Bugün hayatın dümeninde olan pek çok kavram ve kurum, büyük sancıların, kriz ve kırılmaların ürünüdür. IMF, Dünya Bankası, Dünya Ticaret Örgütü, BRICS hatta AB ve pek çok büyük harfli kısaltma, böyle doğmuş ve gelişmiştir. 1929 Büyük Buhranı ve 2'nci Dünya Savaşı, ziyadesiyle yeni kurum üretmiştir.
Bugün 5 yılı deviren küresel kriz, derinliği oranında benzeri yapıları yeşertiyor, yeni yaklaşımlara ilham veriyor. G-20 zirvesinin gündemindeki konulara bakınca, bu oluşumların işaretini görebiliyoruz.
Amerikan Merkez Bankası FED'in "yönetilmiş belirsizlik" tutumu sorgulanıyor, Başbakan Erdoğan, büyükleri "şeffaf olmaya" davet ediyor.
Aslında küreselleşmenin yerleştirdiği "ortak gezegen" kavramında ABD, Brezilya'ya "yağmur ormanlarını istediğin gibi kesemezsin, çünkü iklim sonuçlarıyla beni de etkiliyor" diyordu. Şimdi Brezilya, "FED, belirsizliği pompalamasın, benim paramı ve ekonomimi kemiriyor" uyarısında.
G-20'de gerçekleştirilen ve Brezilya, Hindistan, Rusya, Çin ve Güney Afrika'nın oluşturduğu BRICS ülkeleri mini zirvesinde yeşeren olgu "ortak müdahale" fonu... Bir bakıma doların şerrine karşı kalkan, FED'in belirsizliğine karşı savunma, hatta saldırı hattı oluşturma...
Bu fikri eleştirenler, fonun küresel ölçeğe göre hayli cılız büyüklüğüne bakıp "100 milyar $ piyasalara arı iğnesi gibidir" diyor. Doğrudur... Türkiye'nin dövize müdahale boyutu için yeterli olabilen bu fon, doları durduracak etki doğuramayabilir.
Fakat bu fikir, bir ihtiyaca dayanmaktadır ve onu var eden ihtiyacın büyüklüğü "dolar kalkanını", bugün olmasa bile yakın gelecekte hayata geçirebilir. Buna paralel olarak alternatif IMF, Dünya Bankası gibi ortak kalkınma fonları geliştirilebilir.
Tıpkı her buhran, savaş ve kriz sonrası alternatif arayışlarının yeni kurumlar oluşturması gibi...