Denge konumundaki bir sistem; sonsuza kadar dengede kalabilir mi? Eğer durağan (ölü) dengelerden söz ediyorsak; evet.
Ama her dinamiğin bozduğu denge, başka bir noktada dengeye ulaşır.
Dünyanın güç ve zenginlik dengelerine bakıyoruz Her kriz, bunları "yenisini kurmak üzere" bozmuştur. Burada sorun, dengenin korunması değil, yeni dengelerin üretimi, gücü, nasıl paylaştırdığıdır.
Türkiye'nin uzun yıllar boyu iç ve dış dinamiklerle sıkıştırıldığı dar denge koridorunda yapabildikleri ortada. 1980 sonrası dışa açılarak bozduğumuz eski dengemizin eko-politik karakteri; "yurtta sulh, cihanda sulh" talebiyle pasif bir tutumu yansıtıyordu.
Bugün gelinen noktada iç ve dış dinamikler, kriz gibi denge bozucu faktörler ve küreselleşme kasırgası, yeni bir dengeler repertuarı yaratmış durumda.
Eksen kayması tartışmalarında ihmal edilen, dünyanın oturduğu eksenlerin artık eski ezberlerin ve düzlemlerin dışında oluştuğudur.
Dünün Batı'sı, Çin'deki komünist rejimi yıkmak için harcadığı milyarları bugün, "daha disiplinli üretimi ve küresel göçü önlüyor" gerekçesi ile komünist rejimi korumaya harcayabiliyor.
Elektronik hale gelerek din, dil ve ırk tanımayan para, coğrafyadan bağımsız kürenin her yerinde zenginlik peşinde. 61.1 trilyon $'lık gelir üreten dünyada 1.8 trilyon $'lık doğrudan yabancı yatırım, yerel ekseni dışında cirit atıyor.
Türkiye'nin ekseninin kaydığı savunulan Orta Doğu ve civar coğrafyaya doğru ekseni kayanları(!) bu sayfada okuyoruz.
Aslında ironik olan; gerçekte Orta Doğu'nun ekseninin Türkiye'ye kaydığıdır. İslam ve demokrasinin başarılı bileşeni Türkiye, ekonomideki artan gücüyle, daha çok eksen kaydıracak gibi görünüyor.
Güçlenen Türkiye'nin zorladığı yeni dengede, birilerinin kaybedeceği ortada.
Eksen kaymasını bir de "yeni dengelerden kimin ne kaybedeceği" üzerinden okuyun. Türkiye, gerçek potansiyellerine ulaştıkça eksen kayması gibi tartışmalar daima olacaktır.