Küresel piyasalar bu hafta genelde ABD kaynaklı haberlerle hareket etti. Ukrayna'dan gelen çatışma haberleri borsalarda tedirginlik yarattı ama bunun bir etkisi olmadı. Borsa İstanbul'da ise Merkez Bankası Başkanı Erdem Başçı'nın faiz indirim işaretinin etkisi vardı.
ABD'den ilk önce birinci çeyrek büyüme rakamı geldi. İlk çeyrek için beklentiler yılbaşında yüzde 3 ve üzerindeydi.
Geçen hafta tahminler yüzde 1'e kadar inmişti. Gerçekleşme yüzde 0,1 düzeyinde oldu. Hesaplama yapılırken fiyat artışlarıyla ilgili bir düzenleme yapılmasaydı ABD ekonomisinin küçüldüğü açıklanacaktı.
Çok kötü gelen büyüme rakamına karşın ABD Merkez Bankası (Fed) toplantısından sonra büyümenin ivme kazandığı ve tahvil alımlarının bu yıl sonuna doğru bitirileceği açıklandı. Fed'in tahvil alımları aylık 85 milyar dolar düzeyinden, 45 milyar dolara kadar inmişti durumda. Fed'in bundan sonraki toplantıları haziran ortasında ve temmuz sonunda. Bu iki toplantıda da parasal genişlemeyi azaltma yönünde karar çıkabilir.
Tahvil alımları azaldıkça parasal genişleme sona eriyor, Fed bilançosundaki tahvilleri itfa ederken yenilerini satın alıyor yani tahvil alımları sıfıra inmeden Fed bilançosundaki daralma başlayacak.
Alman parlamentosunda konuşan Avrupa Merkez Bankası (ECB) Başkanı Mario Draghi'nin açıklamaları da şaşırtıcıydı ama piyasalar tepki göstermedi. Wall Street Journal'ın haberine göre Draghi, basına kapalı toplantıda tahvil alımlarının uzak bir ihtimal olduğunu söyledi. Euro Bölgesi'nde işsizlik rekor seviyeye yakın dolaşıyor, enflasyon yüzde 0,7'ye yerleşmiş durumda, özetle deflasyon kapıda ama ECB hareket etmekten uzak.
Fed ise adım adım genişlemeci politikalarını sona erdiriyor. Gelişen ülke piyasalarındaki olumlu havaya karşın bu adımların küresel ekonomi üzerindeki olumsuz etkileri sürüyor.

İŞSİZLİK DE İŞGÜCÜ DE AZALDI
ABD'de işsizlik oranı 0,4 puan birden azalarak yüzde 6,3'e indi. Çarşamba günü açıklanan ilk çeyrek büyüme rakamından sonra bu daha da ilginç bir rakam olarak gözüktü. Bununla birlikte orandaki düşüş, işgücüne katılım oranındaki azalmadan kaynaklandı.
ABD'de bu yıl başında 1 milyon 350 bin kişiye yaklaşık iki yıl verilen yardımlar sona erdi. Bu kişiler, yardım almadığı gibi iş arayan kayıtlarından da çıktı. Bunun sonucunda ABD'de istihdama katılım oranı yüzde 63,2'den yüzde 62,8'e indi. Bu aynı zamanda 36 yılın en düşük seviyesi. Oysa 2007'de bu oran yüzde 67 ve üzerindeydi. Bu aradaki fark kabaca 10-11 milyon kişiye denk geliyor. Bu kişiler, iş bulamadıkları gibi işsiz listelerinde de gözükmüyor.
Bunun sonucunda ABD'deki işsizlik oranı da matematiksel olarak geriliyor.
Kasım ayından bu yana dünya ekonomisinin büyük bir durgunluğa ilerlediğini tekrarlıyorum. Gelen veriler bu beklentimi değiştirmediği gibi izlenen politikalar ve dünyadaki gelişmeler bu beklentimi güçlendiriyor.
Yeni parasal genişleme konusunda hem Fed hem ECB hem de Çin ve Japonya merkez bankaları isteksiz. Gelişen ekonomiler hala para çıkışlarının etkisi altında, ekonomileri yavaş. Üstelik Ukrayna krizi dolayısıyla Rusya uygulanan yaptırımlar kademeli olarak artıyor ve bunun Rusya ve AB ekonomisi üzerindeki olumsuz etkileri zaman içinde görülecek.
Nisan ayına ait Türkiye imalat sanayi satın alma yöneticileri endeksi (PMI) de ekonominin giderek daha da durulduğunu gösterdi. Buna karşın Merkez Bankası sadece faizi düşüreceği yönünde işaret vermekle yetiniyor; karar almakta yine geç kalmış olabilir.