Bir yanda öğretmen sıkıntısını çözmek için teknolojiye başvuran dar gelirli ailelerin çocuklarının devam ettiği okullar var, diğer yanda ise zengin ailelerin çocukları için teknolojinin sınırlı tutulduğu okullar yer alıyor. Peki bu paradoks nasıl sonuçlara yol açar? Çocukların doğru gelişimi için aileler ne yapmalı? Bunca ekran, sosyal medya uygulaması arasında çocukları büyütmek daha zor olmadı mı? Yapay zekanın öğretmenin yerini alarak daha kişiselleştirilmiş eğitim vereceği iddiasından sıkça söz ediliyor. Peki aileler doğru yolu nasıl bulacak? Her sorunu kendileri için çözen aileler ile yapay zeka asistanları arasında çocuk, kendi geleceğini belirleme şansı bulacak mı? Aklımızda çok soru var. En sık yapılan hatalardan başlayalım. Normal olan çocuğun yaramazlık yapması mı? Yoksa ekran karşısında suspus olup ekrandan gözünü ayırmaması mı? Vapurda çocuklar için ayrılmış alanda bile çocuklara tahammül edemeyen var. Normal olan, çocuğun yaşına uygun şekilde enerji dolu, meraklı ve hareketli olması değil mi? Çocuklar, gelişim süreçlerinde çevrelerini keşfetmek, deneyimlemek ve sınırlarını test etmek ister. Bu doğal bir öğrenme biçimi ve genellikle "yaramazlık" olarak adlandırılıyor. Ekran karşısında sessiz ve hareketsiz kalmak ise bazı durumlarda olumsuz bir işaret olabilir. Evet bu hareketsizliğin olumlu sonuçları da olabilir. Önyargısız bakmak, dengeli çözüm bulmak zorundayız.
MERAKLI, GÖNÜLLÜ, ÜRETKEN
Enerji dolu ve hareketli olmak çocuğun bedensel ve zihinsel gelişiminin göstergesidir. Merak ve keşfetme isteğiyle çocuklar yeni şeyler öğrenirken sıkça "Neden?" sorusunu sorar ve her şeyi denemek ister. Sosyal etkileşim arayışı olarak çocuklar oyun oynarken iletişim kurmayı, paylaşmayı ve bazen sınırları zorlamayı öğreniyor. Hata yaparak öğrenmek sınırsız öğrenmenin ilk adımı. Hata yapmaktan korkmak tamamen merakın önünü tıkıyor. Bazen sınırları test etmek (örneğin, eşyaları kurcalamak veya dikkat çekmeye çalışmak), çocuğun dünyayı anlamlandırma çabası. Bu tür davranışlar ebeveynler için yorucu olabilir ama çocuklar için sağlıklı gelişimin bir parçası. Tesla, SpaceX gibi girişimlerin kurucusu ve Twitter (X) platformunun sahibi Elon Musk sürekli yanında gezdirdiği çocuğu X ile gündeme geliyor. Peki oğlu X'i susturmak için önüne tablet ya da telefon niye koymuyor? Elon Musk'ın kurucuları arasında yer aldığı Ad Astra'nın eğitim yaklaşımı web sitesinde şöyle anlatıyor:
"Çocukların öğrenmesi; keşfetmeye, denemeye ve gerçek dünya problemlerine çözümler bulmaya teşvik edildiği, pratik, proje tabanlı eğitime dayanıyor." 2014 yılında Musk, beş oğlu için Ad Astra adlı okulu kurdu. Başlangıçta sadece sekiz öğrencisi olan okul, şu anda SpaceX'te çalışan ailelerin çocukları için 40 öğrenciye sahip. Bu çocuklar için herhangi bir kabul kriteri yok; tek şartları nazik ve öğrenmeye istekli olmaları. Çocuklar yaşlarına göre sınıflara ayrılmak yerine takımlara yerleştiriliyor ve eğitim modeli deneysel öğrenmeye dayanıyor. Zorunlu bir müfredat yok, bunun yerine çocuklar benzersiz yeteneklerini ve becerilerini geliştiriyorlar. Alternatif bir öğrenme modeli benimseniyor ve çocuklara problem çözme becerileri öğretiliyor, bu da onları geleneksel okulda öğretilen ezber yeteneklerinden daha gerçek dünyaya uygun hale getiriyor.
NE KADAR GEÇ O KADAR İYİ
Mümkün olduğu kadar geç başlamak genel olarak doğru bir yaklaşım. Özellikle okul öncesi dönemde çocukların fiziksel, sosyal, duygusal ve bilişsel gelişimleri için gerçek dünya deneyimlerine, oyunlara ve sosyal etkileşimlere öncelik verilmelidir. Amerikan Pediatri Akademisi, 2 yaşından küçük çocuklar için ekran önerilmediğini söylüyor. Ancak yaştan çok çocuğun yaşadığı çevre önemli hale geliyor. Eğer daha iki yaşından önce ekranı önüne konulursa, ailenin sınırlama koymak için daha çok çaba göstermesi gerekiyor. 2-5 yaş arası çocuklar için günlük ekran süresinin 30 dakikadan az, okul döneminde ise 1 saat ile sınırlandırılmasını tavsiye ediliyor. Unutmayın, her çocuk farklıdır ve teknolojiye karşı farklı tepkiler verebilir. Çocuklarınızı gözlemleyin, ilgi alanlarını keşfedin ve onlara uygun aktiviteler sunun. Teknolojiyi kontrollü ve bilinçli bir şekilde kullanarak, çocuklarınızın gelişimine katkıda bulunabilirsiniz.
TEKNOLOJİ DEVLERİNİN ÇOCUKLARINA EKRANSIZ EĞİTİM
Silikon Vadisi devlerinin kurucuları ve yöneticilerinin, çocuklarının teknolojiye erişimini sınırlandırma yaklaşımları, teknoloji geliştiren kültürün potansiyel zararlı etkilerinin farkında olduklarını ve bu etkileri önlemeye çalıştıklarını gösteriyor. Birçok teknoloji lideri, çocuklarının teknolojiyi kullanma şekillerini sınırlamaya çalışıyor. Silikon Vadisi'nde popüler olan Waldorf Okulları, küçük yaşlarda teknoloji kullanımını tamamen yasaklıyor ve bunun yerine el becerisi, sanat ve fiziksel oyun gibi faaliyetlere öncelik veriyor. Teknoloji liderleri, teknolojiyi üretkenlik aracı olarak görse de, çocuklarının küçük yaşta ona bağımlı hale gelmesini istemiyor. Konuyu birkaç örnekle anlatmaya çalışalım. 2010 yılında (NewYork Times) gazeteci Nick Bilton, Steve Jobs'a iPad ile ilgili çocuklarının ne düşündüğünü soruyor. Jobs, şaşırtıcı bir şekilde çocuklarının iPad'i hiç kullanmadığını ve evde teknolojiyi sınırlandırdıklarını belirtiyor. Jobs, çocuklarının ekran bağımlısı olmasını engellemek ve onların sosyal becerilerini geliştirmesini desteklemek istiyor. Yani teknolojiyi geliştiren kültür, zararlı etkilerini de öngörüyor. Jobs ailesinde akşam yemekleri sırasında teknolojik cihazların yerini, birbirleriyle yapılan anlamlı sohbetler alırdı. Bu, çocukların duygusal bağlarını güçlendirmek için bilinçli bir tercihti. Ancak bu karar sadece iyi birer baba olduklarını göstermiyor. Microsoft'un kurucusu Bill Gates, çocuklarının 14 yaşından önce akıllı telefon sahibi olmalarına izin vermiyor. Bill Gates, çocuklarına ekran sürelerini sınırladığını belirtiyor. Gates, çocuklarının makul bir saatte uyumalarına yardımcı olmak için ekransız süreler belirlediklerini ifade ediyor. Elon Musk'ın çocukları için kurduğu AdAstra Okulu, STEM (Bilim, Teknoloji, Mühendislik ve Matematik) odaklı bir eğitim sunuyor. Okulun resmi web sitesinde, çocukların keşfetmeye, denemeye ve gerçek dünya problemlerine çözümler bulmaya teşvik edildiği bir eğitim yaklaşımı benimsendiği vurgulanıyor. Google'ın CEO'su Sundar Pichai, çocuklarının TV, telefon ve bilgisayar gibi teknoloji kullanımına sıkı sınırlamalar getiriyor. Pichai çocukların sağlıklı gelişimine katkı sağlamak amacıyla bu sınırlamaları uyguladıklarını ifade ediyor.
BİRLİKTE KEYİFLİ ZAMAN GEÇİRMEK HER DERDİN İLACI OLUYOR
❙ Oyun: Çocuklar oyun oynayarak öğrenir ve gelişir. Onlarla birlikte masa oyunları oynayın, yapbozlar yapın, rol yapma oyunları oynayın veya açık havada oyunlar oynayın.
❙ Sanat ve El Becerileri:
Resim yapmak, boyama yapmak, el işi yapmak, origami yapmak gibi aktiviteler çocukların yaratıcılığını ve hayal gücünü geliştirir.
❙ Müzik: Müzik dinlemek, şarkı söylemek, müzik aleti çalmak gibi aktiviteler çocukların duygusal ve bilişsel gelişimine katkıda bulunur.
❙ Kitap Okuma: Çocuklara kitap okumak veya onların kitap okumasını sağlamak, dil gelişimlerini, hayal güçlerini ve okuma alışkanlıklarını destekler.
❙ Doğa Yürüyüşleri: Doğa yürüyüşleri yapmak, çocukların doğayı keşfetmelerini, temiz hava almalarını ve fiziksel aktivite yapmalarını sağlar.
❙ Bilim Deneyleri: Evde basit bilim deneyleri yapmak, çocukların merak duygusunu ve öğrenme isteğini artırır.
❙ Yemek Yapmak:
Çocukları yemek yapma sürecine dahil etmek, onların yeni beceriler öğrenmelerini ve sorumluluk almalarını sağlar.
EKRANDAN KURTARAMIYORSANIZ ÜRETTİRİN, HAREKET ETTİRİN ÖĞRETİN
İTİCİ UYGULAMALAR VE OYUNLAR
Okul Öncesi:
❙ ABC Mouse, Starfall gibi temel becerileri destekleyen uygulamalar.
❙ Sago Mini ve Toca Boca gibi yaratıcılığı teşvik eden oyunlar.
❙ İlkokul: Duolingo (dil öğrenme), Prodigy Math (matematik oyunları), ScratchJr (kodlama temelleri) gibi uygulamalar.
HAREKET ETTİREN TEKNOLOJİLER
❙ Akıllı Oyun Matları: Dans ve egzersiz oyunlarıyla çocukların aktif olmasını sağlıyor.
❙ Robotik Kitler: LEGO Education, Cubetto gibi oyuncaklarla el becerileri ve problem çözme yetenekleri gelişiyor.
❙ Ekransız Teknolojiye Yönlendirin ❙ Kodlama Kartları: Çocukların ekrana ihtiyaç duymadan kodlama öğrenmesini sağlıyor.
❙ Etkinlik Kitleri: STEM temalı projelerle fen, teknoloji ve mühendislik becerilerini teşvik ediyor.
AİLE KATILIMINI ARTIRIN
❙ Çocuklarla birlikte interaktif oyunlar oynayın.
❙ Ekran dışı aktivitelerle ilgilenmelerini teşvik edin.
❙ Origami ve el sanatlarıyla el becerilerini geliştirin ❙ Tableti ya da telefonu doğayı keşfetmek için kullanın. Yapay zeka uygulamalarıyla, bitki, hayvan ve tarihi eserleri tanıyın.
DİJİTAL EĞİTİM PLATFORMU JETDERS ÖĞRENCİNİN YANINDA
Yeni dijital eğitim ürünü Jet- Ders ile ortaokul ve lise öğrencilerine eğitim desteği ve eksiklerini tamamlama şansı sunan Türk Telekom, öğrencilerin okul yazılılarında ve LGS-YKS sınavlarında başarılarını artırmada yardımcı oluyor. 'Herkes için erişilebilir iletişim' ilkesi ve 'insan odaklı' yaklaşımıyla müşterilerinin beklenti ve ihtiyaçlarına yönelik çözümler sunan Türk Telekom, eğitim ve öğretim alanında geliştirdiği ürünlerle de öğrencilerin yanında olmaya devam ediyor. Türk Telekom'un yeni dijital eğitim ürünü JetDers ile 5-12. sınıf arası öğrenciler dersleri kalıcı öğrenip eksiklerin tamamlanmasını sağlıyor. Öğretmenle ders işlemeye eş değer bir deneyim sunan Jet- Ders'e öğrenciler ayda sadece 99 TL ödeyerek ulaşabiliyor. Öğrenciler, JetDers'te yer alan akıllı sistem sayesinde zorluk yaşadıkları konuları belirleyip bu alanlarda kendilerini geliştirme ve eksiklerini etkin bir şekilde tamamlama şansı yakalıyor. Matematik, Fizik, Türkçe gibi toplamda 16 farklı dersin yer aldığı JetDers'te konular Milli Eğitim Bakanlığı müfredatına uygun bir şekilde işleniyor. Tekil ve çoklu ders satın almak isteyen öğrenciler için uygun fiyatlı bu çözüm, Türk Telekom müşterilerinin evde internet ya da mobil faturalarına ek olarak yansıtılabiliyor. Türk Telekom satış kanalları (Türk Telekom Uygulaması, Türk Telekom Online İşlem, Çağrı Merkezi, ofis/bayi ve www.jetders.com.tr) üzerinden yapılan satın alımlarda verilen aktivasyon kodu ile JetDers, web sitesi üzerinden kolayca aktif hale getirilebiliyor. Öğrenciler bilgisayar ve cep telefonları üzerinden eğitim içeriklerine ulaşabiliyor.