Bir yandan Rusya- Ukrayna savaşının etkisiyle enerji ve gıda fiyatlarındaki artışla dünyada hüküm süren enflasyon iklimi... Bir yandan pandemi etkisiyle üretimdeki daralma ve tedarik zincirlerindeki aksamayla büyüyememe endişesi...
Doğrusu dünya resesyona doğru sürükleniyor. Almanya gibi pek çok önemli ülkenin ekonomi yönetimleri de bunu açıkça dile getiriyor. Siyasiler topu merkez bankalarına onlar da siyasilerin üzerine atıyor. Dünyanın batı kısmında faiz artışlarıyla doğusunda ise faiz indirimleriyle hastalığa reçete yazılıyor.
Türkiye'ye bakacak olursak. Enflasyondan kaçabilmiş değil, ancak büyüme konusunda önemli bir pozitif ayrışma yaşıyor. Bugün açıklanacak veriler, Türkiye'nin yılın ilk çeyreğinde büyümede önemli bir performans gösterdiğini ortaya koyacak.
Pandemi döneminde Türkiye önemli bir büyüme performansı gösterdi. Geçen yıl 1. çeyrekte %7,3; ikinci çeyrekte %21,9; üçüncü çeyrekte %7,5; dördüncü çeyrekte ise %9,1 büyümüştü. Bir pandemi yılı olan 2021 yılı toplamında %11 büyüyen Türkiye ekonomisi, bu yıla da hızlı başladı. Yılın ilk çeyreğinde tahminler %6-%9 arasında değişiyor. Hesaplamalarıma göre %7,3 civarında bir oranla ilk çeyreği tamamlayacağımızı tahmin ediyorum. Bu oran büyük olasılıkla 2022 ilk çeyreğinde Türkiye'yi en hızlı büyüyen birkaç ülkeden biri yapacak. Öyle birilerinin küçümsediğine bakmayın. Bu dünyada büyümek, büyük mesele...
İlk çeyrekte sanayi üretimindeki güçlü performans ve ihracat büyümeyi yukarı taşıdı. Her ne kadar enflasyon nedeniyle tüketimde 2. çeyrekten itibaren bir miktar düşüş beklense de ihracat ve turizmin etkisi ile yılsonu beklentilerin üzerinde bir tabloyla karşı karşıya kalabiliriz. Bu tablo bize tüm olumsuzluklara rağmen ilerleyebilmek için önemli bir fırsat sağlıyor.
Bu hafta ekonominin lokomotifi ihracatta Mayıs ayı rekorunun da gelmesi bekleniyor. Cuma günü ise Mayıs ayı enflasyonu açıklanacak. Ekonomi yönetimi enflasyonda da yaz aylarıyla birlikte düşüş eğiliminin başlamasını bekliyor.
Enflasyon maalesef tüm ülkeler için çözülmesi gereken öncelikli konu olarak dikkat çekiyor. Örneğin Almanya'da enflasyon oranı, Mayıs ayında enerji ve gıda maliyetlerindeki artışın da etkisiyle yüzde 8,7 ile beklentilerin çok üzerinde yaklaşık 50 yılın en yüksek seviyesine yaklaşarak yeni rekorunu kırdı.
Geçen hafta Almanya'daydım. Konuştuğum Türkler hissedilen enflasyonun yüzde 30-40'ları bulduğunu belirtiyor. Ama Avrupa'nın daha büyük sorunu fiyatlardan öte tedarik sıkıntısı. Raflarda ürün bulmak gerçekten büyük sorun. Örneğin ayçiçek yağı, un gibi pek çok üründe ciddi sıkıntı var.
Gerek Rusya gerek Hindistan'ın art arda aldığı ihracatta kısıtlama kararları önümüzdeki dönemde gıdada tedarik sıkıntılarını daha da arttıracak gibi görünüyor. Bu dönem gıdada korumacılığın artacağı, dolayısıyla belki de "kıtlık" senaryolarının bir fragmanının yaşanacağı bir tabloyu da karşımıza çıkarabilir.