Türk Silahlı Kuvvetleri'nin en büyük birleşik, müşterek tatbikatlarından olan EFES-2022 Birleşik Müşterek Fiili Atışlı Arazi Tatbikatı 20 Mayıs – 9 Haziran 2022 tarihleri arasında dost ve müttefik ülke unsurlarının da katılımıyla İzmir Seferihisar'da yapıldı. Tatbikata 37 ülkeden 1000'den fazla müttefik personel ve toplam 10000'den fazla personel katıldı. Tatbikata; 2016 yılında 8 ülke, 2018 yılında 20 ülke katılım gösterirken 2022'de 37 ülke katılım gösterdi.

EFES-2022 Birleşik, Müşterek Fiilî Atışlı Arazi Tatbikatı'nın adı yakinen takip etmeyenler için bir çağrışım yapmayabilir. Açıklamak gerekirse; EFES-2022 dönemi; Birleşik, çok uluslu bir yapıda icra edildiğini (ABD, İtalya vb. ülkelerin katılımı); Müşterek, farklı kuvvetlerin yer aldığını (kara, deniz ve hava kuvvetleri gibi); Fiilî Atışlı ise canlı / gerçek mühimmatların tespit edilen jenerik senaryolarda kullanıldığını ifade etmektedir.

İcra edilen tatbikatlar günün muharebe sahasına uygun bir senaryoyla güncellenerek yapılmaktadır. EFES 2022 Tatbikatı, geçtiğimiz yıllarda yapılan tatbikatlardan farklı olarak "Birleşik" olarak icra edilmesi, hibrit harekât ortamının esas alınması ve kapsamlı yaklaşım çerçevesinde kamu kurum ve kuruluşlarının da dâhil olması gibi bir dizi yeniliğe sahipti.

TATBİKATTAN İŞ BİRLİĞİNE: SAVUNMA SANAYİİ SERGİSİ

EFES-2022 Tatbikatı kapsamında 6-9 Haziran 2022 tarihleri arasında Savunma Sanayii Başkanlığı koordinasyonunda 43 firmanın katılımıyla İzmir'de bulunan Doğanbey Tatbikat Bölgesi'nde Savunma Sanayii Sergisi açıldı. Tatbikata katılan personeller ile seçkin gözlemci gününe teşrif eden devlet adamları savunma sanayiimizin ürettiği yüksek teknoloji ürünü silah sistemlerini hem sergi alanında hem de fiili atışlarla sahada tecrübe etti.

Sergi alanı geçtiğimiz dönemdeki tatbikatlarda yer almıştı ancak bu yıl özellikle hem firmalar hem de tatbikat katılımcıları daha iyi bir organizasyon yapıldığını belirtiyordu. Türkiye'nin ürettiği piyade sistemlerinden zırhlı kara araçlarına, insansız hava araçlarından füze sistemlerine kadar geniş ürün yelpazesine yabancı personellerin yoğun ilgisi vardı. Ayrıca KARGI Vurucu İHA gibi ilk kez sergilenen birçok ürün vardı. Tatbikatta yer alan yabancı personeller Türk askeriyle ve firma yetkilileriyle birlikte sergilenen ürünleri inceleyip üzerine sohbet ediyordu. Hem personeller hem firma temsilcileri açısından besleyici bir atmosferdi. Firma stantlarından bilgi alan personelin yanı sıra diplomatlar ve yabancı ülke temsilcileri de görüşme ve iş birliklerini değerlendirme imkânı bulmuş oldu.

Milli Savunma Bakanlığı tarafından EFES-2022 Tatbikatı'nın yerli ve yabancı basın mensuplarınca takip edilebilmesi için özel bir çabası vardı. Bakanlıkça sağlanan imkânlar ile basın mensuplarının hem tatbikata hem de firmalara ilişkin ürettiği içerikler oldukça kısa sürelerde dünya basınında tatbikatı gündeme taşıdı. Gündemin sıcak olması, Türk silah sistemlerinin çeşitli muharebe sahalarında adlarını sıkça duyurması ve rekor sayıda ülkenin tatbikatta yer alması da yabancı basın mensuplarının yoğun ilgisinde etkili oldu.

13 ÜLKEDEN FİİLİ BİRLİK KATILIMI

Amacı; birleşik ve müşterek harekâtta, katılımcı ülke unsurlarının verilecek vazifelerin tamamını kapsayacak şekilde harbe hazırlık seviyesinin geliştirilmesi olan tatbikata bu yıl yoğun bir ilgi söz konusuydu. Jenerik bir senaryo kapsamında topçu atışlarıyla desteklenerek icra edilen amfibi harekâtında hedefler kara ateş destek vasıtaları, SİHA'lar, savaş uçakları ve taarruz helikopterleriyle vuruldu. Özel kuvvet harekâtının da icra edileceği EFES-2022'de gemiden hedefe manevra, havadan ikmal, muharebe arama kurtarma, meskûn mahal yetenekleri sergilendi. EFES-2022 Tatbikatı'nda ilk kez kullanılan AKINCI TİHA'nın Batman'dan kalkıp Ege Denizi üzerinde uçuş yaptıktan sonra hedefini vurması da önemli bir mesajdı. Tatbikatta Cobra-2, Vuran ve Kirpi-2 zırhlıları, T129 ATAK helikopteri ve KARGU VİHA gibi birçok yerli sistem başroldeydi.

EFES-2022 Tatbikatı'na 13 ülke fiili birlik katılımı sağladı. Bahse konu ülkelerden birliklerin yanı sıra deniz, kara ve hava platformları da tatbikatta aktif olarak yer aldı. İtalyan Donanmasından Maestrale sınıfı Libeccio (F 572) fırkateyni, Amerikan Donanmasından San Antonio sınıfı USS Arlington (LPD 24) Havuzlu Çıkarma Gemisi ve Libya Donanmasından Şafak hücumbotu da tatbikatta yer aldı. Bu arada, ABD'nin USS Arlington gemisi Mayıs ayı başında ATG22 Tatbikatı'na katılmak üzere Yunanistan'a demirledi ve tatbikatın ardından Türkiye'ye geldi. EFES-2022 Tatbikatı kapsamındaki faaliyetlerde ABD unsurları yoğun olarak yer alırken Amerikan deniz unsurları hovercraft'la (bir çıkarma gemisi türü) çıkarma harekâtına katıldı. Gece icra edilen topçu atışlarında da Amerikan topçuları Türk topçularıyla birlikte hedeflere atış icra etti.

YUNANİSTAN'IN İHLALLERİ VE TATBİKATLAR

Türkiye Cumhuriyeti üç tarafı denizlerle çevrili olmasının yanı sıra ulusal çıkarlarının da bir gerekliliği olarak hem iç sularda hem uluslararası sularda varlık gösterecek güçlü bir donanmaya sahip olmak durumundadır. Bu bağlamda güçlü bir donanma sürekli eğitimler ve tatbikatlar icra ederek sürekliliğini, caydırıcılığını koruyabilmektedir. Türk Donanması unsurlarının eğitim seviyelerinin yükseltmesi amacıyla EFES Tatbikatı ile birlikte Denizkurdu Tatbikatı ve Mavi Vatan Tatbikatı da icra edilmektedir. Denizkurdu Tatbikatları fiilî ve atışlı olarak Ege Denizi ve Doğu Akdeniz'de icra ediliyor. Mavi Vatan Tatbikatı ise Karadeniz, Ege Denizi ve Doğu Akdeniz'de aynı anda gerçekleştiriliyor. Bu tatbikatlara Türk Silahlı Kuvvetlerine ait çok sayıda su üstü gemisi, denizaltı, uçak, helikopter ve İHA'larla birlikte binlerce personel katılıyor.

Bilindiği üzere Yunanistan, askerî deniz ve hava araçlarıyla Gayri Askerî Statüdeki Adalara (GASA) yönelik sistematik olarak ihlaller gerçekleştiriyor. Son zamanlarda bu durum o kadar arttı ki sadece 2022 yılında Yunanistan 953 ihlal gerçekleştirdi. Yunanistan'ın GASA'lara yönelik askerî faaliyetleri, Lozan ve Paris Barış Antlaşmaları'nın hükümlerinin esastan ihlali niteliğindedir. Yunanistan tüm bu ihlallerine karşı Türkiye diplomatik girişimlerde bulunup barışçıl bir yol izliyor.

Atina'da tatbikatlarımıza yönelik de olumsuz yakıştırmalar yapılarak hem içeride hem dışarıda kendi hukuksuzlukları örtbas edilmek isteniyor. Öyle ki EFES Tatbikatları Yunanistan tarafından "Türk Silahlı Kuvvetleri'nin Yunan adalarına çıkarma tatbikatı" olarak nitelendiriliyor. Uzun yıllardır icra edilen EFES Tatbikatı bu yönüyle "diplomatik" niteliğe de sahiptir. Hatırlanacağı üzere 2002 yılında EFES Tatbikatı'nın ertelenmesi dahi o dönem Yunanistan tarafından "jest" olarak algılanmıştı. Benzer şekilde Denizkurdu Tatbikatlarının da "jest" olarak iptal edilmesi yönünde Yunanistan'dan talepler olmuştu. Nihayetinde Türkiye'nin icra ettiği ve ev sahipliği yaptığı tüm tatbikatları "tehdit" olarak algılayan Yunanistan, hukuka aykırı faaliyetlerinden ve hasmane tutumundan vazgeçmedikçe "tehdit" algılaması ve "jest" bekleme serüvenine devam edecektir.