2024 yılı itibarıyla, çip üretimi ve nanometre teknolojilerindeki gelişmeler, ülkeler ve firmalar arasında stratejik bir rekabete dönüştü. 3 nanometre (nm) ve altındaki çip teknolojileri, yüksek performans ve enerji verimliliği gerektiren sektörlerde kullanılıyor. Bu tür çipler, küçülen boyutlarına rağmen daha fazla transistör içerdiği için gelişmiş işlem gücü ve düşük enerji tüketimi sağlıyor. Tüketici elektroniği, tabletler, bilgisayarlar, akıllı telefonlar, sunucular, otomotiv sektörü, yapay zeka işlemcileri, savunma, havacılık, kripto para endüstrisi ve finans, nesnelerin interneti ve sağlık sektöründe önemli adımlar atılmasına altyapı hazırlıyor. İşte bu yüzden ülkeler kritik teknolojiler konusunda yatırımlarını güçlendirmeye çalışıyor.
TELEFON VE TABLETLER
İşte bu çiplerin kullanıldığı cihazlar konusunda örnekler verelim. Apple'ın iPhone modellerinde kullanılan A17 Pro çipi (TSMC'nin 3nm teknolojisiyle üretilmiştir) örnek gösterilebilir. Android cihazlarda da 3nm ve altı çiplere geçiş başlıyor. Apple M serisi çipler (M3, M3 Pro, M3 Max, M4) bu segmentte kullanılıyor. Intel ve AMD, dizüstü bilgisayarlara yönelik gelişmiş çip üretimini hedefliyor. Otonom Araçlar ve Elektrikli Araçlar (EV) araçlarda bu teknolojiler fark yaratmayı sağlıyor. 3nm çipler, otonom sürüş için kullanılan LiDAR, radar ve kamera verilerini işlemek için gerekli olan yoğun hesaplama gücünü sağlıyor. Tesla gibi üreticiler, daha küçük nm çiplere geçiş yapmayı planlıyor.
VERİ MERKEZİNDEN YAPAY ZEKAYA
Yüksek işlem gücü ve düşük enerji tüketimi sağladığı için 3nm çipler, büyük veri ve yapay zeka modellerini çalıştırmakta avantajlı. Nvidia, AMD, Intel gibi şirketler bu segment için özel tasarım çipler geliştiriyor. Yapay Zeka (AI) ve Makine Öğrenimi GPU ve yapay zeka İşlemcileri kullanılıyor. Nvidia'nın 3nm teknolojisine geçmesi bekleniyor. AI için özel çip tasarımları, karmaşık algoritmaları daha hızlı ve verimli bir şekilde çalıştırmak için kullanılıyor. Savunma ve Havacılık alanında yine güçlü ve daha az enerji tüketen çiplere ihtiyaç artıyor. Daha yüksek hassasiyet daha uzun pil ömrü isteyen bu teknolojiye yatırım yapmak zorunda. Aviyonik Sistemler ve Uydu Teknolojisi için kullanılan gelişmiş çipler, yüksek performans gerektiren askeri uygulamalar ve uzay görevlerinde kritik öneme sahip.
AKILLI EVLER VE GİYİLEBİLİR CİHAZLAR
Akıllı cihazlar ve sensörler, daha küçük çiplerin enerji verimliliğinden ve güçlü işlem kapasitesinden yararlanıyor. Giyilebilir cihazlar (akıllı saatler, sağlık cihazları) da 3nm ve altı çipler kullanmaya başlıyor. Sağlık teknolojileri alanında tıbbi görüntüleme ve diagnostik alanında yaygın kullanım kazanması bekleniyor. MRI, CT tarayıcılar gibi cihazlar için veri işleme kapasitesini artıran çipler. Giyilebilir Sağlık Cihazları: Kan basıncı ölçerler, EKG cihazları gibi daha küçük, daha akıllı cihazlar yine çip teknolojisini kullanıyor.
2NM VE ALTI
2028 sonrasında piyasaya çıkması beklenen bu çipler, özellikle kuantum hesaplama, metaverse uygulamaları ve yapay zekada kullanılabilir hale gelecek. Bu çipler, çok çeşitli endüstrilerde oyun değiştirici etkiler yaratmakta ve gelecekte bu alanların genişlemesi beklenmektedir. TÜBİ- TAK, 2028 yılında faaliyete geçecek bir çip fabrikası kurmayı ve 65nm veya daha ileri teknolojide yıllık en az 1 milyon wafer üretim kapasitesi oluşturmayı hedefliyor.
NEFES KESEN ABD-ÇİN REKABETİ
AMERİKA BİRLEŞİK DEVLETLERİ
ABD, CHIPS ve Bilim Yasası kapsamında TSMC'ye 6,6 milyar dolar doğrudan finansman ve 5 milyar dolar hükümet kredisi sağlamıştır. Ayrıca, Intel, GlobalFoundries ve Micron gibi firmalar, ABD'de yeni üretim tesisleri kurmayı planlıyor.
TAYVAN
Taiwan Semiconductor Manufacturing Company (TSMC), dünya genelinde en gelişmiş çip üretim teknolojilerine sahip firmadır. TSMC, Arizona'da 4nm üretimine başlamış ve 2028'de 3nm teknolojisine geçmeyi planlıyor.
ÇİN
Çinli firmalar Semiconductor Manufacturing International Corporation (SMIC) ve HiSilicon, 5nm çip üretimine geçmeyi hedefliyor. Ancak, ABD'nin ihracat kısıtlamaları nedeniyle bu süreçte zorluklar yaşıyor.
HOLLANDA
ASML, çip üretiminde kullanılan litografi makinelerinin üretiminde tekel konumunda. Ancak, ABD'nin baskılarıyla birlikte Çin'e en yeni EUV makinelerinin ihracatını kısıtlamayı hedefliyor.
BÜYÜKLERİN GELECEK PLANLARI
TSMC
2024'te 4nm üretimine başlamış olan TSMC, 2028'de 3nm teknolojisine geçmeyi ve 2030'da 2nm üretimine başlamayı planlamaktadır.
Intel
ABD'de Ohio'da 20 milyar dolarlık bir yatırım yaparak yeni bir üretim tesisi kurmayı ve 2025'te üretime başlamayı hedeflemektedir.
Samsung
2024'ün ikinci çeyreğinde Pyeongtaek'teki S5 fabrikasında 1.4nm çip üretim hattı kurmayı ve aylık 2.000 ile 3.000 arasında wafer üretmeyi planlamaktadır.
TÜRK TELEKOM BASKETBOL TAKIMI, DİJİTAL İKİZ TEKNOLOJİSİNE GEÇTİ
Türk Telekom Basketbol Takımı, oyuncularının 3 boyutlu taramalarını gerçekleştirdi ve takımın dijital ikizini oluşturdu. Türkiye'de ilk kez bir basketbol takımı, dijital ikiz ve artırılmış gerçeklik teknolojilerini taraftar deneyimine entegre ederek bu alanda öncü bir adım attı. Türk Telekom tarafından hayata geçirilen bu projede, oyuncuların detaylı 3 boyutlu modelleri oluşturularak takımın dijital bir kopyası hazırlandı. Yeni sistem sayesinde taraftarlar, artırılmış gerçeklik (AR) teknolojisiyle sporcularla etkileşim kurabilecek ve onlarla birebir deneyim yaşayabilecek. Taraftarlar, dijital ikizlerle fotoğraf çektirme veya benzersiz etkileşim deneyimlerini yaşama fırsatı bulacak. Türk Telekom Basketbol Takımı, bu teknolojiyi sadece taraftar etkileşimiyle sınırlı bırakmayıp, aynı zamanda yapay zeka destekli içerikler üretmek ve performans analizlerini güçlendirmek için de kullanmayı hedefliyor. Proje, dijitalleşme alanında Türk sporuna yeni bir vizyon kazandırmayı amaçlıyor. Dijital ikiz teknolojisi, Türk Telekom'un spor dünyasında teknoloji ile yenilikçi çözümleri bir araya getirme vizyonunun bir parçası olarak hayata geçirildi. Firma, bu yenilikçi yaklaşımıyla basketbolseverlere eşsiz bir deneyim sunmayı planlıyor. Bu projede, Türkiye'nin önde gelen dijital ikiz ve yapay zeka teknolojisi firmalarından MetaEntry'nin katkılarıyla süreç tamamlandı. MetaEntry Yönetim Kurulu Başkanı Nihat Özkurt, sistemin teknik altyapısını geliştirerek projeye teknoloji desteği sağladı. Özkurt, Türk Telekom ile iş birliğinin, sporda dijitalleşme adına önemli bir kilometre taşı olduğunu belirtti.
