Kırım Hanı Giray, Kanuni'den borç ister. Sadrazam gönülsüzdür; "zamanında ödemiyorlar" diye muhalefet şerhi koyar. Kanuni'nin cevabı bugün Davos'ta tartıştığımızın ilhamıdır: "Kırım hanına borç verin, bugün borç alan, yarın emir alır."
10 yıl öncesine dek "kriz" deyince Türkiye, Arjantin, Rusya gibileri anlaşılır ve bu yüce tepede oturan bilge kişiler, bütün dünyaya nizam, özellikle de zordakilere "akıl" verirdi.
Bugün geldiğimiz nokta, 180 derece farklı. Şimdi "gelişmekte olan ülkeler dünyayı sırtlayabilecek mi?" tartışmasındalar. Öyle ki var olamayacak kadar "iyi yer" anlamında ütopya yerine, yaşanamayacak kadar kötü yer anlamında "distopya" tanımı yapılıyor.
İki temel sorun, küresel krizin sosyal krize dönüşme sürecinde istihdamı artıramamak ve mali disiplini koruyamamak. Canlı örnek komşumuz Yunanistan... "Tasarruf tedbirlerini yeterince uygulamıyor" diye yeni yardım yapılmayacağını ve ancak "borç komiseri" tayini ile bu desteğin süreceğini ilan eden bir Almanya var. Her ne kadar "yalnızca Yunanistan'ı kastetmedik" dese de iflasın kıyısındaki ülkeyi, kriz çaresizliğinden "yeniden pozisyonlamaya" çalışıyor.
2001 krizi öncesinde IMF bize "borç mu istiyorsun? Libor+5 puan yetmez, Libor+Kıbrıs" diye reçete sunuyordu. Şimdi Yunanistan'a söylenen, can suyu veririz ama "Libor+Adalar" hatta en iyisi şunu sağlama bağlayıp, Libor+hâkimiyet yapalım" önerisidir.
Müstemleke valisi de aynen böyle davranırdı. Yerli halkın yanlışa düşmemesi, daha doğrusu borç vereni beslemeyi sürdürebilmesi için, orayı birinci elden yönetmek! Borç komiseri modelinin bana bu kadar tanıdık gelmesi boşuna değil.