Merkez bankaları mı yoksa hükümetler mi ekonomi politikalarını belirler? Pandemiyle birlikte daha net görüyoruz ki piyasalar merkez bankalarının kararlarına kilitlense de fatura hükümetlere kesiliyor. Dolayısıyla hükümetlerin attıkları adımları destekleyici MB politikalarına ihtiyaç duyuluyor. Dünya bir salgının pençesindeyken tek dert ekonomilerin en az hasarla bu dönemden çıkması...
Merkez Bankası'nda yaşanan görev değişiminin nedenlerini, Ağbal'ı neden görevden aldığını elbette sadece Başkan Erdoğan bilir. Ama tahmin ediyorum ki istihsal mücadelesini, istiklal ve istikbal mücadelesiyle eşdeğer tutup reform paketinin merkezine oturtmuşken, üretimin önündeki en büyük engellerden biri olan faizin daha fazla yükselmesine dayanamadı. Ağbal'ın faiz politikası hükümetin faiz politikasına uymadı. Ağbal döneminde yaklaşık 4.5 ayda 875 baz puan faiz artışı yapıldı. Bu faiz artışına karşılık kurda öyle dramatik bir düşüş yaşanmadı ve aynı zamanda üstüne bir de ciddi faiz yükü eklendi.
Tabii zor denklemler var. Kur belli bir seviyenin altına indiğinde ihracatçılar rekabetçi kur istediklerini söylüyorlar. Faiz yükseldiğinde de tüm üretim kanalları sıkıntıya girdiğini haykırıyor. Dolayısıyla neyi tercih edeceğiniz önemli. Enflasyonla mücadele sadece faizle mi yapılır? Hayır. Bunun yanı sıra tek önceliğiniz kuru düşürmek mi, enflasyonu düşürmek mi yoksa aynı zamanda üretimi, ihracatı, istihdamı da önemsiyor musunuz? Yani yatırımcıdan kastınız sadece sıcak para mı yoksa doğrudan yatırımla da ilgileniyor musunuz? Tüm bu dengeyi sağlamak elbette hükümetin görevi...
Ancak Merkez Bankası politikalarıyla yatırımın önünde engel oluşturursanız hükümetin politikasını engellemiş olursunuz. Ülkenin neyi tercih edeceğine de siz karar vermiş olursunuz. Hükümetin tercihinin bu olmadığını biliyoruz. Türkiye'nin pandemi döneminde büyümeyi tercih etmesi gördük ki ekonomiye önemli bir ivme kazandırdı. Pandemi sonrası için milli ve yerli üretimi şekillendirdiğiniz reform paketi ortaya koyulmuşken yüksek faizle buna ulaşmak mümkün mü?
Özel sektör faiz yüküyle ezilirken üretimi nasıl devam ettireceksiniz?
Tahmin ediyorum ki bu kaygılarla bir değişim yaşandı. Yoksa yeni MB Başkanı Şahap Kavcıoğlu'nun açıklamaları net. Hedefi de aynı, isteği de. Görünen o ki bu hedefe ulaşmak için uygulayacağı politikalar değişecek. İşinin kolay olmadığını hepimiz biliyoruz. Ancak net bir durum var. Piyasa dostu olmakla piyasanın adamı olmak arasında çok ince bir çizgi var. "Hadi faiz indirsene, hadi faiz yükseltsene" baskılarına, yabancı banka analizlerine çok fazla kulak asarsanız bırakın ekonomik bağımsızlığınızı, karar alma bağımsızlığınızı bile kaybedersiniz. Ekonomi sadece sermaye piyasalarının isteklerine göre şekillenecek bir arena değil. Ekonomide çarkların dönmesi istikrarı da getirecektir.
DEĞİŞİM SÜRÜYOR
Türkiye ekonomisindeki hızlı değişime bu hafta yenileri eklenecek. Ak Parti kongresiyle gelecek değişimin yanı sıra kabinede de değişim bekleniyor. Ve tabii bürokraside de. Cuma günü gözler genel kurullarda olacak. Pek çok kamu kurum ve kuruluşu 26 Mart'ta genel kurulunu toplayacak. Vakıfbank, Ziraat Bankası ve Halkbank'ın yanı sıra Borsa İstanbul'un da genel kurulu gerçekleştirilecek. Kulislerde kamu bankalarında da değişim rüzgarının eseceği konuşuluyor. Borsa İstanbul'un Genel Kurulu'nda ise geçtiğimiz günlerde istifa eden Hakan Atilla'dan boşalan genel müdürlük koltuğuna kimin oturacağı belli olacak. Ayrıca 2020 bilançosu onaylanacak. Türk Hava Yolları da cuma günü genel kurul yapacak. Hem yönetim kurulu üyelerini seçecek hem de kar payı dağıtımını oylayacak. Bu arada 30 Mart'ta Merkez Bankası'nın genel kurulu da yapılacak. Bu yıl genel kurullar salgın nedeniyle online yapılacak. Bakalım 2023 yılına ekonomide hangi kadrolarla gidilecek?
Bu köşe yazısını aşağıdaki linke tıklayarak sesli bir şekilde dinleyebilirsiniz