Petrol ve doğalgaz oyunundaki oyuncuların bir görünen yüzü vardır, bir de görünmeyen küçük aktörleri... Sanki bağımsızmış gibi davranırlar ama asıl oyunu da oynarlar.
Küçük ve esnektirler.
Sektörün aktörleri bu oyunculara maymuncuk der. Maymuncuk bilinmeyeni bilir, açılmayan kapıyı açar.
Enerjinin yedi kız kardeşi olarak adlandırılan ve adeta devletleşen şirketler için bu küçük şirketler vergi, bürokratik düzenleme ve hukuksal esneklik konusunda kafa yorar. Çünkü yedi kız kardeş tekmili birden finans kapitalin mabedi New York Borsası'nda işlem görür. Yatırımcılarına karşı sorumlulukları vardır. Öyle istedikleri her düzenlemeyi yaptırmaları mümkün mü?
Cesur yürek olmak kolay değil!..
O yüzden enerji diplomasisinin hararetli olduğu bölgelerde maymuncuklara büyük iş düşer. Dikkatinizi çekelim. Son yıllarda bizim sınırlarımızın etrafındaki maymuncukların da sayısı bir hayli arttı. İşte maymuncukları kucaklayan şirketlerin biri olan BP'nin Dünya CEO'su Robert Dudley, Başbakan Erdoğan'ı ziyaret etti.
Görüşme her açıdan önemli.
***
BP deyince akla ilk etapta Rusya ve Hazar Bölgesi geliyor.
Tartışmasız BTC'nin patronu.
Rusya'da ortak olduğu TNK ile petrol çıkarıyor. Ayrıca İran ve Körfez ülkelerindeki tarihsel geçmişini göz önünde bulundurmak gerekir. BP'nin Irak yolculuğunu da hafife almamalıyız. Doğalgaz arıyor.
Hiç şüphesiz en modern hatırası geçen yıl Meksika Körfezi'ndeki petrol sızıntı macerası.
***
Sızıntı BP'nin eksenini kaydırdı. Ki, bu macera sonunda CEO'su Tony Hayward'ı kaybetti. Hayward, İngiltere'nin altın çocuğuydu. Gerçi küllerinden yeniden doğdu. Şu anda Genel Enerji'nin patronu. Üstelik Genel Enerji deyince aklımıza Yumurtalık-Kerkük Boru hattı geliyor. Hat genişleyecek. Türkiye ve Irak işin çerçevesini çizecek. Ama 10 gün önce Türkiye bir karar aldı.
Kuzey Irak'tan karayoluyla gelen petrolün taşınmasını yasakladı.
***
Türkiye ve İngiltere arasındaki ticari ilişkilerin çok geliştiği bir dönemden geçiyoruz.
19 Ekim'de İngiltere Büyükelçisi David Reddeway'in Koçtaş'ın İngiliz ortağı Kingfisher CEO'su Ian Cheshire için verdiği davette, "Türkiye ve İngiltere ilişkilerinde altın dönem yaşıyor. Dışişleri bakanımız en çok ABD Dışişleri Bakanı Clinton ve sizin Dışişleri Bakanınız Davutoğlu ile görüşüyor" demesi bile stratejik ortaklığın boyutlarını gösteriyor.
Böyle bir dönemde Türkiye ve BP nasıl bir yolculuğa çıkabilir?
BP, uzun süredir "Off Shore" aramalarını bırakmıştı. Geri dönmek isteyebilir.
Ortada Şahdeniz 2 gibi önemli bir proje var.
İnşa edilecek boru hattı ve çıkarılan doğalgazın satış anlaşması yapılacak. SOCAR işin patronu gibi görünse bile işin arka planında BP var. Akan gazı İtalya'ya satmayı düşünebilir.
Ancak BP'nin iç piyasada sıkıntısı başka. EPDK'nın doğalgaz ve akaryakıtta narh uygulamasına geçişiyle ilgili kaygı duyuyor. Yaygın istasyon ağına sahip bir şirket olarak açık açık dile getirmese de bazı alanlarda çekilme arzusu taşıdığı ileri sürülüyor.
BP böyle bir karar alır mı?
