ile Kazakistan Donanması'nın yeniden yapılandırılması ve bunun için gerekli altyapının teşkil edilmesi hedefleniyor.
Yabancı Firmalardan 'KOBİ Avı'
Uluslararası önemli bir konuma sahip IDEF'e bu yıl 689 yerli ile 772 yabancı ve toplamda 1461 firma katılımcı olarak katıldı. Ayrıca 81 ülke ve 3 uluslararası kuruluştan toplamda 189 resmi heyet fuara katıldı. Fuara 84 ülkeden üst düzey katılım gerçekleşmesi de yine önemi gözler önüne seriyor. Fuar boyunca Türk savunma sanayii temsilcilerinin resmi heyetler ve katılımcı firmalar ile beş bine yakın planlı ikili görüşme icra etmesi bekleniyor ve yaklaşık 120 anlaşma imzalanması ön görülüyordu.
Yurt dışından çeşitli seviyelerde ikili ilişkilerimizin olduğun ülkelerden firmalar fuarda çözümlerine sergiledi. Bunlar arasında; Çin, ABD, Birleşik Krallık, İtalya, Azerbaycan, Suudi Arabistan, Sudan, Birleşik Arap Emirlikleri, Sırbistan, Ukrayna gibi ülkelerin firmaları yer alıyordu. Özellikle Çinli firmaların sayıca çok olması ve alanda da dinamik bir şekilde hareket etmeleri oldukça dikkat çekti. Birleşik Arap Emirlikleri'nde düzenlen savunma sanayii fuarı IDEX / NAVDEX'te de Çinli firmalar resmen çıkartma yapmış ve oldukça dinamik bir görüntü vermişti. IDEF'23 esnasında da yabancı katılımcılardan Çinli firmaların benzer şekilde 'sivrildiğini' söylemek yanlış olmaz. Bu noktada yabancı katılımcı firmaların özellikle alt sistem ve yan sanayi kabiliyetleri gelişmiş firmalarımıza yoğun bir ilgisi vardı. Büyük ölçekli firmaların yanı sıra küçük ve orta ölçekli firmalarımızın yöneticilerinden yabancı katılımcıların ilgisi noktasında oldukça olumlu şeyler duydum. Projeleri için alt yüklenici olmaları yani parça tedariki yapmaları isteniyordu. Yabancıların gösterdiği ilgi ve alakanın firmalarımız hem üretim faaliyetlerine hem de ihracatlarına katkı sağlayacağı şüphesiz.
Sonuç Yerine: Rusya-Afrika Zirvesi'nin Gölgesinde
IDEF'21 esnasında yurt dışından özellikle Afrika ülkelerinden ciddi sayıda resmi heyetin katılım gösterdiği dikkat çekmişti. Her salonda Afrikalı heyetleri Türk savunma sanayiinin çözümlerini incelerken, tedarik görüşleri yaparken görmek mümkündü. Bu yıl ise Rusya'da düzenlenen İkinci Rusya-Afrika Zirvesi'nin tarihlerinin IDEF ile çakışmasının da etkisiyle Afrikalı resmi heyetlerin fuar alanındaki görünürlüğünde düşüş olduğunu gördük. IDEF'23 seçimden dolayı ertelendikten sonra belirlenen yeni tarihte zirve göz ardı edilmiş olmalı… Buna rağmen Afrikalı heyetlerin halen Türk savunma sanayiinin özellikle sınır güvenliği, terörle mücadele gibi konularda sunduğu çözümleri ilgisinin devam ettiğini gördük. Afrika ülkelerine bu doğrultuda; BMC ve Katmerciler'in zırhlı araç, TUSAŞ ve Baykar'ın insansız hava aracı, MKE'nin hafif silah ve diğer firmalarımızın da ihracat faaliyetleri devam ediyor.
Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın resmi ziyaretleri sonrasında gerçekleşen fuara Körfez ülkelerinden katılan resmi heyetler her salonda görülebiliyordu. Özellikle fuarın ilk günü Suudi Arabistan ve Birleşik Arap Emirlikleri'nden heyetlerin önemli görüşmeler gerçekleştirdiğini gördük. Ayrıca ikili ilişkilerimizin normalleştiği Mısır'dan da yıllar sonra resmi heyet fuara katılmış ve Türk savunma sanayiinin çözümlerini ilgiyle incelemiştir.
NATO'nun fuara katılımı ise yine dikkat çekti. NATO Genel Sekreteri Yardımcısı ile NATO'nun tedarik departmanından resmi heyet sektör firmalarımızla çeşitli görüşmeler gerçekleştirdi. Halihazırda NATO'ya çeşitli sistemler ihraç eden sektör temsilcilerimiz aynı zamanda ihalelere davet ediliyor. İhalelere davet edilmeleri bir noktada temsilcilerimizin niteliklerinin NATO tarafından da tescillendiğini gösteriyor.
Sonuç olarak fuarda ASELSAN, ROKETSAN ve STM gibi önemli sektör temsilcilerimizin stantlarında yabancı heyet yoğunluğu fuar boyunca devam etti. Ayrıca MSB bağlısı MKE ve ASFAT stantlarında da yoğun heyet trafiği vardı. Gerek Ukrayna-Rusya Savaşı'nın sahaya etkileri gerekse de diplomatik ilişkilerin gelişimi karşısında sektör her daim güncel olduğunu hem çözümleri ile hem de yapılan anlaşmalar ile tekrar gösterdi.