Küresel piyasal geçen haftayı genelde sakin geçirdi. Ukrayna'daki gerginliğin sürmesine karşın çatışmaların şiddetlenmemesi ve sert bir düşüşte olan ABD borsalarının hızlı bir manevrayla yönlerini yukarı doğru çevirmesi, piyasalardaki rahat ortamın yaşanmasında etkili oluyor.
Piyasaların genelde bir bekleme havasında olduğu söylenebilir. Merkez bankalarının parasal gevşeme konusundaki tutumları, Ukrayna'daki gelişmeler, dünya ekonomisinin seyri önümüzdeki döneme yön verecek.
Parasal gevşeme açısından en önemlisi ABD (Fed) ve Avrupa (ECB) merkez bankalarının yakın dönemde nasıl bir politika izleyecekleri olacak. Bu açıdan ilk önemli toplantı 29-30 nisandaki Fed toplantısı.
ABD ekonomisi her gelen veriyle bir iyi bir kötü görüntü verse de hızlı büyüme beklentilerinin yakalanamadığı ortada. Örneğin Goldman Sachs ilk çeyrek için büyüme beklentisini yüzde 1.6'ya indirdi. Oysa yıla başlarken büyüme beklentileri yüzde 3'ün üzerindeydi.
Fed Başkanı Janet Yellen hafta içindeki konuşmasında, parasal genişlemeye karşın enflasyonun hala düşük seyrettiğine dikkat çekti. Aslında bu da Fed'in deflasyon ve durgunluktan kaygı duyduğunu gösteriyor. Bununla birlikte Fed'in parasal genişlemeyi yavaşlatma politikasının değişmesi için ekonomide belirgin durgunluk işaretleri gelmesi gerekiyor. Fed yöneticileri böyle bir durum olmadıkça tahvil alımlarını kısmaya devam edecekler. Ay sonundaki toplantıda alımları 10 milyar dolar daha azaltma kararı çıkabilir.
GENİŞLEME HAZİRANA KALABİLİR
ECB ise enflasyonun her geçen ay biraz daha yavaşlamasına karşın bir eylemsizlik içinde. Ay başındaki toplantı öncesi ve sonrasında tahvil alımlarının başlayacağına yönelik iyimser bir hava oluştu. Hem ekonominin yüzde sıfır civarında büyümekten kurtulamaması hem de Rusya'ya yeni yaptırımlar gelmesi ihtimali, ECB'yi harekete geçmeye zorluyor.
ECB'nin devlet tahvillerini alması önünde yasal zorluklar var, ABD'deki gibi birkaç trilyon dolarlık hazine tahvili alınması mümkün değil. Özel sektör tahvili alınları için de tahvil piyasası yeterince büyük değil. Bütün bu kısıtlamalara karşın ECB parasal genişleme yönünde adım atmak zorunda kalacak gözüküyor. Bu politikanın en erken haziran toplantısında açıklanması bekleniyor.
ABD, AB ve Rusya perşembe günü Ukrayna'daki olayların tırmanmaması yönünde anlaşmaya vardı. Anlaşma güzel ama tarafların hiçbiri toplantı sonrasında geri adım atmadı. Doğu Ukrayna'da hükümet binalarını işgal eden Rus yanlıları beklemede.
Ukrayna ordusu başlattığı operasyonu durdurmadı, beklemede.
ABD Başkanı Barack Obama anlaşmanın yapıldığı gün Rusya'ya yeni yaptırım için hazırlığın sürdüğünü söyledi. Aynı gün Rusya Başkanı Vladimir Putin ise orduyu Ukrayna'ya göndermeye gerek kalmayacağını umduğunu belirtti ama bu açıklama Rusya'nın müdahaleye hazır olduğunu bir kez daha gösterdi. Ukrayna her geçen gün biraz daha bölünme yönünde ilerliyor.
MERKEZ BANKASİ FAİZ İNDİRMELİ
Seçim öncesinde dövizde tırmanan spekülasyon Merkez Bankası'nı sert bir faiz artırımına zorunlu bırakmıştı. Seçimlerden sonra, gelişen piyasalardaki olumlu havanın da rüzgarıyla kurlar gevşedi. Merkez Bankası'nın en azından enflasyon ve kurlardaki spekülasyona olduğu kadar durgunluğa karşı da duyarlı olması gerekiyor.
Ekonomi ilk çeyrekte yavaşladı, dünya ekonomisindeki gidiş de durgunluğu besliyor.
Merkez Bankası'nın bu tabloyu dikkate alarak para politikasında gevşeme yönünde ilerlemesi gerekli.