Türk Kültüründe Yönetmek adlı kitabında Acar Baltaş, harika bir tespit yapar: "...Batı dillerinde 'vefa', 'hatır', 'gönül' kelimelerinin karşılığı yoktur. Çünkü bu dillere kaynaklık eden kültürlerde bu kavramlar yoktur. Buna karşılık 'vizyon', 'misyon', 'strateji', 'proje' kavramlarının karşılığı da bizim dilimizde bulunmaz. Bir kültürün düşünme biçimini yansıtan dil psikolojisi, kavramların zihnimizdeki karşılığını da anlatır bize."
Bu yaklaşımla, resmi dil otoritemiz Türk Dil Kurumu'nun "hata" sözcüğüne verdiği karşılığa bakıyorum; "1- Yanlış, 2- İstemeyerek ve bilmeyerek yapılan yanlış, kusur, yanılma, yanılgı. 3- Suç, günah, kusur... Evet "resmi" zihin yapımızın "hata" kelimesine yüklediği anlamlar bunlar...
Oysa araştırma, geliştirme, yenilikçilik, buluşçuluk kültüründe hata "öğrenme" olarak tanımlanıyor. En olumsuz ifadesi "maliyet" sayılıyor.
Bugün Türkiye, Ar-Ge'ye para harcamayı, "şükür ki" öğrenmiştir. AR-GE'nin AR'ını temsil eden araştırmaya, milli gelirinin yaklaşık %1'ini harcayacak düzeye gelmiştir.
Fakat Ar-Ge'nin geliştirmeyi temsil eden GE'sinde, ciddi kültürel bariyer sorunlarımız vardır. Bu da icat çıkarana duyulan tedirginlik, eski köye yeni adet getirene karşı beslenen düşmanlıktır.
Hataya yer vermeyen bir çalışma ortamında, kadrolarımızın üzerinde "icat et fakat ilk denemede... başaramazsan yandın!" baskısı vardır. Patron; parasını ödediği adamın kendisinden daha akıllı olmasına "tahammül" edememekte, hataya "göz yummamayı" bir "yönetim erdemi" saymaktadır.
Tam da bu noktada önerim şudur: Bayanlar baylar, kurumunuzu, şirketinizi "Rönesans" düzlemine taşıyacak iseniz, lütfen kadrolarınıza "hata yapma özgürlüğü" tanıyın. Hata yapanı ödüllendirin. Hata yapmayanın ise araştırsa dahi geliştiremeyeceğini bilin!..