Ya gelir yakana bir erguvan çiçeği takarsın, şehir bundan böyle senden sorulur. Ya da geldiğin yeri taşırsın sırtında, iskeletin dayanmaz, yorulur.
Fakat İstanbul'dur bu, kalbi vardır, kıymet bilmezlikten burulur...
Ne İstanbul'dur halbuki!
Ruhu ayrı ruhtur, havası ayrı hava. Darbımesel olmuştur dünyaya. Gezegenin tüm sokaklarında İstanbul adı geçince bir dakika hazır olda durulur.
Sonra sen hâlâ misafirsindir Dersaadet'te! Hem sana yazıktır hem taşralı bir aşağılık kompleksiyle küçümsenip durulan şu İstanbul şehrine...
Ada vapurlarına tıklım tıkış dolanların Koronası, her piknik alanından kaldırılan tonlarca çöp, denizleri saran yeni bir organizma olarak maske, altın kumsallardaki çekirdek kabuğu dağları, sıkıntımızı artıran beton, şiddet ve pet şişeyle zehirlenen derin mavi ondandır boynumuza bir günah gibi asılır...
***
Ta 1800'lerde önyargılarının prangalarıyla gelen seyyahlar deli olmuşlardır bu diyara.
Galata Köprüsünde durmuş seyretmişlerdir ırklar ve dinler şenliğini. Anadolu'nun kilim desenlerini, Faslı kadınların gizemini, Afrikalı tüccarların hızını.
Durup hayretle seyretmişler Osmanlı paşasının efendiliğini, Kafkaslar'ın koca ellerini. Feraceler altında parlayan sürmeli gözleri...
Seyretmişlerdir de birbirini rencide edici bir bakış, büzük dudak görememiş, bu rengarenk dünyaya hayran olup gitmişlerdir. Müslüman imparatorluğa duydukları garez meçhul bir tren gibi geçmiştir.
Beyoğlu'ndaki yenilik, Fatih'te kitaplara sığmaz bilgelik, Samatya'da üç dil konuşan kumrulara benzeyen eğlenceli etkinlik hop ettirmiştir ecnebi yüreklerini.
Mazbut semtlerin iç bahçelerinde geçen yumuşacık hayatlar, pala bıyıklı itfaiyecilerin dilinde punk-arıza türküler, su sesli asudelerin dudaklarından yakıcı bir parfüm gibi yayılan Hacı Arif beyler...
Romanların -tövbe estağfurullah- darbukalarındaki vakitsiz bahar sevinci...
Payitaht bir sıhhat iksiri gibi gelmiştir o gezginlerin bedenine. Ondandır müstehzi bir ilgiyle sultanlar şehrine avdet eden buz gibi leydiler, yanıp yakılmıştır İstanbul civanmertlerine.
***
Öyle bir şehirdir ki bu 7 tepesinde 70 ermiş tarafından korunur.
Eyüp Sultan'dır inancı ve kendini fedayı hatırlatır. Merkez Efendi'dir, 'olmaktadır olmakta olan' hikmetinin merkezidir. Telli Baba genç kızların rüyasına girer. Şeyh Vefa, bağımsız âlim ne demek bize öğretir. Sümbül Efendi'nin Ebussuud'a verdiği nükteli ders her dilde dillenir. Ve Aziz Mahmud Hüdayi'dir, paslı kilitlere çilingir.
Bu şehir bir Osmanlı barışı altında huzur içinde yönetilmiş, ilim sahipleri kendi yollarına gitmiştir. Evet Kadızadeliler filan gibi selefi taassubun körleri de çıkmış, onu bunu zındık diye öteleyenler medeniyetin denizlerini kirletseler de zaman içinde 'stent' takılarak halledilmiştir...
Deniz deyince...
Öyle bereketli bir denizdir ki bu İstanbul denizi! Palamut kepçeyle toplanmış, kalkan balığını tavada garipler pişirmiştir. Devlet balıklar korunsun diye fermanlar çıkarmıştır.
Zaten Doğu Roma İmparatorluğunun büyük sultanı Fatih'ten beri bu medeniyet, kendinden önceki medeniyetlerin birikimini incitmeden almış ve daha büyük bir lezzet katmıştır...
Mimar Sinan o gelenek akışının dâhisidir. Roma'nın su kemerlerinin üstüne gül dikmiştir. Ayasofya'dan yükselen ve her vakti makamla şiirleyen ezan, camilerde vaaz veren sufi düşünürler ve serenatlarla ince hastalık geçiren büyük şairler arasında geçmiştir hayat. Hırtapozluktan kadınını öldürenler değil, aşktan ölenler olmuştur. Karasevda için bitkisel ilaçlar lokman hekimlerin reçetelerine konmuştur...
***
Hasılıkelam İstanbul bir incelikler şehridir. Zarafet timsali hanımefendiler ve beyefendiler başkenti olarak anılması nostaljide kalan bir şey değildir.
İstanbul diyorum, bizi terbiye etmiş, kendine yakışmayan yanlarımızı hiç acıtmadan rendelemiştir.
Aklı olan bu rendeye hürmet eder ve de etmiştir...
