Kazandığından fazlasını harcamaya "açık" diyoruz. Söz konusu ülke ise ve ürettiğinden fazlasını harcıyorsa buna "cari açık" diyoruz. Kabaca ifadesini de ithalat ile ihracat arasındaki farktan alıyor. Bu yönetilmesi gereken bir sorun ve bizim de başımızda...
TOBB Başkanı Rifat Hisarcıklıoğlu büyüme oranının yarıya düşmesine rağmen cari açığın bu oranda azalmamasının endişe kaynağı olmaya devam ettiğini söylüyor. Katılıyorum. Açığı yönetmenin "gerekleri" yerine getiriliyor mu diye sormak istiyorum.
Açık, yalnızca ithalatı kısmakla yönetilmiyor. Zira ihracatının da %65'i buna bağlı.
Açık, yalnızca kuru artırarak da yönetilmiyor. İhracatçıların pek sevdiği bu enstrümanı, limitlerine dek kullandık, Lira'nın değerini düşürdük, dövizi yükselttik, ihracatı büyümenin dinamosu yaptık ama bunun da sınırı var. Açık, yalnızca ihracatı artırarak da yönetilmiyor. Zira siz 500 milyar $'a çıksanız dahi, bunu sağlamak için ithalatı 1.5 trilyon $'a zıplatabilirsiniz.
Aslında tüm bunları denemiş ve bir noktaya kadar getirmeyi başarmışız. Ancak cari açığı yönetmek için artık "erteleye geldiğimiz" gerçeklerle yüzleşme zamanı da geldi. Nedir onlar?
Açık, katma değer ile yönetilir. Kilosu 1.5 $'dan ihraç edip kilosu 3.5 $'dan ithal ederek, ihracat üzerinden ülkeyi küçültebiliriz. Açık, bilim ile yönetilir. Katma değeri artırmanın yolu da zaten bilimden geçiyor. Bugün demiri iki kez bükmekle varabildiğimiz değer belli... Daha öteye gitmesi için ihracatçıyla bilim insanı birlikte çalışmak zorunda.
Açık akılla yönetilir. Yenileşim (inovasyon) diye yola çıkanlara bakıyorum, araştırmışlar ancak geliştirememişler. Sebep? Çünkü kendine benzemeyene düşman, farklı olanı yok eden, icat çıkaranı kovan, eski köye yeni adet getireni töre yapan kültürel direnç yumuşatılamıyor.
2012'yi uğurlarken, nicelik odaklı zihnimizi niteliğe, ciro odaklı hedeflerimizi katma değere dönüştürmeyi artık daha fazla erteleyemeyeceğimizi bilin.
Nice nitelikli yeni yıllar dilerim.